Sehemu 1 – Agano

Mungu anechagua kujiwasilisha kwa mwanadamu kwa njia maalum na inayojulikana. Ameamua kukabiliana na mambo kuhusu wanadamu kulingana na mtindo wa kuchukua hatua, ambayo itakamilisha athiri za utafiti wa maumbo na kudhibiti uharibifu wa maumbo. Kwa sababu hiyo, aliaua kukomesha harakati za uumbaji wa mwanadamu katika sayari hii na kuweka mikakati ambayo angewasiliana na mwanadamu kwayo. Kazi zake zaonyesha asili na kazi yake, na yatoa mwaongozo kwa watu wake. Hajachagua kukabiliana na wanadamu wote kwa wakati huu. Alichagua kikundi kimoja cha watu ili awafanyie ahadi. Kazi alizofanya Yesu Kristo katika maisha yake duniani hazikuaribu ahadi kati ya Mungu na Wanaisraeli. Kristo ali anza upya ahadi hiyo na kutengeneza mbinu ya uhusiano aiyokuwa mpya nay a hadi ya juu ambayo alipatikana kwa wanadamu wote kupitia roho mtakatifu.

Mpango wa ukombozi umejadiliwa kwenye karatasi tofauti mnamo siku takatifu. Kila sherehe hizi hounyesha na kusimamia viwango vya mpango huo ayafanyayo Mungu na jinsi mambo hayo yatakuja kukamilika.

Ingawa hivyo, ili kuelewa vizuri mpango wa Mungu kwetu ni lazima tuelewe pia tunavyomuishwa kwenye picha hiyo na majukumu yetu katika kutimiza mpango huo. Sehemu muhimu zaidi kwenye majukumu yetu inapatikana kwenye ahadi hiyo, ambayo Mungu aliwafanyia wanaisraeli. Ahadi hiyo inadhirihisha sheria na masharti na vile vile adhabu atakayopata yule atakayevunja ahadi hiyo, jinsi ailivyo kwenye ahadi au makubaliano ya kawaida kati ya washiriki wa pande mbili. Washiriki hao walikuwa tu ndani ya Israeli kama watu waliochaguliwa na Mungu kipekee. Watu hawa walikuwa kwenye upande moja huku Mungu akichukua upande wa pili. Ahadi hiyo ilipanuliwa katika Yesu Kristo ili kujumuisha nchi zote dunia kama wana wa Mungu katika Israeli. Ahadi hiyo na viongozi na Israeli haikuvunjiwa jinsi inavyoaminika. Bali alipanuliwa zaid kwa walimwengu wenginekupitia kifo cha Mesia. Kwa hivyo hakuna ahadi mbili tofauti lakini kuna hoja mbili kwenye ahadi hiyo moja, kati ya Mungu na watu wake. Tunaangazia masharti na makbaliano yaliyomo hapo chini.

Katika lugha kawaida, tukizingatia ahadikati yetu na Mungu, tutapata uzima wa milele lakini tukivunja ahadi hiyo tutaangamia. Mungu katika kutoa ahadi yake, alidhihirisha athari ya kukosa kutimiza masharti kwenye ahadi hiyo – na yae ambayo yangefanyika kutokana na kukosa kutimiza wajibu wetu kwenye ahadi hiyo. Tangu wakati wa Kristo, ubatizo ni ahadi yetu na matakwa kwenye ahadi hiyo kati yetu na Mungu. Batizo ni kitambulisho na ishara kwenye mataifa jinsi ilivyokuwa kutahiriwa katika nyakati za Kristo. Ishara hiyo ilihamishwa kutoka kutahiriwa kwa kisu hadi ule utahiri wa moyo kutumia roho mtakatifu.

Ahadi kati ya Mungu na Abrahamu

Agano la kae laangazia zilizofanywa mwanzoni na Mungu na pia kuonyesha maendeleo walioshuhudia Wanaisraeli walipozingatia ahadi hiyo na jinsi walivyoathirika vibaya walipowacha na kubagua masharti kwenye ahadi hiyo. Soma Kumbukumbu la Torati 28 kwa sababu baraka na laana yaifanyika kwa sababu pengine kuzingatia ahadi hiyo au kukosa kuizingatia ahadi hiyo au kukosa kuizingatia kwa kukosa kufuata sheria kumi za Mungu. Kuzingatiwa kwa sheria hizi ndiyo sehemu yetu ya makubaliano. Wajibu huu pia umefafanuliwa kwenye kijitabu kinachojulikana kama Baraka na laana (Namb 75).

Mungu alikuwa tayari ameazisha uhusiano na Adamu hapo mwanzoni. Adamu na Eva walikabidhiwa mti wa uhai (Mwanzo 2:16-25). Hata hivyo, Adamu hakufaulu na uumba ulilazimika kutolewa ili kuruhusu mpango wa Mungu kutekelezwa bila kosa lolote.

Kwa sababu hii, dunia ilihukumiwa chini ya Enoka na kuharibiwa chini ya Noa. Kutoka wakati huu, Mungu alitoa ahadi iliyowekwa ndani ya wanadamu ili aweze kutumia kama mfano kwa nchi nyinginezo.kutoka kwa watu hao angeleta mkombozi na matunda ya kwanza (Mwanzo 3:14-19). Mkombozi huyo alifaa kutoka kwenye utukufu kama mmoja wa elfu (Ayubu 33:23-28).

Mungu alitoa ahadi yake kwa Ibrahimu, hivyo basi kujulisha mbegu yake kama iliyoteuliwa na ingetumiwa kuwabariki walimwengu (Mwanzo 12:1-3). Baraka hii ilichukuwa asili ya Mesia na kanisa kama Israeli. Mkombozi alikuwa malaika wa Jehova, ambaye alikuwa Eloimi wa Israeli kichwani mwa mchaguliwa (Zakaria 12:8). Huye Eloimi amejulishwa kama Mesia kutoka Waebrania 1:8-9.

Mwanzo 12:1-3 Bwana akamwambia Abrahamu, toka wewe katika nchi yako, na jamaa zako na nyumba ya babako, uende mpaka nchi nitakayokuonyesha, ² nami nitakufanya wewe kuwa taifa kubwa, kukubariki, na kulikuza jina lako nawe uwe baraka, ³ nami nitawanariki wakubarikio na naye akulaaniye nitamlaani, na katika wewe jamaa zote za dunia watabarikiwa.

Kwanza kabisa, Ibrahimu alihitajika kuonyesha utashi wake wa kunyenyekea mbele ya Mungu, na vilevile kuonyesha kuwa aliamini Mungu ili kutimiza ahadi zake. Abarahamu aihitajika kutembea mbele ya Mungu bila kosa na Mungu baadaye angeweka ahadi naye pamoja na vizazi vyake. Kutembea mbele ya Mungu bila kosa inamaanisha kufwata sheria zake. Sheria za Mungu zaanzia asili yake na kwa hivyo hazibadiliki. Mwelekeo huu inatolewa kwenye sheria ambazo Israeli lipewa katika Sinai lakini imepita viwango vya kazi hiyo, kwa mbali (Tazama kijitabu tofauti kwenye sheria (Namb 96)

Mwanzo 17:1-8 Abramu alipokuwa mtu wa miaka tisini na kenda, bwana akamtokea Abrahamu akamwambia mimi ni Mungu mwenyezi, uende mbele yangu ukawe mkamilifu. ² Nami nitafanya agano langu kati ya mimi na wewe, nami nitakuzidisha san asana. ³ Abrahamu akaanguka kifudifudi. Mungu akwamwambia akwema, ⁴ mimi agamo langu nimefanya na wewe, nawe ufakuwa baba wa mataifa mengi, ⁵ Wala jina lako hutaitwa tena Abramu, lakini jina lako litakuwa Ibrahimu kwani nimekufanya uwe baba wa mataifa mengi. ⁶ Nitakufanya uwe na uzao mwingi sana, nami nitakufanya kuwa mataifa, na wafalme watatoka kwako. ⁷ Agano langu nitalifanya imara kati yangu nawe, na uzao wako baada yako, na vizazi vyao, kuwa agano la milele, kwamba nitakuwa Mungu kwako na kwa uzao wako baada yako. ⁸ Nami nitakupa wewe na kwa uzao wako baada yako nchi hii unayoikaa ugeni, nchi yote ya Kaanani, kuwa miliki ya milele, nami nitakuwa Mungu wao.

Malaika wa Mungu au Yahovah, ambao tunaelewa kuwa likuwa Yesu Kristo, alijaribu Abrahamu iliatambue kama atakuwa mwaminifu kwa Mungu.

Mwanzo 22:1-18 Baada ya haya yote Mungu alijaribu Abrahamu, ana kumwambia, ``Abrahamu!'' Na akasema, ``Niko hapa'' ²Alisema,`` Chukua mwanao, mwanao wakipekee Isaka , ambao unampenda, na enda kwa nchi wa Mori'ah, na kumtowa kama dhabihu ya kuteketeswa katika kati ya milima hayo ambao nitakuambia.'' ³ Sasa Abrahamu aliraika asubuhi na, kuvaa vyatu, na kuchukua wafanyi kazi wawili nawe, na mwanawawe Isaka; na kuni ambazo zilikatwa kwa dhabihu ya kuteketswa, na kutoka kueekea pahali ambapo Mungu alimwambia. ⁴Siku ya tatu Abrahamu aliinua kichwa chake na kuona pahali umo mbali. ⁵ Na Abrahamu aliambia wafanyi kazi hao ``kaaeni hapa na punda; mimi na mwanangu nutaenda kuabudu, na kurudi kwenu tena. ⁶ Alafu Abrahamu alichukua kuni ya moto na kutapaa kwa Isaka mwanawe, na akachukua mkononi moto na kisu. Na sasa walienda wao pamoja. ⁷ Na Isaka akamwambia Babake Abrahmu ``Baba yangu'' na akasema, mimi ni hapa mwanangu '' alisema, ``Nazata moto na kuni, lakini wapi kondoo ya matoleo wa kuteketeswa?'' ⁸ Abrahamu akasema,`` Mungu atajitowa kondoo ya kuteketeswa mwenyewe, mwanangu.'' Sasa walienda pamoja. ⁹ Walipofika pahali ambapo Mungu alimwambia, Abrahamu alijenga dhabahu hapo, na kutapaa kuni juu yake, na kufunga mwanawe Isaka na kumwalika juu ya dhabahu ,juu ya kuni. ¹⁰ Alafu Abrahamu aliweka mkono wake mbele, na kuchukua kisu kuchija mwanawe. ¹¹ Lakini Malaika wa Bwana alimwiita kutoka mbinguni, na kusema, ''Abrahamu, Abrahamu!'' Na Akasema ''mimi ni hapa.'' ¹² Akasema, ''Usiweke mkono wako katika mwanawo au kufanya chochote kwake; kwa maana sasa nimetambua kuwa una mtii Mungu, kwa maana nimeona kuwa hauja kuwa na moyo wa kukataa mwanao, mwanao wa kipekee, kwangu'' ¹³ Na Abrahamu aliinua kichwa chake na kuona, na tazama, chunya yake kulikuwa na kondoo, ambao alijishika katika vitiji kwa mbembe zake; na Abrahamu aliend ana kuchukua kondoo, na kutowa kama dhabihu la kuteketeswa, kuliko mwanawe. ¹⁴ Na Sasa Abrahamu aliita jina la hapo Bwana atatowa; hata waleo bado inaiitwa hivyo, '' Kwa milima wa Bwana itatolewa.'' ¹⁵Na malaika wa Bwana aliita Abrahamu mara ya pili kutoka mbinguni, ¹⁶ na Kusema, '' Mimi nime fanya agano, asema bwana, kwa maana umefanya hii, na hauja katalia mwanao, mwanao wa kipekee, ¹⁷ Kwa kweli nitakubariki, na kukuongeza kizazi chako kama nyota wa mbinguni na kama mchanga ambao zoko katika kando ya bahari. Na kizazi chako wataridhi mlango wa maadui, ¹⁸ na kupitia kizazi chako mataifa zote wa ulimwengu kubarikiwa, kwa maana umetii sauti langu. '' (RSV)

Mungu tayari alishajua matokeo ya mambo haya. Alimjaribu Ibrahimu ili aweze kutambua kuwa hayo yangefanyika. Ibrahimu alikuwa mwenyekevu mbele ya Bwana na kuheshimu sauti yake. (Malaika wa Jehova) na Mungu aliimarisha ahadi yake kwake.

Waebrania 6:13-18 kwa maana Mungu alipompa Ibrahimu ahadi, kwa sababu alikuwa hana mkubwa kuliko yeye mwenyewe wa kmwapa, aliapa kwa nafsi yake, ¹⁴ akisema, hakika yangy ya kubariki nirakubariki, na kuongeza nitakuongeza. ¹⁵ Na hivyo kwa kuvumilia akaipata ile ahadi. ¹⁶ Maana wadamu huapa kwa yeye aliye mkuu kuliko wao; na kwao ukomo wa mashindano yote ya maneno ni kiapo, kwa kuyathibitisha. ¹⁷ Katika neno hilo, Mungu akitaka kuwaonyesha zaidi warithio ile ahadi, jinsi mashauri yake yasivyoweza kubadilika, alitia kiapo katikati. ¹⁸ Ili kwa vitu viwili visivyoweza kubadilika, ambavyo katika hivyo Mungu hawezi kusema uongo, tupate furaja iliyo imara, sisi tuliokimbilia kuyashika matumaini yale yawekwayo mbele yetu.

Ahadi hiyo ilitengenezwa kutokana na wajibu usibadilila na vipengele viwili visivyobadilika. Vipengee hivyo vya hiyo ni kama vile.

1. Kuheshimu mahitaji ya Mung – “Tembea mbele yangu ili usilaamiwe” nayo ni kutii sheria za Mungu kwenye agano (Mwanzo 12:1; 17: 1; 26:5).

2. Ahadi za Mungu

· Wana wa Ibrahimu wangejaza ulimwengu kwa kuwa wengi zaidi (Mwanzo 12:2; 17:5-6; 22:17).

· Mungu angebariki Ibrahimu na kufanya jina lake liheshimike (Mwa. 12:3; 17:6).

· Ibrahimu angetumika kuyabariki mataifa yote ya ulimwengu (Mwa. 12:3).

· Angepata makao iliyobarikiwa milele (Mwa. 17:8).

Agano hili lilipanuliwa kwa Isaka na wanake (Mwa. 17:9; 26:1-5; 26:24).

Mwanzo 17:19 Mungu akasema, sivyo, laii Sara mkeo atakuzalia mwana wa iume, nawe utamwita jna lake Isaka. Nami nitafanya agano langu imara kwake kuwa agano milele kwa ajili ya uzao wake baada yake.

Mwanzo 26:1-5 Ikawa njaa katika nch hiyo, mbali na njaa ile ya kwanza siku za Ibrahimu. Isaka awamwendea Abimaleki, mfalme Wafilisti, huko Gerari. ² Bwana akamtoeka, akasema, sushuke kwenda Misri, kaa katika nchi nitayokuonyesha. ³ Kaa ugenini katika nchi hiyo, nai nitakuwa pamoja nawe, na kukubariki, maana nitakupa wewe na uzao wako nchi hizi zote, na katika uzao wako, mataifa ya Dunuia watajibarikia. ⁵ Kwa sababu Ibrahimu alisikia sauti yangu, akayahifadhi maagizo yangu, na amri zangu, na hukumu zangu na sheria zangu.

Mwanzo 26:24Bwana akamtokea usiku uleule akasema, mimi ni Mungu wa Ibrahimu babako, usiogope maana mimi ni pamoja nawe nami nitakubarikia na kuzidisha uzao wako kwa ajili ya Ibrahimu mtumishi wangu.

Agano la Mungu nalo lilipitishwa hadi kwa Jakobo.

Mwanzo 28:13-15 Na tazama, Bwana amesimama juu yake akasema, mimi ni Bwana Mungu wa Ibrahimu baba yako, na Mungu wa Isaka; nchi hii uilalayo nitaupa wewe na uzao wako. ¹⁴ Na uzao wako utakuwa kama mavumbi ya nchi nawe utaenea upande wa magharibi na mashariki, kaskazini na kusini na katika wewe na uzao wako, jamaa zote za dunia watabarikiwa, ¹⁵ Na tazama, mimi nipo pamoja nawe, nitakulinda kila uendako nami nitakuleta tena mpaka nchi hii, kwa maana sitakuacha, hata nitakapokufanyia hayo niliyokuambia.

Kuna vipengee muhimu vinavyosaidia kuelewa maana fiche za kiroho kwenye bibilia. Katika toleo hili kuna vipengee vya aina hiyo. Hoja hapa ni kuwa Mungu amebuni uhusiano kwenye utukufu wao ambao ulimuangazia tena Ibrahimu na familia yake. Ibrahimu kama kiongozi wa jamii yake anaangazia tena msimamo wa Mungu Baba. Isaka ni kama Yesu Kristo na Yakobo ni kama watu wote waliomtii mungu na kumtumikia na kupingana vitu mahitaji ya kimwili inayoleta dhambi, kwa kutembea kwenye njia ya Mungu, kuwa wana wa Mungu na kujumuika kwenye ufufuo wa kwanza. Esau ni mfano wa wale ambao walikataa kwa hivyo kukataliwa na Bwana wenyewe na kwa wanajumuishwa kwenye ufufuo wa pili. Mfano huu wa upinzani ulishuhudiwa katika nyakati za Adamau hadi Enoka. Hiki ya kumiliki uumba ulitokana na heshima uliyopatikana kwenye kizazi cha Seth. Kizazi cha kaini kiliangazia tena uumba uliyokosa kufaulu ambayo kwa sababu yake dunia ilihitajika kuharibiwa. Msisimuko huu ulionekana tena katika mbegu ya Ibrahimu (Soma Doctrine of Original Sin Part 2 The Generations of Adam (No. 248)).

Agano hili nalo lipitishwa kutoka kwa Ibrahimu kupitia saka na Yakob (ambaye alipewa jina Israeli) hadi kwa uzao wa Yakobo, na taifa zima la Israeli. Sehemu nyingine za kitabu cha Mwanzo inaangazia maisha ya Yakobo, familia yake na mambo yote yaliyowafanya Wanaisraeli kunyakuliwa na kutawaliwa na Wamisri. Soma vifungu hivi huku ukikubuka vipengee hivyo kuwa kila tukio lina maana kamili iliyofiichika kiroho, na lina mafunzo. Kutoka hapa twaona kuwa agano hili lafanywa na Israeli kama watu wanaonana moja kwa moja.

Mungu anajua mambo magumu wanayoyapitia watu wake na bila kusahau ahadi zake kwenye agano, kuwaleta kwenye nchi yao wenyewe.

Kutoka 6:5-7 Na zaidi ya hayo nimesikia kungua kwao wana wa Israeli ambao Wamisri wanawatumisha nami nimekumbuka agano langu. ⁶ Basi waambie wana wa Israeli minni Yehova, nami nitawatoa ninyi mtoke chini ya mizigo ya Wamisri, nami nitawaokoa na utumwa wao, nami nitawakomboa kwa mkono uliyenyoshwa, na kwa hukumu kubwa; ⁷ Nami nitawatweni kuwa watu wangu, nitakuwa Mungu kwenu; nanyi mtajua ya kuwa mimi ni Yehova, Mungu wenu niwatowaye chini ya mzingo ya Wamisri.

Hadithi ya kutoka imeangaziwa zaidi kwenye karatasi mbalimbali zinazoangazia Musa, kutoka, sherehe ya Wanaisraeli na mkate wa wishwa (cf. karatasi Moses and the Gods of Egypt (No. 105); The Passover (No. 98); The Seven Great Passovers of the Bible (No. 107)).

Hii inatuleta hadi pale ambapo Mungu anarejelea ahadi yake kwa watu wake kupitia malaika wake ambaye aimpa Musa sheria kumi za Mungu. Ni katika wakati huu pia ambapo Musa alipewa maagizo na mwangozo katika uongozi wa taifa la Israeli. Na Musa alifafanua hayo kwa watu wote waliyoikubali agano hilo.

Kutoka 24:3 Musa akaenda akawaambia watu maneno yote ya bwana, na hukumu zake zote; watu wote wakajibu kwa sauti moja, wakasema maneno yote aliyoyanena Bwana tutafanya

Ahadi na Israeli

Mungu hakushiriki kwenye ahadi na Israeli kwa sababu Israeli ilikuwa takatifu. Ahadi hiyo iliwekwa kwa sababu Mungu alikuwa mtakatifu na mataifa yalikuwa yamejawa na dhambi. Mungu hueshimu ahadi zake na wajibu wa ahadi hizo umeangaziwa mara sio haba.

Ahadi kwa Ibrahimu ilipanuliwa kupitia Isaka. Agano na Israeli nayo ilienezwa kwa uzao wake ambao wakawa nchi ya Israeli, ambayo ilipewa jina lake Ibrahimu. Jina Israeli limetoka katika msamiati wa Kihibrania unaomaanisha kuwa ataongoza kama Mungu (El). Jina hili laangazia jukumu la ahadi ya Bwana itakayotendeka mwishowe. Mteuliwa angeongoza kama Elohim (Tazama katatasi the eled as Elihim (No.1). hii inaeleweka vizuri na kikamilifu kutoka Zakaria 12:8. Ilikuwa uelewa wa kawaida kwenye kanisa ya mwanzo (soma sanasana irenaeus Adv. Her).

Zakaria 12:8 Katika siku hiyo Bwana atawalinda wenyeji wa Yerusalemu, nay eye aliye dhaifu miongizo mwao atakuwa kama Daudi siku hiyo; nayo nyumba na Daudi itakuwa kama Mungu, kama malaika wa Bwana mbele yao.

Nyakati hizi ni za mwisho. Ni muhimu kukumbuka kuwa lengo la agano la kale katika kusema mbele yao ina maana ya katika vichwa vyao kwenye agano jipya. Mesia ndiye kiumbe kichwani mwa mteule.

Sababu za susisitizwa kwa ahadi hiyo zimefafanuliwa kwenye Kumbukumbu la Torati 9:4-5.

Kumbukumbu la Torati 9:4-5 Usiseme moyoni mwako, Bwana Mungu wako, atakapokwisha kuwasukumia nje mbele yake, ukaseme ni kwa haki yangu alivyonitia bwana nilimiliki nchi hii, kwani ni kwa ajili ya ovu wa mataifa haya Bwana awafukuza nje mbele yako. ⁵ Si kwa haki yako wala unyofu wa moyo wako, hivi uingiavyo kumiliki nchi yao, lakini ni kwa uovu wa mataifa haya Bwana, Mungu wako, awafukuza nje mble yako tena apate kuliweka imara hilo neno Bwana alilowaapia baba zako Ibrahimu, Isaka na Yakobo.

Kwa hivyo mataida yote yaliyojawa na uovu yalitekwa nyara na uongozi wao ungetoka kwa Mesia na mteule wa Israeli (Soma Danieli 2:1ff).

Vipengee muhimu kwenye ahadi na watu ni kama vile.

1. Angekuwa Mungu wao na wangekuwa watu wake.

· Wangekuwa kipenzi maalum cha Mungu au watu wenye amri kuu kuliko watu wa mataifa mengine (Kut. 19:15, Kumb 4:29).

· Wangekuwa waliotakaswa na wenye utakatifu (Kumb 6:25; 7:6; 10:15, 14:2, 21, 26:18-19; 32:9; 1fa. 8:53, Zab. 33:12; 135:4, Isa 41:8; 43:1, Yer 10:16).

· Walihitajika kuzingatia sheria za Mungu.

Kumb. 26:18-19 Naye Bwana amekuungama hivi leo kuwa taifa iliyotengwa iwe yake yeye, kama alivyokuwahidi, na kuwa yakupasa kushika maagizo yake yote; ¹⁹ na kuwa atakutukuza juu ya mataifa yote aliyoyafanya, kwa sifa na jina, na heshima, nawe upate kuwa taifa takatifu kwa Bwana, Mungu wako kama alivyosema.

2. Mungu angewapatia makao ya milele (Kumb 4:1; 6:25, 8:7-10, 11:9-12, 30:20).

3. Mungu alitarajia heshima ambayo ingewaletea baraka watu wake (Kumb. 6:2-3). Walizingatia amri zake waliishi jangwani kwa miaka 40 (Kum. 4:4) soma vile vile Kum 6:24; 30:15-16; 19:20; 32:47 na Zaburi 119.

4. Isreali ilihitajika kuwa kielezo kwa mataifa yote ya ulimwengu ili waone uerevu wake, uelewa wake na kumsujudu Mungu (soma Kum. 6:8; 6:25; 26:19) ujuzi huu ungedhihirika muradi tu wangemuheshimu Mungu. Heshima kwa sheria zake ilikuwa mwanzo wa fikra zao (Zab 119:1; Met 16:3) walihitajika kuwa mwangaza wa ukombozi kwa jirani zao (Zab. 67:1-3; 117:1-2).

5. Katika nyika wakiongozwa na malaika wa Mungu walikuwa wakipitia shida ambazo zingewanyenyekeza na kujaribu imani yao kwa Mungu. Miaka 40 katika nyika inasimamia wakati ambapo tunaishi tukijaribu sana kuishi kulingana na mahitaji ya Mungu ili tuweze kuingia kwenye ufalme wa Mungu katika silisha kanisa nyikani na kusherekewa kuanzishwa kwa kanisa hiyo mara 40. Wakati wa kutoka ulikuwa wa kuhakikisha kama Waisraeli walimtii Mungu zaidi au la. Ashakum, wengi hawakufanya hivyo na ni kweli kuwa ni wanao ndio waliowasili katika nchi yz ahadi (Yos 5:6-7).

6. Amru zilihitajika kuzingatiwa. Hili limerudiwarudiwa. Twafaa kuishi tukizingatia mahitaji ya Mungu (Kum 30:15-20; 32:46-47). Hii ilipanuka na kurudiwa kuanzia enzi za Kristo (Mat. 4:4). Amri hizo za Mungu na ushuhuda au imani ya Yesu Kristo yanaonekana kama vipengee vya kuthibitisha ushirika kwenye ahad ya watumishi wa Mungu (uf. 12:17; 14:12), (soma Kut. 20 hadi 34). Mesia alitimiza mahitaji ya sheria katika kutoa sadaka. Sheria hii haikubadilishwa kufungu chake. Mtiririko wa mtindo wa maombi pia humkuvurugwa. Maana pia haikubadilishwa.

Israeli ilikosa uwezo wa kudumisha makubaliano yake na Mungu. Wengi wao hawa kufaulu nyikani. Hakuamuamini wala kumuheshimu Mungu. Hawakuamini Mungu. Hakuna yao ni kuwa walikubaliwa kufa na wanao wafike kwenye nchi ya ahadi. Tukisoma ufafanuzi kwenye Bibilia, twaona kuwa Historia nzima ya Israel nzima kwenye agano la kale inaonyesha nyakati za baraka walipomheshimu Mungu, na nyakati za mateso, ufekaji nyara na kuabishwa walipowainamua miungu ya majirani yao na kukiuka amri za Mungu. Hii imedhihirika kwenye bibilia ili tujifundishe kwenye mifano hiyo.

Kwa kuelewa ni mambo yapi iliyokuwa akifanyana Israeli, Mungu ametupa fursa ya kujenga amani na kuelwa masharti ya kutimiza ili kufika kwenye nchi ya ahadi (maisha ya milele kwenye ufalme wa Mungu). Waisraeli wengi waliangamia nyikani kwa kutomheshimu Mungu (Ebr 3:16-19). Walihubiriwa injili lakini wal Kosa imani (Ebr. 4:12). Ahadi ya agano hilo ilibaki kwa hivyo agano hilo bado halijatimizwa (Ebr. 4:1,8).

Waebrania 8:7 kinatuambia kuwa ahadi ya kwanza ilikuwa bila dosari.

Waebrania 8:7 maana kama lile la kwanza lingalikuwa halina pungufu, nafasi isingalifafutwa kwa lile la pili.

Hii ya pili au deuteros (SGD 1208) ndio iliyokuwa ya pili katika nyakati hizo, mahali au cheo. Iliufwata wa kwanza au protos (SGD 4413). Hii ina maana ya ahadi iliyopewa lkipaombee kwenye wakati, mahali, mkondo au umuhimu. Hakuna hoja hapa katika kuwa umuhimu wa ahadi ya kwanza. Siyo kuwa ahadi hiyo haikuwa sahihi lakini ni watu ndio hawakuwa na uwezo wa kuiheshiu kwa sababu roho mtakatifu wa Mungu kakuwekwa karbu na Wanaisraeli. Mungu alijua kuwa wangekosa kufaulu.

Kumbukumbu 31:19-21 Basi sasa jiandikieni wimbo huu, uwafundishe wana wa Israeli; kawatie vinywani mwao ili uwe shahidi kwangu wimbo huu jua ya Wanaisraeli. ²⁰ Kwa kuwa nitakapokwisha kuwatia kwenye nchi niliyowaapia baba zao, imiminikayo maziwa ya asali, na watakapokwisha kula na kuishiba na kuwabda ndipo watakapoigeukia hiyo Mungu mingine, na kutumikia na kunidharau mimi, na kulivunja agano langu. ²¹ Tena itakuwa, wakiisha kujaliwa na maovu mengi na mashaka, utashuhudia hutasahauliwa katika vinywa vya uzao wao kwani nayajua mawazo yao wayawazayo hata sasa kabla sijawatia kwenye nchi niliyoapa.

Hata hivyo, ilivyotajwa hapo awali, ni kielelezo kwa wale waifwao. Inaonyesha uthabiti wa wifo na yale yanayotarajiwa kutoka kwetu (1 Kor 10:5-6, 1 Pet 1:10-12). Pia anaonyesha adhabu kwa kutotii.

Ebr. 12:25 Angalieni msimkataye yeye anenaye. Maana ikiwa hawakuokoka wale waliomkataa yeye aliyewaonya juu ya nchi zaidi sana hatutaokoka sisi tukikiepusha nay eye atuonyaye kutoka mbinguni.

Ahadi mpya

Mungu alitaniri kuja kwa ahadi mpya kupitia watumishi wake ambao walikuwa manabii. Mesia na ukombozi wa Israeli ulitabiriwa kwenye Isa 12:6. Marejeo kutoka nchi za mbali pia yametabiriwa katika Yer 30:1-24. Katika siku za baadaye, ilihada na majukumu yataeleweka. Kifungu kinasimamia Israeli na Yuda, na kinahusu ukombozi katika ahadi ili uteule na mji wa Yerusalemu hawajivuniithidi ya Yuda (Zek. 12:7) kurejelea Israeli milee ilitabiriwa.

Yeremia 31:31-40 ngalia siku zinakuja, asema Bwana, nitakapofanya agano jipya na nyumba ya Israeli na nyumba ya Yuda. ³² Si kwa mfano wa agano lile nililofanya na baba zao, katika siku zile nilipowashika mkono, ili kuwatoa katika nchi ya Misri, ambalo agano langu hilo walilivunja ingawa nilikuwa mume kwao, asema Bwana. ³³ Bali agano hili ndilo nitakalofanya na nyumba ya Israeli, baada ya zile siku, asema Bwana, nitatia sheria ynagu ndani yao, na katika mioyo yao nitaiandika, nami nitakuwa Mungu wao na wao watakuwa watu wangu. ³⁴ Wala hawatamfundisha kila mtu jirani yakem na kila mtu ndugu yake, wakisema, mjue Bwana, kwa maana watanijua wote, tangu mtu aliye mdogo miongoni mwao hata aliye mkubwa miongoni mwao, asema Bwana maana natausamehe uovu wao wala dhambi yao sitaikumbuka tena. ³⁵ Bwana asema hivi, awapaye watu jua, ili kuwa nuru kuwa ili mchana na amri za mwezi na nyota ili kuwa, ili kuwa nuru wakati wa usiku, aichafuaye habari hata mawimbi yake yakavuma, Bwana wa majeshi ndilo jina lake, ³⁶ Amri hizi zikuondoka, zisiwe mbele zangu, asema Bwana nao wazao wa Waisraeli wataacha kuwa taifa mble zangu milele. ³⁷ Bwana asema hivi, kama mbingu zikiweza kupimwa, na msingi ya dunia ikiweza kugunduliwa huko chini, ndipo wazao wa Israeli pia nitawatupilia mbali. ³⁸ azama siku zinazokuja, asema Bwana, mji huu utakapojengwa kwa ajili ya Bwana toka Buruji na Hananeli hata lango la pembeni. ³⁹ Na kamba ya kupimia itaendelea moja kwa moja hadi mlima erebu, tena itazunguka na kufika Goa. ⁴⁰ Na bonde lote la mizoga, na majivu, na mashamba yote mpaka kijito kidroni, mpaka pembe ya lang a farasi upande wa mashariki, patakuwa patakatifu kwa Bwana, hapatang’olewa waa hapatabomolewa, hata milele.

Agano hili jipya laonyesha tofauti bayana iliyoko baina ya agano la kwanza na la pili. Agano la pili limeandikwa mioyo na nia za watu ili kuwe na uwezo wa kuzingatiwa kwa sheria hizo miongoni mwa watu bila mtafaruku au usaidizi. Haifutilii mbali sheria bali inasisitiza matumizi shahihi miongoni mwa watu kiwango cha kwamba wana uwezo wa kufanya matakwa ya ungu wakizingatia amri zake. Kiwango hiki na agano jipya inajumuisha Yuda kabla ya Yerusalemu kujungwa, ambayo ndiyo alama ya kukamilishwa kwa mtiririko. Kwa hivyo, ukombozi wa Israeli hautakuwa kamili hadi pale ambapo Yuda utawekwa kwenye agano jipya. Neno ambalo lisimamia agano jipya kwenye Yeremia ni SHD 2319 chadash kumanisha manana au kitu kipya ambalo limebuniwa kutoka SDH 2318 chadadh chanzo kikuu kuwa kipya kumaanisha kusababisha ujenzi upya kumaaniha kukarabati au kuweka iwe mpya. Kwa hivyo Mungu afanya tena agano na watu wake na kulikarabati ili kuhifadhiwa kwenye mioyo kwa usaidizi wa Kristo, Mesia. Agano hilo hata hivyo bado liko na Israeli tuonavyo. Mafunzo miongoni mwa vizazi vya leo kuwa agano jipya lafanya kinyume cha amri za Mungu bila shaka ni kutokana na kukosa kuelewa asili ya agano hilo na kazi ya Mungu. Wale wanaosambaratisha sheria hadi katika kiwango cha chini zaidi na kiyafundisha wana hesabika kama wasiokuwa na uwezo kwenye ufalme wa Mungu.

Mathayo 5:17-20 Msidhani ya kuwa nilikuja kuitangua torati au manabii, la sikuja kutangua bali kutimiza. ¹⁸ kwa maana, amin, nawaambia, mapaka mbingu na nchi zitakapoondoka yodi moja au nukta moja ya torati haitaondoka, hata yote, yatimie. ¹⁹ Basi mtu yeyote atakayevunja amri moja katika hizi zilizo ndogo, na kuwafundisha watu hivyo, itaitwa mdogo sana katika ufalme wa mbinguni; bali mtu atakayezitenda na kuzifundisha, huyo ataitwa mkubwa katika ufalme wa mbinguni. ²⁰ Maana nawaambia kwamba haki yenu isipozidi hiyo haki ya waandishi na mafarisayo hamtangia kamwe ufalme wa mbinguni.

Mbingu na ulimwengu utapita lakini neno la Mungu litaendelea kuimarika likifundishwa na kusisitizwa na Yesu Kristo pamoja na wanafunzi wake waaminidu. Kipimo cha mwalimu au mnabii halisi ni jinsi wanavyoshungulikia swala la amri za Mungu pamoja na toba. Wakiongea kupinga amri na toba, hakuna mwangaza ndani yao (2 Pet. 1:19). Agano la Mungu bado iko imara na itatimizwa. Itakuwa kamilifu kwa kila mwanadamu.

Waebrania 8:10 Mana hili ndilo agano nitakalogana na nyumba ya Israeli baada ya siku zile asema Bwana, nitawapa sheria zangu kwenye nia zao, na katika mioyo yao wataziandika, nami nitauwa Mungu kwao, nao watakuwa watu wangu.

Kitabu cha waebrania nacho chataja Yeremia, kitabu hiki kinaoyesha kuwa agano jipya lina ahadi njema.

Waebrania 8:6 Lakini sasa amepata huduma iliyo bora zaidi, kwa kadri aliyovyo mjumbe wa agano lililo bora lililo bora lililoamriwa juu ya ahadi zilizo bora.

Agano la kale lilikuwa la moja kwa moja lakini agano jipya ni katika roho mtakatifu, lakini hata hivy bado inajumuisha matumizi ya sheria na miongozo zile zile za agano la kale.

1. Angekuwa Mungu wao na wangekuwa watu wake.

Mungu katika wakati huo alikwashughulikia Waisraeli moja kwa moja. Lakini kwa sasa anashughulikia taifa hilo la Israeli kiroho mtakatifu. Wale wote ambao wana tama ya kufanya mahitaji ya Mungu na wanaebetizwa wanakuwa wananchi wa Israeli ya koroh mtakatifu. Ni kanisa ambayo sasa ni Israeli, hivyo kumaanisha, kanisa ambayo inazingatia na kuhifadhi sheria na amri za Mungu. Ndio wale ambao hutembea kwenye kijia chembamba na lango kuu ambalo pia ni mwembamba. Wanaofaulu ni wachache mno (Mt. 7:13-14). Kwa hivyo Mungu anawashughulikia wachache, sio wengi katika hali hii na umri huu.

Mat. 7:13-14 Ingieni kwa kupitia mlango mwembamba maana mlango ni mpana, na njia ni pana iendayo upotevuni, nao ni wengi waingiao kwa mlango huo. ¹⁴ Bali mlango ni mwembamba, na njia imesonga iendeayo uzimani nao wainao ni wachache.

2. Mungu atawapa makao ya milele wakifanya hivyo. Wakrsito wa enzi hizi wataupokea uzima wa milele katika ufalme wa Mungu. Kipimo cha uwezo wa kuupokea uzima huo kimetokana na kuamini katika Mungu mmoja wa kweli pamoja na mwanake Yesu Kristo aliyemtuma (Yn 17:3, 1Yn 5:20).

3. Unyenyekevu ungeleta baraka. Wakristo wanafaa kuishi kulingana na kila neno la Mungu.

Mat 4:4 Naye akamjibu akasema, mtu hataishi kwa mkate tu, ila kwa kila neno litokalo katika kinywa cha Mungu.

Wanahitajika kuzingatia na kuhifadhi amri za Mungu.

Yohana 14:15 Mkinipenda mtazishika amri zangu.

Kumbuka kuwa Mungu alimpa Musa amri zake kupitia malaika wa Yehova ambaye baadaye akawa Kristo. Ni watumishi wa Mungu ndio huzingatia amri zake (Ufy. 12:17; 14:12).

4. Watakuwa baraka kwa mataifa.

Wokovu itawajia watu wote kupitia mfano na mafunzo ya wafu wa Mungu ambao wanabiri ukweli (Mdo 10: 10:34-35; 13:46-47; Mt 5:14). Mungu haogopi watu wale wote ambaye anamheshimu na kuishi kulingana na maneno yake, anamkubali na kwa hivyo twahitajika kuwa mwangaza wa ulimwengu.

Mdo 13:47 Kwa sababu ndivyo tulivyoamuriwa na Bwana, nimekuweka uwe nuru ya mataifa, upate kuwa wokovu hata mwisho wa dunia.

5. Kristo anajaribu uaminifu wa wakristo (Rum 8:27; Ufu 2:23).

Imani yetu inajaribiwa kwa moto (1Pet 1:7), twafaa kuwa watakatifu (1 Pet 1:15-16), tuko katika uamuzi sasa (1Pet 4:17) tunatayarishwa ili kurithi agano hilo (Ebr 12:1-10).

6. Tunahitajika kuzingatia sheria (Mat 5:17-18; Mdo 24:14, Rum 2:13; 3:31; 7:12).

Sheria hii ndio halisi na nuru ambayo inatumika kutuhukumu (Yak 1:25; 2:12).

Yakobo 1:25 lakini aliyeitazama sheria kamilifi iliyo ya uhuru, na kukaa humo, asiye msikiaji msahaulifu bali mtendaji wa kazi, huyo atakuwa heri katika kutenda kweka.

Sheria mzima iko imara, bali sio tu sehemu ya sheria hiyo.

Yakobo 2:8-12 Lakini mkiiitimiza ile sheria ya kifalme kama ilivyoandikwa mpende jirani yako kama nafsi yako, mwatenda vyema.. ⁹Bali mkiwapendelea watu mwafanya dhambi na kuhukumiwa na sheria kuwa wakosaji. ¹⁰ Maana mtu awaye yote atakayeshika sheria yote, ila akajikwaa katika neno moja amekosa juu ya yote. ¹¹ Kwa maana yeye aliyesema msizini, pia alisema usiue. Basi ijapokuwa hukuzini, lakini umeua, umekuwa mvunja sheria. ¹² emeni ninyi na kutenda kama watu watakohukumiwa kwa sheria ya uhuru.

Viwango vya sheria vimejumuisha vilevile watu kwa njia ya heshima, ili sheria nzima ivunjwe katika kiwango hiki. Mchanganyiko wa vipengee katika hoja hii tukizingatia roho mtakatifu yahitaji ufafanuzi. Wafundishao kuwa sheria imefutiliwa mbali wanaonekana hata kutoelewa vipengee muhimu katika agano jipya. Maoni ya utume Paulo yanawasilishwa na kung’amuliwa vibaya zaidi kwa kuzingatia sheria (Tazama karatasi The Works of the Law Text - or MMT (No. 104)).

Kwa hivyo, agno bado limesimama, na halijavuruga mambo sana, lakini kile ambacho chaleta mabadiliko kamili kati ya Kale na jipya ni kipi haswa? Bila shaka ni roho mtakatifu. Waisraeli kwenye agano la kale hawakufaulu kwa kukosa roho mtakatifu. Hawakubadilishwa. Kristo alimwambia Petro kabla ya kifo chake katika kitabu cha Luka 22:32 kuwa yeye baada ya kubadilishwa wajibu wake ulikuwa kuwaimarisha ndugu zake kiroho. Kristo alijua kuwa hawangebadilishwa had pale ambapo wangepokea roho mtakatifu. Hii ni tofauti muhimu. Kristo alisema kuwa tuluhitajika kutubu na kubatizwa. Katika maombi baada ya batiso, ambayo imeashiriwa kwa kwa kulainishwa kwa mikono kwa kushikanishwa, roho mtakatifu inainapeanwa na huandika sheria katika mioyo yetu. Kuanzia wakati huo taweza kuanza kuwacha dhambi zetu nma kujenga mani yetu na ujuzi wetu wa Mungu na Kristo. Twaendelea kuwa kwenye ujuzi nauelewa wa sheria na jinsi twafaa kuishi na kumwomba Mungu.

Kutoka na hayo, kutoka kwenye matakwa ya Yohana 17:3 na 1 Yohana 5:20, kuwa ni lazima mtu afahamu kuwa Yesu Kristo siye Mungu mmoja na wa pekee bali ni mwana wa Mungu ambaye alitumwa duniani ili kufuzu kwa ajili ya agano na maisha ya milele kupitia amr ya kwanza. Kwa hivyo, utrnitaria na washirika wake ambao ni ubinitaria ni mambo yanayotokana ma susambatatishwa kwa amri ya kwanza nah ii humkoshwa mtu moja kwa moja ufalme wa mbinguni. Ni wachahe tu katika karne hii ya ishirini ambao wanarithi agano jipya na masiha ya milele.

Israeli ya Leo

Wana wa Isreali katika agano jipya ni wale wanaokua wana wa Mungu kupitia Yesu Kristo. Israeli ya sasa inatengenezwa na wana wa Ibrahimu. Ni wale wafanyao kaz ya Ibrahimu na kutii amri za Mungu (Yn 8:39-49). Sio uzao wa moja kwa moja pekee ndio wana wa Mungu bali ni uzao wa koroho. Mungu ana uwezo wa kumletea Ibrahimu wana kutoka kwenye mawe, alivyosema Yohana mbatizaji (Lk 3:8). Wana katika agano wanasehabiwa kama mbegu (Rum 9:6-8, Gal 3:7).

Warumi 9:6-8 si kana kwamba neno la Mungu limetanguka. Maana hawawi wote wa Israeli walio na uzao wa Israeli. ⁷ Wala hawawi wote wana kwa kuwa wazao wa Ibrahimu bali katika Isaka wazao kuwa wataitwa, ⁸ Yaani si watoto wa mwili walio watoto wa kuwa wazao.

Kila mtu ni tawi katika mti wa Israeli (Rum 11:17). Hiyo ni kwa sababu ahadi kwenye agano bado inamilikiwa na israeli (Efe 2:12). Wana hawa ambao wamo katika Israeli sasa ndio kanisa (Rum 4:14; 11:17; 11:17, Yn 8:39-47; Gal 3:26-29; 6:16). Pia:

1 Yohana 5:1-5 kila mtu aaminiye kuwa Yesu ni Kristo amezaliwa na Mungu. Ni kila apendaye mwenye kuzaa ampenda hata yeye aliyezaliwa nay eye. ² Katika hili twajua kwamba twapenda watoto wa Mungu tumpendapo Mungu, na kushika amri zake. ³ Kwa maana huko ndiko kumpenda Mungu kwamba tuzishike amri zake; wala amri zake si nzito. ⁴ Kwa maana kila kitu kilichozaliwa na Mungu huushinda ulimwengu na huko ndiko kuushindako ulimwengu, hiyo imani yetu. ⁵ Mwenye kuushinda ulimwengu ni nani isipokuwa yeye aaminiye ya kwamba Yesu ni mwana wa Mungu?

Katika lugha nyingine Israeli sasa ni taifa la kiroho la watu, walioitwa na Mungu na kupewa Kristo, watu hawa ni:-

· Waliotubu dhambi zao;

· Walibatizwa;

· Wanaopokea roho mtakatifu;

· Wanaoabudu Mungu mmoja wa kweli;

· Wanaotii amri za Mungu; na

· Waaminio alimtuma (Yn 17:3).

Hwa ni walioongea na mitume na mitume waliwahudumia katika ujumbe wao (1 Pet 2:12).

Ni muhimu kujua kuwa upande wa Mungu unaendelea tu kwa wale ambao wanakuza agano (Zab 100:17-18, Zab 25:10). Hata hivyo, Mungu atawapokea wale wote watakotubu dhambi zao na kuwasamehe.

Sasa tushajua agano hilo ni nini na linamhusu nani? Twafahamu kuwa agano ni maelewano au makubaliano baina ya wahusika wawili ili kushughulikia wajibu Fulani. Wahusika hao wawili ni Mungu na Israeli. Agano jipya kwa jumla ni kanisa ambayo inachukua fursa yake kama Israeli ya Mungu katika wajibu (Gal 6:16). Hawa ndio wana katika ahadi (Rum 9:6-8). Agano la Mungu ni lengo la uumbaji na mpango wa wokovu ilivyodhirihishwa kwenye andiko.

Wajibu wa Mungu na wa Israeli

Mungu ana upendo wa kudumu na hutunza agano lake kwa wale wote wanaompenda na kumtii na kutunza agano lake (Zab 103:17-18), na amri zake (Zab 33:17-18; 106:45; Neh 1:5; 9:32; Dan 9:4, 1 Fal 8:23).

Anawapokea wanaotubu kwa kukosa imani lakini hawapendi wenye kukosa imani (Rum 3:3-8). Yeye hutuma ukombozi na wokov (Zab 111:9). Yeye hulinda watu wake akwapeleka katika urithi (Zab 5:11; 105:8-15).

Njia zake ni rehema na ukweli kwa wanaotii agano lake (Zab 25:10). Yeye hufundisha, hulinda na husamehe. Anaaminika na amejazwa na rehema, na atatoka kwetu na kuyaondoa hayo yote tusipoaminika. Twaweza kuukimblia upendo wake (Zab 36:7). Urafiki wake ni kwa wale wanmeshishimu nay eye hujulisha agano lake kwa watu hao (Zab 25:14), kwa hivyo agano nzima linahusu heshima kwa Mungu.

Ni lazima Israeli ikumbuke waliotendewa na Mungu (Kum 4:23, 30-31; Zab 77:5-15, Zab 105). Ni lazima siku zote wamwaamini Mungu na kumshughulikia, kwa uaminifu unyenyekevu wamngoja kwa shukrani (Zab 26:1-3; 33:20-22; 92:2; 125:1-2) huku tukiendelea kutii amri zake.

Ili kufanya hivi, inafaa tusome bibilia, tuombe na tukeshe, hivyo basi kubuni uhusiano mwema na Kristo pamoja na Mungu, ili mtu awe na uwezo wa kuwa katika ujuzi huo, imani na upendo kwa Mungu na jirani yake.

Ni katika kulinda agano na Mungu pekee ndiko twaweza kuelewa mpango wa wokovu, kwa sababu mpango unafunuliwa tu kwa wale walindao agano hilo. Ilivyoangaziwa hapo awali, twafanya makubaliano kwa kutubu njia zetu za awali na kumrejelea Mungu, kubatizwa (Mk 16:16). Halafu tapokea roho mtakatiu kupitia maombi ilivyoashiriwa kwa kulianisha mikono na mchungaji wa Mungu. Twajaribu kwa noto na shabihu na baadaye kuletwa pamoja kwake Mungu chini ya agano lile (Zab 50:5).

Zaburi 50:3-6 Mungu wetu atakuja wala hatanyamaza, moto utakula mbele zake, na tufani inavuma sana ikimzunguka pande zote. ⁴ Ataziita mbngu zilizo huu, na nchi pia wahukumu watu wake. ⁵ Nikusanyieni wach Mungu wangu waliofanya agano nami kwa dhabihu. ⁶ Na mbingu zitatangaza haki yake, kwa maana Mungu ndiye hakimu.

Huu ni msururo wa sherehe. Ni yale yaliyochaguliwa kwenye yale 144,000 (Tazama karatasi The Harvest of God, the New Moon Sacrifices and the 144,000 (No. 120)). Wateule wanateswa kwa ajili ya huduma yao kwa agano (ufu 12:17; 14:12). Wanaunda sehemu ya jeshi, ambayo ina lengo la kupindua na kuaribu mikakati ya nguru za kiroho ambazo zinayaongoza mataifa ya sayari hii. Wateule wana nguvu za kushinda wenyeji wa nguvu hizo duni.

Kupitia kujitolea kwa Kristo (Sherehe ya Tabenakali), kutenga dhambi (Mkate Usiochachwa) na kupokewa kwa roho mtakatifu (Pentekosti) tuna uwezo wa kubadilishwa na Mungu kama matunda yake ya kwanza. Atudipo Kristo (Sherehe ya Tarumbeta) tutajumuishwa kwenye ufufuzi wa kwanza. Kristo wa wateule wanarejeshwa kwa Mungu kutoka kwa kupanda kwake kuelekea mbinguni. Mataifa na wateule wanarejelea Mungu shetani mbiguni. Mataifa na wateule wanarejelea Mungu, shetani akitupwa inaasuriwa na sherehe ya toba). Kristo na wateule wakitumia roho mtakatifu fundika mataifa yote jinsi ya kuishi kwenye agano wakati wa sherehe ya vibanda).

Baada ya miaa elfu moja wale wote amba hawajapata fusra watafufuliwa (ufufuo wa pili na kufundishwa mahitaji ya agano wa baadaye kupokea uzima wa milele Last Great Day or Great White Throne Judgment).

Vitabu vimeandikwa kuhusu hizi siku takatifu za Mungu ambayo yanafafanua maana yake na yanavyofaa kutunzwa.

Ni kipi kinachotokea kwa wale wasiomtii Mungu na kulinda agano lake? Kikundi hiki ni cha aina mbili wale kama Esau aliyekataa fursa aliyopewa na wale ambao kamwe hawajapata fursa ya kumjua Kristo.

Vikundi hivyo ndio ufufo mzuri (Ebr. 11:35; Uf 20:6) kufundishwa ukweli na kupewa fursa na kupewa fursa ya kuishi kulingana na amri za Mungu.

Wale ambao bado wamemkataa Mungu watakubaliwa kufa na miili yao kichomwa. Hata hivyo, na mahitaji ya Mungu kuwa mtu asiangamie (2 Pet. 3:9) kwa hivyo inaweza kuonekana kuwa kwenye siku za mwisho, wengi wata tubu na kumpokea uzima wa milele, ambayo ndiyo lengo kuu la mpnago wa wokovu.

Agano la Mungu limeundwa na vipengee kadhaa. Agano hilo limewekwa kwenye taifa la isreali kama mteule. Ina pia kipengee cha uongozi na uthibiti inaopatikana kwenye vipengee vya vita. Ni vita vya kiroho.

Kwa hivyo kuna vipengee vinavyohusiana kadhaa vya uchaguzi. Hoja nzima ina uhusiano na vita baina ya majeshi ya mkuu. Jambo linalosababisha haya yote ni hoja kuwa nami ataongoza na ataongoza kwa jinsi gani.

Uongizi

Agano kati ya Mungu na Daudi na kwa uzao wake unaohusiana na enzi na enzi yake iliwekwa imara milele. Uongozi ulianzia Israeli chini ya Mesia katika kiti cha enzi cha Daudi (Zab 89:19). Zaburi 89:5-7 inaonyesha kuwa uongozi huu unapanuka kwa vibaraka wa kiongozi mtakatifu. Uongozi huu na mstari ni yenye roho (Uf 5:9-10). Msitari huu upo milele (Zab 89:19). Daudi ndiye wa kwanza wa msitari wa agano ambalo ni imara milele (Zab 89:28). Inadumuishwa na kutii mari za Mungu, sheria zake na anayoyahitaji (Zab 89:30-32). Kusambaratishe sheria inaleta adhabu lakini haisambaratishi agano aliloahidi Mungu (Zab 89:33-37). Kama ni hivyo, kutoka kwenye kifungu hiki ambapo Mesia hawezi kuurithi kiti hicho cha enzi cha Daudi na kubadilisha vigezo kwenye agano, ambao ilibuni uongozi kwenye mstari wa Daudi. Hii inaponuka kwa wateule wote, nymba ya Daudi wanaohitaji uhubiri na ufalme kama Eloimi (Zek 12:8).

Kusisitiza jambo hili,m uchanguzi wa Israeli kwenye jeshi kama wana wa Mungu ilikuwa lengo la mapema la agano hilo. Hii ilifanyiwa utafiti kwenye sehemu ya pili.

Ni muhimu kuelewa kuwa wengi wa mataifa ya ulimwengu hayamtii Mungu. Hawaikubali bibiliwa kama neno lake la kutia moyo na hawayafwati mafunzo na mifano ya Kristo. Hawatakubali agano la Mungu kwa ajili ya haya, Mungu ataangamiza ulimwengu na watu wake. Atawapa fursa ya kutubu ba kuadhibu watakaokataa kutubu. Hii inataizwa kwa kuacha tabia ya kutojali na kunyamaza walionaya na waliosababishwa na malaika waliomwasi Mungu juu ya uumbaji wa mwanadamu hapo mwanzoni. Wengi wa ufunuo vita, njaa, maporomoko ya ardhi na kadhalika, yanayasababishwa na uasi wa mwanadamu kwa kutotii amri za Mungu. Mataifa yangetubu, haya yote yangeepukwa, lakini ufunuo unatuambia mwanadamu hatubu na atakaribia kuuaribu ulimwengu huu. Kristo atakuja hivi karibuni kuwaokoa watu wake na watumishi wake. Hawa ni wale amekuwaokoa watu wake na watumishi wake. Hawa ni wale ambao wametii amri zake na ushuhuda wa Kristo – Mesia (Ufu. 12:17; 14:12). Uili kutimiza haya, Mungu anahitaji jeshi la wana wapya wa Mungu.

Tutaangalia na kuelewa uchanguzi huu ni wa nini? Je, utakuwa mmoja wao?

Sehemu ya pili – Jeshi la Mungu

Tumeona katika sehemu ya kwanza kwamba kanisa ndiyo Israeli inayojulikana kama Israeli ya kiroho katika siku hizi. Taifa la israe;I siyo tena la moja kwa moja peke yake bali ni la kiroho pia. Mbiny hii ilibadilishwa kuanzia maisha na kifo cha Mesia. Hoja ya lengo na wajobu wa Israeli ilibadilika na ukarabati wa kiroho pia. Ili kuelewa wajibu wa Israeli ilibadilika na ukarabati wa kiroho pia. Ili kuelewa wajibu wa israe;I kwenye nyakati za mwisho, ni lazima tuelewe wajibu wa Israeli tangu ilipoanzishwa kwenye enzi ya Aruni na Musa.

Kutoka 6:26 chaonyesha kuwa Aruni na Musa waliambiwa watoe Israeli kutoka Misri kulingana na majeshi yao. Neno hili ni SHD 6635 na ni sawa na ile iliyotumwa kote kwenye sheria ya kidini, inayojuliokaka kama tsaba. Hii hummanisha umati wa waty na hutumika kwa kawaida kama vita vilivyopangwa. Neno hili pia hutumika kuhusu mkuu. Matumizi ya neno hili ni ya kubainisha na isiyo na kawaida. Tsaba limetumika kote kwenye vitabu vya sheria na hata tena kwenye Zaburi (Zab 44:9; 6:10; 68:12) na tena kwenye Isaya 34:2. Umoja wake umetumika katika kitabu cha 1 Mambo ya Nyakati 20:27:34, 2 mambo ya Nyakati 25:7; 26-13. kitabu cha Samweli kinatumia msamiati mwingine kote na mambo yaliyobuniwa kutoka kwenye neno hilo, yanayojulikana kama SDH 4630, maarah kumaanisha sehemu iliyo wazi na kwa kuwekwa wanajeshi, (kutoka ikingoni); 4634 maarakaha kumaanisha mpangilio wa wanajeshi hivyo basi kumaanisha kutoka kambi (ya wasafiri au wanajeshi).

2 Wafalme na 1 Mambo ya Nyakati yanatumia SDH 2428 chayil kumaanisha wanajeshi iwe ya wanadamu, mbinu au rasilimali hivyo basi bidhaa pia, mali, tabia njema SHD 1416 gedued inayotumiwa kwa halaiki, haswa kwa wake unaotumiwa inayotumika kwenye 2 Mambo ya Nyakati 25:9, 1, 13. Wimbo ulio bora 6:13 hutumia SHD 4264 machaneh.

Vitabu vya sheria vyatumia umoja wa SHD 2428 kwenye Kutoka 14:9 na Kumb 11:4 jinsi ifanyavyo 1 Sam 17:21 1 Wafalme 20:19, 25, 2 Wafalme 25:5, 10, 2 Mambo ya nyakati 13:3; 14:8.

Yaonekana kuwa na tofauti iliyowekwa kati ya jeshi la Israeli ambao ndio tsaba au ukuu wa Mungu na majeshi ya mataifia. Mfano inadhirihika kwenye 2 Mambo ya Nyakati 24:24 inayozungumzia jeshi la siria kwa kutumia SHD 2428 kumaanisha nguvu na 2 Mambo ya Nyakati 26:13 kwa kutumia tsaba. Tofauti hii inaonekana kuhifadhiliwa kwenye Nehemia 2:9 na 4:2 inayozungumzia majeshi ya Samaria. Misamiati iyo hiyo imetumika kwenye majeshi ya babiloni (Yer 32:2; 34:1 7 n.k). msamiati huo unatumika kote kwenye Jeremia, Ezekieli, Danieli na Yoeli. Tofauti unaonekana kwenye Zakaria 9:8 peke yake kwa kutumia SHD 4675 matstsaba kumaanisha ulinzi wa kijeshi, mfalme wa Israeli, Mesia huzingira nymba yake kuilinda.

Tofauti hii inaonekana kuwa ilifikiriwa kwanza inaendelea. Jeshi la Israeli ni mkuu chini ya Mungu wa wakuu, Yehova Sabaoth. Majeshi wapinzani ni yale yanayopinga Israeli kama nchi ya Mungu iliyochanguliwa na kuwekwa chini ya Mesia.

Ukuu wa Israeli ulitolewa kutoka Misri kama jeshi kwa ajili ya kujulisha wajibu wa kuwa kwenye tofauti kwa majeshi ya mataifa.

Kotoka kwenye sehemu hii twaweza kuendelea kuchnguza yanaotendeka kwenye bibilia kati ya Mungu na watu wa agano lake.

Tulivyoona, Israeli ilitoka Misri kama jeshi la Mungu (Kut. 6:26; 7:4; 12:51). wale wote waliotolewa Misri hata watu wa vita walikufa nyikani kwa ajili yah ii Yoshua alitairi Israeli katika Galgali. Wale wote waliozaiwa nyikani hawakutairiwa hadi walipofika Gilgaklic. Kwa hivyo watu wote kutoka miaka 40 kwenda chini walitairiwa katika Gilgali kama wanajeshi wapya. Umuhimu huu unahusu kanisa na miaka arubaini kwenye nyika kati ya maisha na kurudi kwa Mesia. Hadithi ya Yoshua na kuangkua kwa Jeriko inahusu mwihso wa mataifa na vita (No. 142); The Seven Seals (No. 140) na The Seven Trumphets (No. 141).

Uteuzi huu ulihitajika kuendelea hadi mwanzoni mwa ufalme chini ya Daudi. Daudi alijua kuwa Israeli ilikuwa jeshi la Mungu aishiye (1 Sam 17:26, 36,45). Daudi aliona kuwa alipigia Mungu vita katika jeshi lake na kuwa Goliathi wa Gathi na Wafilisia walikuwa wamemasi Mungu (Tazama pia karatasi Daudi na Gololiathi (No. 126). Uchanguzi kama jeshi la Mungu ulibakia tangu mwanzoni na Daudi alikuja kugundua kwamba lilikuwa jeshi la Mungu kabla ya kuwa mfalme, alipokuwa bado chini mfalme Saulo. Kwa hivyo uchaguzi haufanywi kama kiongozi tayati inajulikana.

Vigezo na jinsi tunavyoangazia inazidi kote kwa mitume na maandiko kwenye agano ya kale jinsi tulivyoona.

Msamiati huo umetumiwa na Mesia katika agano jipya. Kristo alitambua ameshirikishwa kwenye vita na ukautumia msamiati huo. Mathayo 12:28-29 inaonyesha hii.

Mathayo 12:28-29 Lakini nitatoa pepo kwa roho wa Mungu, basi ufalme wa Mungu umekwisha kuwajilia. ²⁹ Ama awezaje mtu kuingia kwenye nyumba ya mtu mwenye nguvu na kuviteka vyombo vyake asipomfunga kwanza yule mwenye nguvu? Ndipo atakapoiteka nyumba yake.

Kristo alikuwa katika harakati ya kuiaribu nyumba ya Mungu wa dunia. Paulo alitumia msemo huo.

Wakolosai 2:15 Akiisha kuzivua enzi na mamalaka na kuzifanya kuwa mkono wa ujasiri, akazishangilia kwenye msalaba huo.

Kwa hivyo tarumbeta ya Kristo alianza kulia mara tu aliposulubiwa msalabani. Baada ya kufaulu hapo, nanisa iliundwa na ikaanza mkondo mpya wa vita hivyo. Hii atadumu zaidi ya miaka arobaini au miaka elfu mbili. Vita vya mwisho ndivyo vikuu. Vita hivyo vimebuniwa kwenya enzi zilizoangaziwa kwenye sura ya pili ya kitabu cha Danieli. Mesia ndiye jiwe ambalo hatimaye anaaribu mkodno wa mwisho wa enzi ya vodole kumi milele (Dan 2:34-35, 42-45).

Vita vya mwisho vimefafanuliwa kwa mapana na marefu kwenye Ufunuo (Tazama makaratasi tofauti). Mesia anatumia wanajeshi wa mataifa kuyaangamiza mataifa yayo hayo yenyewe. Mataifa hayo yataletwa Yerusalemu ili kuangamizwa kupitia uwezo na zana zao. Zana hizo zitatosha ili Israeli ipate rasilimali za kutumia kwenye milenia. Tukio hizi zinafafanuliwa kama matokeo ya hasira ya Mungu. Mikondo ya vita hivyo itafafanuliwa tofauti (Tazama karatasi The Last Thirty Years: the Final Struggle (No. 219) and Outine Timetable of the Age (No. 272).

Waliowekwa kusimamia mataifa ni wana wa Mungu (Kum 32:8). Tazama LXX na DSS) viumbe hivi viliasi na wanaharibiwa pia kwenye uwezo. Huu ndio uwezo uonaoharibiwa. Kwa hivyo, vita ghivyo ni vya kiroho na kimwili – kupinga shetani na ufalme wake. Shetani anayatumia na kuyaharibu mataifa kwa kuwa mfame wa uwezo wa hewa (Ef. 2:2).

Kristo kama malaika wa Yehova alichagua na kufundisha jinsi ya uongozi katika Israeli kutoka Sinai. Aliwachagua na kuwafundisha watu wapya kutoka kanisa kwenye agano jipya na kutakaswa kwa wanafunzi kumi na wawili, 70, 120 na kadhalika hadi kwenye 144,000. Kila mmoja wa hawa anachaguliwa na Mungu na kuchukuliwa na Kristo kwa ajili ya vita hivyo.

Kwa hivyo Wakristowanaitwa kuwa sehemu ya jeshi hilo la Mungu. Walipewa amri juu ya roho chafu. (Mat 10:1) vita hivyo si dhidi ya mwili na damu bali ni dhidi ya maono uweza, dhidi ya viongozi wapotovu wa dunia hii na upotovu wa kiroho katika hekalu (Ef 6:12). Vita hivi sasa vinatuhitaji kuvishuhudia na kupigana dhidi ya nguvu, hizo potovu. Wakristo wanalazimishwa kutoa sauti zao kuhusu mienendo ya jamii yao.

2Korinthians 10:3-4 Maana ingawa tunaenda kwenye mwili, hatufanyi vita kwa jinsi ya mwili, ⁴ maana silaha ya vita vyetu si za mwili bali zina uwezo katika Mungu hata kuangusha ngome.

Vita vyetu ni vya imani ambavyo twatumia kupata uzima wa milele (1 Tim 6:12) kwa hivyo hali yetu huimarika kupitia tukio hili. Watume wanachaguliwa kuwa wanajeshi na baadaye kuwekwa vitani.

2 Timontheo 2:3-4 Ushiriki tabu nami kama askari mwema wa Kristo Yesu. ⁴ Haguna hapigaye vita ajitiaye kwenye shughuli za dunia, ili ampendeze yeye aliyemwandika awe askari.

Kujitayarishia vita kwenye jeshi la Mungu

Mungu angewapigia au kupiga vita na Israeli ikiwa tu kama hangepotoshwa na nguvu za ushetani. Hivyo basi, nchi ilihitajika kusafishwa na kuachana na miungu (Yos 7:11-13) kulikuwa basin a hoja mbili. Nchi ya Israeli ilihitajika kuwacha uungu au wangevamiwa.

Hatua ya pili ni kuwa walihitajika kumrejelea Mungu na kuwafishwa kupitia dhabihu. Mbinu hii ya kusafishwa ulimlenga moja kwa moja Mesia na hivyo basi aliwasilisha ndhabihu kwenye kanisa. Kanisa iliwekwa kwenye kiwango wajibu wa heshima kwa amri za Mungu ambayo ilitokana na utahiri wa moyo (Kum 30:6, Yer 4:4). Mungu anahitaji heshima na rehema wala sio dhabihu (Hos 6:6; Rom 5:19; 6:16; 19,26), aliovyofundisha heshima Kristo kupitia mateso aliyoyapitia (Eb 5:8). Hadi mwisho huu twajitolea kama madhabihu waishio (Rom 12:1).

Alikokuwa ya taifa kwenye vita. Hii pia ilihusu taifa iliyoheshimika ikiwa vifani dhidi ya makabila yake yenyewe na hivi ndivyo ilivyokuwa na Benjamin (Amu. 20:18). Mfalme pia alishauriwa na Mungu kupitia mitume au kwa Urim (1 Sam 14:37; 23:2, 4; 30:8). Mungu alijibu kwa ndoto, kwa Urim au kwa mitume, lakini hangejibu kama mfalme au taifa ilikuwa ikiwaabudu miungu.

Taifa ikisimane lengine chini ya Mungu kwa ajili ya haya, uungu ulipigwa marufuku. Kuungana na mataifa mengine ambao peke yao waliabudu miungu ilichanganya kidogo jitihada za Mungu na kwa hivyo ushirikiano huo ulipigwa marufuku, kwa sababu uliaribu agano na lingine (Kut 23:32; Kum 7:2; Fal 2:2-3; Fal 16:7; Yer 22:9).

Washirika wa taifa hilo walikuwa wanajeshi wa Mungu peke yao – hivyo basi ukuu wa malaika chini ya uongozi wa Yesu Kristo ambaye aliongoza majeshi ya Mungu (Yos 5:14-15; Tazama karatasi the fall of Jericho (no 142). Malaika walipiga vita kwa miaka ya Israeli (Amu 5:20 2 Nya 32:21; Dan 10:13-14, 20-21) ni katika haya Danieli alipewa uelewa kuwa nalumbano haya yangechukuwa muda mrefu sana na hatimaye kupisha siku za mwisho (Dan 10:12-14).

Uwezo wa Dunia na ushetani wa matendo kwenye dunia yako karibu kupinduliwa na kutupwa chini na mahali pake kuchukuliwa na haki na usafi wa kiroho na wana wa Mungu (Yn 16:33; Rom 12:21; 1 Yn 2:13; 4:4; 5:4). Mpango huu wa kivta ulianzishwa kuanzia kubuniwa kwa vitabu vya sheria na inalindwa kwenye agano na kulindwa na sheria za Mungu.

Muungano huu unatabiriwa kutoka na uelewa kuwa Mungu atapigana vita kwa niaba ya Israeli na ukuu huo kama tu Israeli itakuwa na heshima (Kum 7:2; Yos 1:2-9) Mungu hatavunja agano (Amu 2:1-2).

Israeli inavyopanuka na kuunda kanisa, kigezo hiki kinawekwa juu ya kanisa. Kwa hivyo tetesi potovu za Wakrsito wa enzi hizi yanaweza kuonekana kwa ushahili kama upotovu wa shetani ili kuitumia kanisa ili kutivunja agano la Mungu. Kwa hivyo tetesi kuwa agano bibilia ni potovu nainavunja amri za Mungu na kutuchanganya ili tusilielewe agano la Mungu.

Mungu anashughulisha kuuharibu ushetani, inayoanza na kutumia Israeli. Kwa hivyo Israeli ikiharibika kwa ushetani ambayo ina ukosefu wa ujuzi (Isa 5:13), au kuamini uongo (Yer 13:24-25), Mungu atawainua watu wengine kumharibu uwezo wa Israeli (Isa 63:10; Eze 5:8-6, Eze 12:11; 39:23, Amos (9:4). Anawaonya kuhusu haya tangu mwanzoni (Kum 28:63-66). Adhabu hii inatumika kote kwenye muda wa ufunuo na kufanyika kwenye nyakati za mwisho kawa Israeli ya kimwili na kirobo iwapo wametenda dhambi (Amos 5:18-27; 7:7-17; Mik 1:3-4,16).

Asiria ni fimbo au nyundo ya Mungu, ambayo anatumia kuwanyoa watu wake (Isa 7:20-25). Mungu alitumia Asiria katika adhambu kwenye ufunuo (Isa 8:1-110), kuporomoka kwa Asiria ingekuwa adhamu kwa Israeli (Isa 10:22; 28:4) na kuongozwa (Hos 11:5). Asiria alipisha Babiloni ambayo ilikuwa nyndo ya dunia mzima (Yer 50:23). Mfalme Nebu Kadineza alitumwa kwenda kuadhibu na kuangamiza Israeli (Yer 5:15-17; 21:11-14; 27:6; 34:2; 43:10, Eze 21:8-17). Babiloni ingesambaratishwa kwa kulipiza kisasi katika makanisa yake (Yer 50:23, 28).

Mtindo huo wa zamani ilisababisha kuaribika Israeli (Hes 31:11-12; Kum 20:14; Yos 22:8), au kutoka Israeli (Isa 10:6, Eze 7:21).

Mungu alizungumza na Wanaisraeli kupitia mtume isaya kuwaonyesha kuwa muungano na mataifa mengine haungefaulu kuharibu wajiu wake. Mungu ndiye alihitajika hukeshimiwa na kuabudiwa (Isa 8:12-14). Mungu ni mkuu lakini alikuja kuwa jiwe la kuzuiwa kwa nyumba ya Israeli na Yerusalemu. Hawakuelewa chochote kwa sababu sheria na toba ilifichwa na kuhusishwa na wanafunzi wake (Isa 8:16) kwa sababu ya kukosa heshima kimaksudi. Kwa hivyo tunaona kuwa sheria na toba yalihitajika kuwasilishwa kwenye mtindo mpya ya wana wa Mungu. Hii ndio ilihitajika kuwa kanisa chini ya Mesia.

Kwa hivyo kuna vipengee viwili kwa Israeli, wanaoshiriki kwenye vita. Lakini kiwango cha Israeli ya zamani kilipunguzwa hadi kanisa na sasa inashinda kanisa na hivyo tu kama wanlinda amri za Mungu. Hiyo ndiyo sababu Israeli iko vitani hadi katika karne hii na baada ya vita pili vya dunia mashetani walikubaliwa kufufua mtandao wao mpya ili Israeli iweze kuangamia kwenye vita vya baadaye.

Israeli kama taifa siyo safi. Makasisis na mitume wame potoshwa.

Hana aliye tayari kujaza hiyo au kutengeneza kinga ili Israeli iweze kusimama katika nyakati za Kristo. Kwa hivyo makasisis wana kandamizwa na kusahaulika kwa sababu wanaharibu ujuzi na kupunguza nafasi ya kuurithi ufalme wa Mungu (Lk 11:42). Wanatolewa ili Israeli hatimaye iweze kuona (Ezek. 13:1-16; Mat. 23:13-39; tazama karatasi Measuring the Temple (No. 137)).

Kurejea kwake Mungu

Waisraeli wanamrejelea Mungu baada ya toba. Mungu akabiliana na taifa hili katika utumwa. Israeli inaonekana kurejea kwa Mungu tu katika hali mbaya peke yake. Israeli ilitekwa nyara chini ya Shalmanase. Walitwanyika kaskazini ya Asiria. Hii ilikuwa ili Israeli iweze kuuchukua haki ya uzaliwa. Yuda ilitekwa nyara na Wanababilini. Mungu aliwasemehe walioenda kwa utashi au hiari yao (Yer 38:17) lakini alipiga vita waliokataa (Yer 38:18 hadi 42:22, haswa 42:17).

Utakaso wa mwisho ndio maalum. Mababi kwenye ile ya tatu ndiyo mbegu matakatifu (Isa. 6:13) kwa hivyo kuponyoka kwenye Israeli kwenye nyakati za mwisho inategemea kubadilishwa na kuingia kwenye jeshi la Mungu. Matokeo ya mwisho yanachomwa tena na wateule wenyewe wanatakaswa kwa moto. Mtindo huo ulianza na kuharibiwa kwa Yerusalemu (Ezekieli 5:1-17). Mtindo uliofuata ulipatikana kwenye usambazaji na usafishaji wa Israeli kote kwenye ardhi iliyochukuwa (Eze. 6:1-14). Uharibifu na utakasaji huo ulihitajika kundelea hadi taifa hilo liwe safi (Eze 7:1-27).

Mungu hutakasa watu kwa majaribio lakini hafupi waja wake. Ana hurmu kwa watu wake (Isa 54:7-8; Yer 46:28). Anahukumu mataifa ambayo yanakumbana na israeli na kukabiliana nao vilivyo (Mat 25:31-46). Hukumu huu inafumika kwa Israeli kama taifa na pia kama kanisa.

Babeli ilifumiwa kuadhibu Israeli lakini ilihikumiwa kulingana na rehema yake. Ilikuwa na vurugu nyingi (Yer 30:16; Yer 51:34-37) na hivyo basi medesi iliinuliwa na Mungu ili wakabiliane nao (Isa 13:17; 45:1-6). Uharibifu wa Babeli inaanzia mashariki na mtindo huo umetajwa katika Isaya 46 na 47. ndege mwenye hasira kutoka mashariki ametajwa. Mtandao huu unaonekana kuwa wa wajibu mbili ambayo inahusu siku za mwisho na siku ya mwakozi. Medesi inetajwa tena kwenye kitabu cha Yeremia 50 na 51. Nafanyika katika nyakati za mwisho agano ambalo halina mwisho lilibiniwa na haliwezi kuvunjiwa (Yer 50:5). Yafaa kueleweka kuwa Babiloni ni mtandao na vile vile mji mkuu. Haukuwepo katika nyakati za ufunuo. Mji huo mkuu ulikuwa tayari umeharibiwa na mahali pake kuchukuliwa na mji mwningine kwingine. Hata hivyo, Babeli halikujulikana kama mji kmuu bali ulijulikana kama kituo cha kuomba na mji mkuu katika dunia mji kwenye milima saba iliyojulikana hivyo kwa sababu iliashiria nguvu za kitaifa (Ufu 17:1-18). Mji huu haungekuwa mwingine tofauti na Rumi.

Mtandao wa Babeli utahatibiwa na kuachwa katika huzuni (Kama Sodoma na Gomora) kwa sababu inawasilisha upinzani wa agano ambalo ni Mungu alibuni. Kwa hivyo siku ya mwokozi imehushiwa kabisa na kuporomoka kwa Babeli (Tazama vile vile Yer 51:6-19). Mstari wa 11 unahusisha mwisho huo na Medesi, kwa hivyo maneno yaliyomo ya moja kwa moja nay a ufunuo. Kumbuka kuwa Yeremia 51:7 inatumia lugha iyo hiyo kama vie kwenyen Ufunuo 17:2.

Yeremia 51:7 Babeli umekuwa kikome cha dhahabu mikonomni mwa Bwana, atamlipa malipo.

Vita hivyo ni thidi ya mtandao huu na nguvu za giza zinazowasilishwa. Ujumbe ni kuwa Mungu ametenga watu wake ili watumize wajibu wake. Vitu vyote nyamfanyikia Mungu kwa utaratibu kwa wanaompenda Mungu na wanaitwa kulingana na wajibu wake (Rum 8:28). Israeli, kama jeshi la Mungu halina chaguo lolote. Ni lazima ipige vita au ife kulingana na sheria za Mungu. Taifa litateseka kwa sababu ya kukosa heshima kwa Mungu. Wateule hawawezi kumhepa hukumu na kushirikishwa kwao. Wapo kwa ajili muda huo.

Ingawaje taifa lilikuwa na wakati bora kwenye miaka ya mwanzoni na hayakuweza kumhepa ushirika huo, hivyo sivyo iliyo sasa na nchi inapoanguka kwenye viwango ndivyo utekaji nyara wake unaimarika. Ni toba pekee ndiye hutuhakikisha wokovu.

Kuna mabaki yaliyoachwa kwenye taifa (Isa 1:9). Hii ndiyo mbegu takatifu tulivyoona. Israeli inarejea baada ya kuhumu au marekebisho (Yer 4:27; 31:2; Eze 6:8-9, Yoe 2:1-19; Mal 3:17). Hii husababisha toba na kuomba msamaha (Ezr. 8:13; Isa 10:20; Yer 31:18-19; Eze 6:9; 14:21-23). Marejeo ya mwisho ni kwa zayuni ambayo ndio lengo kuu la mteule (Isa 4:2-4; 37:32; Ufu 7:1-17; 14:1-5).

Kwa hivyo mtindo wa kuataa kurejelea ulikuwa kwanza kama taifa chini ya ufalme. Halafu kukaliwa kama taifa mitume na usambazaji wa hekalu na ukasisi katika hekalu.

Uharibifu wa Yerusalemu na usambazaji wake uliwezesha Israeli, wala sio Yuda katika usambazaji ili kuwa taifa lionyeshalo matunda ya mabadiliko na uwepo wa imani kwenye kanisa.

Wageni wote sasa wangekaribishwa kwenye kanisa. Mataifa yangekabiliwa katika hali ya kuimarika na wateule wangeitwa katika muda kati ya maisha ya Kristo na wakati wa kuwasili kwake.

Mwisho hautafika hadi nguvu za watu watakatifu zifikie kila mtu (Dan 12:7). Kazi hii itakamilika pale ambapo mkuu wa wafakakatifu hukmu mataifa na wateule kupufuzi wa milenia (Dan 12:1-2) mda wa nyakati ulichitajika kukamilika kabla ya mwisho kuwadia.

Kitabu cha Danieli kinataja muda wa nyakati saba (Dan 12:7). Muda wa miaka 1,260 ya ufunuo uliisha katika mwaka wa 1850. Ilikuwa vile vile kama miaka 1,260 au muda mata nusu ya wakati kuanzia mwanzo wa ufalme wa Nebukadineza kwenye vita vya karchemishi kwenye mwaka 605 kabla ya Kristo hado katika nyakati za mwanzo wa ufalme wa Rumi katika mwaka 590 CE --Iliyobuni miguu ya.

Muda uliyoftwa wa tatu unusu ulijumuisha muda wakati wa miaka 1,260 hadi kupigwa mrufuku kwa ufalme takatifu wa Rumi. Tofauti huu wa muda wa miaka 64 ulianzia wakati wa vita vya mwisho katika mwaka 1916-18. kuanzia 1996/97, wakati wa wageni umekwisha (Tazama makaratasi The Sign of Johah and the History of the Reconstruction of the Temple (No. 13); na The Fall of the Egypt (No. 36); The Prophecy of Pharaoh’s Broken Arms). Miaka thelathini ya vita vya ufunuo unaanza Mtiririko huu umedhihirishwa kwenye karatasi kuhusu jambo hilo The Last Thirty Years: the Final Struggle (No. 219).

Ukombozi wa Yerusalemu inachukua muda. Muda huu umewasilishwa na mwezi ambapo wachungaji wanaondolewa. Huu ni muda mwishoni mwa mwezi wa Machi jangwani kabla ya kuwasili kwenye nchi ya ahadi. Vita na wamelekiti ambayo Israeli ilishuhudia mwanzoni mwa Machi kwenye nyika ni vita vya ufume katika vita thidi ya Israeli na kanisa ambayo ilihitjika kudumu hadi kuangamizwa kwa kanisa mwishowe. Amaleki ndiyo iliongoza mataifa (Hes 24:20). Inaonekana kuwa Amaleki alikuwa na kuwepo wa matendo kutoka Misri kwa uteusi (sazingine kama Hyksos) -- amabo bado ataharibiwa. Ulinzi kutoka kwa Wana Amaleki vita wa kuanguka wa Yeriko (Tazama nakala The Fall of Jericho (No. 142)) inatambua wa kuendelea (tazama nakala Commentary on Esther (No. 63)) kwa hii vita na kanisa). Sehemu zingine za hatua hii na: http://www.ccg.org/_domain/holocaustrevealed.org/

Kutoanminika kwa kanisa pia ni ishara ya muda wa ukombozi wa Dunia baaday ya vita na kabla ya sherehe ya kuvuka katka mwaka 2027/8. Mtandao utatumika hivyo basi yatapewa sheria na heshima. Waletule watakuwa kama nguvu za kiroho kwenye nyakati hizi watakuwa kama Eliomi, malaika wa Yehova kwenye vichwa vyao (Zak 12:8). Uzembe wa Israeli utarudishwa Yerusalmeu na israeli na watakuwa kama daudi. Huu ndio muda wa ukombozi (Zak 12:7-8).

Mungu anaonekana kama mkombozi wa Israeli na nguvu ziangamizayo maadu wao. Matumizi yake ya Israeli siyo kupitia nguvu zao wenyewe (tazama Zab 18:29-50; 44:4-8). Hata hivyo, Israeli ilipuuzwa na Mungu ingawa walidai kuwa wasafi chini ya agano (Tazama Zab 44:9-16, Tazama san asana mistati ya 17:21) Zaburi 44:22 yaendelea, naam ni kwa ajili yake twafa siku kutwa, twahesabiki kama kondoo Warumi 8:36 na yaendeleza kilio kwa Bwana ili achukue hatua na kuikomboa Israeli. Kinfungu hicho basi kinaangazia vilevile kanisa katika siku za mwisho. Agano hili basi ni hoja inayoendelea kutekelezea wokovu.

Yaonekana kuwa kuna ushirika wa kimwili kwenye vita hivyo kwenye siku za mwisho vile vile yanayohusu Yuda na Efraimu Zekaria 9:9-11 yaonyesha kuwa mkuu wa agano hilo ni Mesia na kuwa uta wa vita utakatwa.

Zekaria 9:9-11 Furahi sana Ee binti Sayuni, piga kelele Ee binti Yerusalemu, tazama mfalme wako anakuja kwako. Ni mwenye haki naye ana wokovu ni mnyenyekevu amepanda punda, naam mwanapunda motto wa punda. ¹⁰ Na gari la vita nitaliondoa liwe mbali na Ephrahimu utaondolewa mbali, naye atawahubiri mataifa yote habari za amani, na mamlaka yake yatakuwa toka bahari na toka mto kwa miisho ya Dunia. ¹¹ Na kwa habari zako wewe, kwa sababu ya damu ya agano lako, nimewatowa wafungwa wako kutoka shimo lile lasili na maji.

Basi vitya hivyo ni vya kiroho kati ya Ugiriki na Zayuni.

Zekaria 9:12-17 Irudieni ngome, enyi wafungwa wa tumaini, hata hivi leo nasema nitakurudisha marudufu. ¹³ Maana nimejipindia Yuda, nimejaza upinde wangu Ephrahimu, nami nitawaondokesha wana wako, Ee sayuni wapigane na wana wako, Ee nyunami nami nitakufanya uwe kama upanga wa shujaa. ¹⁴ Naye bwana ataonekana juu yao na mshale wake utatoka kama umeme na Bwana Mungu ataipiga tarumbeta naye atakwenda kwa pepo za kisulisuli za kusini. ¹⁵n Bwana wa majeshi atawalinda, nao watakula na kuyakanyaga mawe ya teo, nao watakula na kelele kama kwa diviwa nao watajazwa kama mabakili kame pembe za madhahabu. ¹⁶ Bwana Mungu wao atawaokoa siku hiyo kama wafu wa kundi la watu wake, kwa maana watakuwa kama vito vya taji, vikimetameka juu ya nchi yake. ¹⁷ Maana wema wake jinsi ulivyo mwingi! Na uzuri wake jinsi ulivyo mwingi! Nafaka itawasitawisha viyana wameume, na divai mpya vijana wanawake.

Hii inaeleweka haraka baada ya milenia miwili vita vya kidini vilivyowekwa katika maoni potovu ya Ugiriki kuhusu dini. Hii ilitokana na harakati potovu ambao ulibuniwa na Warumi na ilikomesha mabadiliko ya kweli ya mamilioni ya watu.

Chini ya Kristo, Israeli kama kanisa inakomesha utekajinyara (Efe. 4:8) na kuyaongoza mataifa yaliyoweukama na kujaribi kuwadhulumu (Isa 14:1-3; 48:1-22). Kinfungu hiki kinabuni harakati ya kutaka wafu wa Mungu watoke Babeli. Wanaopinga Israeli watapingwa wenyewe pia (Yer 30:16; 50:37; Zef 2:9). Mtindo wa mwisho ni ule wa utawala wa Mesia na kupatikana tena kwa taifa la Israeli na uhusiana wa amani, kati ya Waisraeli ni wenyeji wa mataifa jirani (Zab 18:35-50; Isa 60:1-22; 61:1-11).

Kuanzia wakati huu, sheria inabuniwa kuanzia Sayuni (Isa 20:3). Katika harakati hii, mtandao mzima utaanzishwa upya jinsi ilivyokuwa alipopewa Musa katika Sinai na Yesu Kristo kama malaika wa Yehova. Kupatikana tena kwa sheria itatimizwa na kutoka kwa Waisraeli.

Mataida yote yatazingatia sherehe na sabato yatatunzwa wao Yerusalemu katika sherehe ya vibanda au hakutakiwa na mvua kwenye msimu huo. Vilevile, watayaona mateso waliyoona Wamisri.

Zekaria 14:16-19 Hata itakuwa ya kwamba kila mtu aliyesalia, wa mataifa yote waliokuja kupigana na Yerusalemu watakwea mwaka baada ya mwaka ili kumuabudu mfalme bwana wa majeshi na kuishika sikukuu ya vibanda. ¹⁷ Tena itakuwa ya kwamba mtu awaye yote wa jamaa zote zilizomo duniani asiyekwea kwenda Yerusalemu ili kumwabudu mfalme, bwana wa majeshi, mvua itakuja kwao. ¹⁸ Na kama jamaa ya Misri hawakwei, wala hawaji pia haitakuja kwao itakuwako tauni ambayo Bwana atawapiga mataifa wasiokwea ili kushika sikukuu ya vibanda. ¹⁹ Hii ndio adhabu ya Misri na adhabu ya mataifa yote wasiokwea ili kushika sikukuu ya vibanda.

Hivyo ndivyo dunia inatawalwa. Dunia yote itamuheshimu Mungu na sheria zake chini ya Mesia ambaye atassisitiza sheria pamoja na wateule ambao watakuwa kama Eliomu katika graride la Mungu (Zek 12:8).

Sehemu ya 3 – mtu kwenye agano

Mtu hushiriki kwenye agano mshirika mteule kwenye taifa la Israeli katika njia nyingi. Mtu huyo anaitwa katika agano na Mungu kama mwanawe. Wanawake pia ni wana wa Mungu kwa kuwa hatakuwa na mume au mke kwenye dunia ya kiroho (Lk 20:34-35). Hoja ya uke pia imeagaziwa kama mwanaharushi wa kike wa kristo na baadaye kama kiugo cha mwili ya Kristo. Wana wa Mungu nao sasa ni wanchama wa kundi la mitume au ni watukufu wa Mungu.

Watu hawa pia wanajulikana kama kipande cha shamba la mzabibu la Mungu. Hivyo basi watu hawa ni kama bistani la Mungu na hupaliliwa mara kwa mara (Yn 15:1-9). Israeli nayo inabuniwa kama shamba la Mungu na wana wa Yuda ni miti yake mizuri mzabibu (Isa 5:7).

Mtu huyu baadaye anatmika kama mtumishi wa Mungu. Uhusiano kwenye agano unadhihirisha haya yote katika halo ya kibinafsi kabla ya taifa ya Israeli kusahihishwa katika uhusiano wake kwenye agano.

Agano hilo hivyo basi inaoonekana kama uhusinao unaonendelea kati ya taifa la Israeli na watu waliomo kwenye taifa hilo na Mungu ambaye aliwachagua kama taifa ambao angetumia kufanya agano la watu wote, siku zote.

Wana wa Mungu

Wenyeji wa mbinguni ni wana wa Mungu. Walikuweko kabla ya kutengenezwa kwa Sayari hii na walitoka kwenye jamii ya Mungu (Ayu 1:6; 2:1; 38:4-7). Wana wa Mungu waliathirika vibaya na mgawanyiko na uasi wa shetani (Ufu. 12:4) ambaye alikuwa mwana wa Mungu (Ayu 1:6). Mungu anarekenisha hali hiyo ya mgawanyiko no kuboresha kazi yake ya uumbaji kupitia Yesu Kristo (Ufu 5:1-14).

Mkondo wa kwanza wa mpango huu ulianzisshwa kwenye Adamu ambaye hakufaulu. Tayari Mungu alikuwa ameona kuwa kulihitajika upatanishi na marekebisho kama ilivyokuwa baada ya mafuriko wakati wa Ibrahimu (Mwa. 17:7-8).

Mungu alitaka kuchagua watu ambao wangekuwa waaminifu kwake milele (mwa 17:7-8; Kut 7:4; 19:6 Law 11:45; 20:26 26:12; Kum 7:6; 14L2; 21; 26:17-19; 28:10; 29:12; 2 Sam 7:24; 1 Nya 17:22; Yer 7:23; 11:4).

Taifa la Israeli liliteuliwa Kama mrithi WA haki ya uzaliwa kutoka Misri ili iwe kutunguamimba na wanawa Eloa (Kut 4:22-23; Kum 14:1; 32:8 (agano jipya), 17-19) (kumbuka Eloa ni kama kifaa cha shabihu); Isa 1:2).

Mungu aliita Israeli kuwa takatifu kupita unyenyekevu wa sauti yake na kushikana naye kama mkanda kwrnye kiuno cha mtu (yeremiaih 13: 11) na kumuheshimu na mioyo yao yote (Yeremiah 24:7; 31:1; 32:38; Eze. 11:20; 14:11; 36:28; 37:23, 27 Zek. 8:8).

Mungu atawabeba na kuwaokoa wana wake kutoka tumboni (Isa. 46. 3-4). Hatawasau (Isa. 49:15). Mungu alianzisha Israeli kama wana wake ili wasimtoroke (Yeremiah 3:19). Hata hivyo walimuasi (Yeremiah. 3:22). Kwa hivyo, Mungu alikataa Israeli. Mungu atawakoa tena wana wake (Isa. 43:6). Aliwatumia mitume Isaya na hosea kufunua kwamba atawarejesha wanawaisraeli kwake kama wana wa mungu (hosea. 1:10). Harakati hii ingefanyika kupita masia angeamnsisha tena ukombozi katika misri (Hosea. 11:1).

Ingawaje Israeli iliitwa kumuabudu mungu wa miungu ambaye ni baba, akuna aliyemjivunia (Hosea. 11:7). Hii ni kweli sasa kwa watrinitarina wabinatari. Wana wa kama watu takatifu. Hii haimanishi kuwa walikuwa watakatifu awalipoitwa. Ni kinnyume chake haswa.

Vitengo vya aina Agano Kwenye Israeli

Efraimu anajulishwan kama mwana mpendwa wan a kwa hivyo yeye pia ana haki hiyo ya kuzaliwa. Kwa hivyo kuna vipengee viwili vya kuwa mwana wa Mungu hapa, moja kwenye yuda na ingine katika efraimu. Masira, katika uzao wa yuda, alikuwa kifungua minba wa Israeli kutoka kwa wafu (Rum. 8:29). Alikuwa mzaliwa wa kwamza aliyetekwa uniani (Ebr. 1:6).

Ufalme ulibuniwa kwenye uzao wa daudi na kanisa likajengwa kwenye uzao huo. Suleimani ndiyealiyepewa jukma hilo (1 Nya. 22:10; 2Sam. 7:14) na kifo cha mfalme kingekua milele. Enzi hiyo ya ufamle basi inaimarimarisha agano (cf. karatasi Measuring the Temple (No. 137)).

Agano la wana wa mungu linabuniwa na wageni, kupitia kwa agano hilo kutoka vitabu vya (Gal. 4:4-7).

Wagalatia 4:4-7 hata ulipowadia utimilifu wa wakati, Mungu alimtuma mwanamke aliyezaliwa na mwana mke, amezaliwa chini ya sheria, kusudi wakombolewe hao chini ya sheria illi sisi tupate kupokea wana, Mungu alimtuma roho wa mwanawe mioyoni mwenu, aliaye, aba, yaani baba, kama ni hivyo, wewe si mtumwa tena bali ni mwana:na kama u mwana basi ni mrithi kwa Mungu

Kitengo huiki kiliashiria mabadiliko kwenye mataifa na wana wa mungu. Kwa hivyo wageni walikuwa uzao wa sehemu ya taifa la Israeli. Kipengee cha utumishi n watumishi wa Mungu kimeangaziwa hapa chini.

Wateule ni wana Mungu kwa imani katika yesu na kristo (Gal. 3:26). Mungu kwa imani katika na yesu kristo (Rum. 8:17; Gal. 3:29; 4:7; Tit. 3:7; Ebr. 1:14; 6:17; 11:9 Yak. 2: 5:1 Pet . 3:7). Pia ni wana takatifu wa Mungu (Rum. 1:7; 1Pet. 1:15-16; 2:9).

1Petro. 1:15-16 bali kama yeye aliyeitwa alivyo mtakatifu, ninyi nanyi iweni watakatifu katika matendo yenu yote; kwa maana imeandikwa, mtakuwa watakatifu kwa maana mimi ni mtakatifu.

Hoja la utakatifu ni kwa uparuzi wa nguvu za Mungu.

Hii imewasilishwa kwa matumizi ya jina lake. Kwa hivyo jina lake ni takatifu na halifai kutajwa bila sabaibu (Kut. 20:7; Law. 19:12). Mataifa yataiheshimu Israeli kwan sababu limeitwa kwa jina la Mungu 9kum. 28: 10). Israeli ina maanisha atawala kama Mungu. Kwa hivyo Israeli illihitajika kuwa takatifu (Law. 20:26).

Wana walipewa jina la Mungu kwa sababu walitajarjiwa kuwa wana wa Mungu (Kum. 32:2-3). Walikuwa uzao wake na mkondo wa kwanza ulikuwa urithi wa kumwili kama watu tofauti walio na sehemu mzimri ya dunia (Mwa. 17:7-8; Law 20:24; Kumn 4:20-21; 4:37-38). Israeli inamheshimi Mungu kwa manufaa yake binafsi na urithi wake (Yer 3:19).

Nchi hiyo ilifurahia ulinzi wa Mungu (Kum 15:4; 19:10; 20:16; 21:23; 24:4; 25:19; 26:1). Umuhimu wa kuendelea na kutoka kwa kulazimiswa wa kila mmoja chini ya Amri kama laana wa Mungu (Kumbukumbu la Torati 21:23).

Mungu aliyapa mataifa ulimwengu kwa mgawanyiko wa mipaka (Kum 32:8). Anampa yule ailiyemchagua (Zab 24:1). Kwa hivyo urithi umegawanywa na Mungu. Mungu amewapa wenyeji urithi na hawa ndio waliopewa arthi. Hii lifanyika kulingana na idadi yao na mataifa pia yaligawanywa kulinganana na idadi yao (Kum 32:8; Tazama vile vile LXX na DSS). Watu wa yehova ni urithi wake (Zab 33:12; 78:71; 105:10-11; 135:12; 136:21-22; Yer 10:16).

Yeremia 10:14-16 kila mtu maekuwa kama mnyama, hana maarifa, kila mfua dhahabu na maefedheheshwa sanamu yake ya kuchnga, maana sanamu yake ya kuyeyuka ni uongo, wala hamna pumzi ndani yake. ¹⁵Ni ubatili tu ni kazi za unfanganyifu wakati wa kujiliwa kwao watapokea. ¹⁶ Yeye funfu la Yakobo siye kama hawa. Maana ndiyo aliyeviumba vitu vyote na Israeli ni kabila ya urithi wake, bwana wa majeshi ndilo jina lake.

Israeli basi ilitengwa kama sehemu ya Yehova wa wenyeji Israeli ilikuwa fimbo wa urithi wake, kwa hivyo Israeli ilikuwa na wajibu wa ketekeleza katika kubuniwa kwa urithi wa Mungu. Mungu wa wenyeji ndiye Baba. Yehova kwa urithi yeji anafanyia kazi Yehova wa Israeli ambaye alimteua miongoni mwa wenzake (Zab 45:6-7; Ebr 1:8-9). Yehova wa Israeli ndiye malaika wa Yehova ambaye ni Eloimu (Zek 12:8), watakavyokuwa wana wa Mungu.

Hata hivyo, mwili na damu haiwezi kumuliki ufalme wa Mungu (1 Kor 15:15). Kwa hivyo ufalme na urithi unategemea roho. Israeli haiwezi kuwa mwana wa Mungu kimwili. Wenye dhambi pia hawawezi kuurithi ufalme wa Mungu (1 Kor 6:9). Hata hivyo, ni furaha kubwa wa Baba akutupa ufalme huo (Lk 12:32) ambayo ndiyo urithi wetu. Kuanzia ufufuzi wetu, twakuwa wana wa Mungu na kuwa sawa na malaika (Lk 20:36).

Waliompokea Kristo walipewa haki ya kuwa wana wa Mungu (Yn 1:12). Huu ndio ulikuwa wajibu wa kifo cha Yesu Kristo ili tuweze kuona mapenzi ya Mungu na kuwa wanake (1 Yn 3:1-2; Ufu. 21:7).

Agano la kwanza laweza tu kutimizwa kupitia agano la pili.

Upinzani wa agano kwa kukataa

Haki ya urithi unaohamishwa kupitia Krito kwa mataifa nje ya Israeli, tofauti na kuharibiwa kwa Yuda, ilikuwa kwa sababu ya kukataliwa kwa Mungu kama baba ya Israeli. Alikuwa mewaahidi urithi wao kama wana kulingana na agano (Kut 23:28-31; 34:11; Yos 3:10; 24:18; 1 Nya 17:21). Urithi huo ulipotezwa Waisraeli walipouuza yaliyomo kwenye agano kwa kuabudu Miungu (Isa 59:3; Yer 16:18; Eze 36:17).

Mungu alituma Israeli katika utumishi na kuwatawanya kwenye mataifa kwa sababu ya kupuuza agano (Law 26:33; Kum 29:25-28; Yer 7:15, 34; 8:3; 13:24; 16:11-13; 18:17; 22:28; 27:10, Eze 12:14-15).

Yeremia 16:11-13 Ndipo atakapomwambia, ni kwa sababu baba zenu wameiacha mimi, asema Bwana na kuwafuata Miungu mingine, na kuwatumikia, na kuwaabudu, wakaniacha mimi wasiishike torati yangu; ¹² Nanyi mmetenda mabaya kushinda babu zenu, maana angalieni mnanenda kila mmoja wenu kwa ushupavu wa moyo kake ambaye, misnisikilize mimi; ¹³ basi kwa sababu hiyo, nitawatoeni katika nchi hii, na kuwaingiza katika nchi ambayo hamkuijua, wala ninyi wala baba zenu; na huko mtawatumikia miungu mingine mchana na usiku; kwa maana mimi sitawapa fadhili zangu hata kidogo.

Kuhudumia miungu mengine pamoja na madhara na ugumu unaotokana na tabia hiyo ni adhabu. Kwa sababu Mungu aliwafanya kuwa watu wake, alipokosa kuwapigia vita waliteseka mikononi mwa shetatani taliyotawalwa nao na hakuna aliyefikiria kuhusu Israeli (Yer 30:17).

Heshima ya kumiliki jina la Mungu pia ilitoweka na taifa likapoteka. Yuda pia haikukubaliwa kumiliki jina hilo. Israeli ilidhararu jina hilo kwa hivyo ikalisahau (Isa 17:10; 51:13; Yer 2:32; 3:21; 18:25; 18:15; 23:27; Ezek 23:35; Mal 1:6-8).

Yeremia 23:26-27 Je! Mambo hayo yatakuwa katika mioyo ya manabii wanaotabiri uongo hata lini manabii hao wenye udanganyifu katika mioyo yao wenyewe? ²⁷Wanaodhania kuwa watawasahaulisha watu wangu jina langu kwa ndoto zao wanazohadithia kila mtu jirani yake, kama vile baba zao walivyolisahau jina langu kwa ajili ya baali.

Mungu alikubali Israeli idharauliwe kwa sababu walidharau jina lake (Ezek 7:21; 22; 20:21-26; 24:21). Ukosefu wa ujuzi uliosababishwa madharau ilisababishwa na watu waliopuuza maagizo. Israeli inaharibika kwa kukosa ujuzi (Hos 4:6) na si tena watu wa Mungu (Hos 1:9).

Hosea 4:6 Watu wangu wanaangamizwa kwa kukosa maarifa kwa kuwa wewe umeyakataa maarifa, mimi nami nitakukataa wewe, usiwe huhani kwangu mimi, kwa kuwa umeisahau sheria ya Mungu wako, mimi nami nitawasahahu watoto wako.

Kuohani unaosababisha kutofauti kimienendo kwa watu kupitia kukosa kufundishwa unatolewa kukamilifu na wanao kusahaulika. Kwa kweli hii ni lazima ili makosa waliofundishwa yasidumishwe. Ni waaminifu katika ukweli tu ndio wanaookolewa.

Mtawanyiko huu umetendeka kwa karne nyingi katika hali tofauti lakini yote ni kwa sababu moja. Mungu alibini mtandao wake katika wanadamu chini ya ya Yesu Kristo katika maisha na kifo chake. Agano hilo liniismarishwa na roho matakatifu kuwekwa karibu kwa wateule wa Mungu katika kiwango kikubwa zaidi kushinda ile iliyojulikana kwa makuhani na kale. Kundi hili lilipangwa awali, lilichaguliwa, liliitwa, liliidhinishwa na kusifiwa (Rum 8:28-30). Kundi hili linapewa roho mtakatifu ili kila mtu aweze kuheshimu sheria za Mungu ambazo zimetokana na asili yake. Kwa kuchukua asili yake. Kwa kuchukua asili ya Mungu kwa kuwa katika umbo la Kristo ambaye ndiye umbo la Mungu anayeishi na asiyeonekana, wanamheshimu kiasili kwa kuchukua umbo lake alivyokuwa Kristo.

Wateule ni umbo la Mungu, sawa na Kristo ni ule umbo la Muumba (Rum 8:29; 1KOr 11:7; Kol 1:5; Kol 3:10; Ebr 1:3). Makundi haya yote ni wana wa Mungu sawa na Kristo ambaye ni mwana wa Mungu, ambaye ni wa kwanza miongoni mwa ndugu wengi, kama malaika na Eloimu (Zek 12:8; Rum 8:29; Ufu 6:11; 12:10; 19:10; 22:9).

Ukombozi utafanyika katika viwango viwili. Navyo ni vya kimwili na kiroho. Ukombozi kamili, inayo jumuisha Israeli ya sasa pia, imetolewa katika Isaya 35:10; 48:10; 51:11; 52:1-12; Yeremia 30:18-21; 31:1-14. Hoja kuu kwenye ukombozi ni mtumishi wa Mungu ambaye ni Mesia kwenye Isaya 52:13-15 (Tazama vile vile 53:4-10) na wanaokoa taifa kutokana ka mtawanyiko. Mtawanyiko huu ni aina ya utakasaji unaofanywa na Mungu kwa damu na roho mtakatifu.

Isaya 52:13-15 Tazama, mtumishi wangu atatenda kwa busara atatukuzwa na kuinuliwa juu, naye atakuwa juu sana. ¹⁴ Kama vile wengi walivyokustaabajia, (Uso wake ulikuwa umeharibiwa sana zaidi ya mtu yeyotem, na umbo lake zaidi ya wanadamu), ¹⁵ ndivyo atakavyowasitusha mataifa mengi; wafalme watamfumbia vyinywa vyao, maana mambo wasiyoambiwa watayaona; na mambo wasiyotasikia watayafahamu.

Katika kurejea kwa Mesia, ukombozi wa Yerusalemu unafanyika (Isa 51:11; 60:1-5). Huu ndio kilele cha mfumo wa uongozi na agano la Mungu. Urithi kama wana ulipatikana kuanzia maisha kanisani pekee na si taifa. Kipindi hicho cha maisha kimepanuliwa kuanzia muda kabla ya maisha na ukombozi wa Zayuni (Isa 49:14-16; Yer 31:8-9’ 21; Hos 1:10; 11:8-11) ambayo Mungu hatasahau.

Kuanzia hapa Israeli inapewa jina zuri kushina yale ya wana na halitafutwa (Isa 56:5; 62:2; 65:15). Watakuwa kana Eliomu (Zek 12:8), kulinda sabato na agano la Mungu ndiyo kilele na kigezo cha hali hii (Isa 56:4; Yak 1:25; 2:24; Ufu 12:17; 14:12). Kwa hivyo mwalimu anayeshahidi ufutiliaji mbali wa sheria za Mungu kama sehemu ya agano la pili ambeiba taji la wanaomshikiliza (Ufu 3:11).

Hosea 1:10 Tena ilikuwa ya kwamba hesabu ya wana wa Israeli, itafanana na mchanga wa bahari, usioweza kupimwa wala kuhesabiwa; tena itakuwa, badala ya kuambiwa, ninyi si watu wangu, wataambiwa ninyi ndio wana wa Mungu iliye hai.

Yeremiah 24:7 Nami nitawapa moyo wanijue kuwa mimi ni Bwana nao watakuwa watu wangu nami nitakuwa Mungu wao, kwa maana watanirudia kwa mioyo yao yote.

Kwa hivyo Israeli inasafishwa na kupewa moyo mpya na nia mpya ambayo itaheshimu sheria zake na kuamini agano lake na kuamini yeye (Kum 30:6; Zab 147:2-3; Yer 24:7; 32:40; 50:20; Eze 36:24-28; Hos 14:4).

Sehemy ya ysafishaji huu ni kuondolewa kwa matandao wa mashetani jinsi ilivyobuniwa kwenye mataifa (Eze 34:29; 36:13-15; 21-23).

Ukombozi wa kimwili ndio kilele cha mtindo wa milenia chini ya Mesia (Zab 105:43-45; Isa 11:11; Yer 16:15; 30:3; 31:4; Eze 11:17; 34:27; 36:8-12, 24-38, Amo 9:14-15). Hii inaungwa mkono na mali kwenye bahari na mataifa (Isa 60:5).

Ukombozi wa Israeli ni kama watu watakatifu na kielezo kwa mataifa. Mesia atatawala ulimwengu kuanzia Yerusalemu (Isa 60:13-14; 62:12; Mik 4:6-7; Zef 3:19-20).

Kuzingatiwa kwa agano la Mungu ndio kilele cha uruzi wa kuhani kwenye ufufuzi wa kwanza (Ufu 20:4-6). Baadaye wanajumuika na Mungu kwenye furaha kubwa (Isa 51:1; Yer 31:1-14, 1 Thes 4:15-17). Ufufuzi ni kwa uongozi ambayo pia iko chini ya Daudi katika kutimiza agano la Mungu lilifanywa kuhusu ufalme (Eze 34:22-24).

Ufalme huo umepanuliwa kwa wateule duniani (Ufu 5:10) utawala huu ni kama kanisa juu ya kuwa wafalme na makuhani (1 Kor 3:9; 16-17). Muundo huu unajumuisha Kristo kama kiungo kukuu na wahubiri na makuhani mana msingi wake (1 Kor 3:11; Efe 2:20). Wafiladelfia ndio wanatengezeza udhabiti (Ufu 3:12). Wateule kwa jumla ndio mjengo (1 Pet 2:4-8). Kwa hivyo, wateule ndio wanachama wa familia ya ufalme na kwa hivyo Eloimu kama malaika wa Yehova akawaongoza (Zek 12:8) (cf. pia The Pillars of Philadelphia (No. 283)).

Watumishi wa Mungu na wanaharusi wa Kristo

Kwa hivyo familia ya Mungu inakombolewa mbinguni na pia duniani. Wote wanatarajiwa kuwa wana wa koroho wa Mungu. Ili kubuni familia, kunahifajika kuwa na vifaa vya kutekeleza shughuli kama hii. Ili kufaulu, kuna vipengee viwili ambavyo ni mkakati mkuu.

Cha kwanza kilikuwa kile cha huduma, na Israeli ilijulikaka kama watumishi wa Mungu. Hii ilifungulia njia urithi ili tuweze kuwa wazazi wa tawi letu la familia. Kwa hivyo kipengee cha agano na wanaharusi wa Kristo ndicho kikuu kwa wateule. Kwa hivyo wateule ni wana wa Mungu na wanaharusi wa Kristo bila kujali jinsia ya mwanachama wa viungo vya mwhili huo.

Mungu ni baba wa mbinguni lakini jamii ya wanadamu imewekwa chini ya Kristo kama baba ya jamii hiyo ambayo ndiye baba milele (Isa 9:6). Kuna nzima ya Mungu (Partia Efe 3:14-15 see marishalls interlinear). Watelule ni wana harusi wa Kristo kudumisha uhusiano wa kijamii duniani chini ya Mesia.

Isreali ilibuniwa kama mtumishi wa Mungu kwa mtindo huu, Mungu akawa mkuu na mfalme wao (Law 25:42; 55; Zab 44:4; 145:1; Isa 41:8; 42:1; 21; 45:4). Watu wa Mungu wanafaa kuomba ulinzi wa Mungu (ambayo ni ya muda mrefu kwa sababu huko kuna uhuru wa haki na baraka (Zab 84:2-4).

Agano jipya ni ujenzi wa uhusiano wa matumishi ambapo dunia inachukuliwa mteka na kuuzwa chini ya dhambi. Ukombozi wa dunia kwa hivyo ndio lengo kuu (Rum 6:17; 7:14; Gal 4:3-8). Tulinunuliwa kwa thamani si tena watumwa (Rum 4:7). Tulinunuliwa kwa thamani ili tuweze kuwa huru (1 Kor 6:20; 7:23; 2 Pwt 2:1; Ufu 5:9; 14:3). Thamani hiyo ilikuwa ni Mesia na tulinunuliwa kwa damu yake (Mit 20:28; 1 Pet 1:18-19). Kwa hivyo ukombozi ulikuwa kama watumwa na umepanuliwa kwetu ndani ya nyumbani mwa Mungu. Kwa hivyo tunamilikiwa na Mungu na kutumia sheria zake (Tito 2:14; 1 Pet 2:9).

Tito 2:14 Ambaye alitoa nafsi yake wa ajili yetu ili atukomboe na maasi yote na kujidafisha watu wame miliki yake mwenyewe wale walio na juhudi katika matendo mema.

Hoja kuu hapa ni kuwa tendo lolote lisilo la kisheria. Dhambi ni kuvunjwa sheria (1 Yn 3:4). Twamjua Mungu tukilinda mari zake (1 Yn 2:3-5; 3:21-24).

Huduma wa Mungu kwenye familia yake ni kwenye mtandao wake wa sheria na ibada ambapo afanya ungunguzi. Inaanzia Musa katika Sinai (Kut 3:12) na inapanuliwa hadi Zayuni. Mbinu hiyo ya sherehe ndio kelele cha mpango hiyo (Kut 5:1). Amri zimegawanywa katika sehemu kumi na kujengwa (Kut 20:1-17; Kum 5:6-21).

Mungu aliita Israeli kuishi kulingana na neno na sheria zake na kusifu jina lake (1 Fal 8:41-43; Isa 42:6; 43:7; 10, 12, 21; 44:8; 51:16; 59:21).

Mesia ndiye aliyekuwa hoja kuu kwenye wajibu wa mitume wa Israeli.

Isaya 49:1-13 Nisikilizeni enyi visiwa, tegeni masikio yenu, enyi kabila za watu mlio mbali sana; Bwana ameniita tangu tumboni, toka tumboni mwa mama yangu amenitaja jina langu. ² Naye anitafnya kinywa changu kuwa kama upanga mkali; katika kivuli cha mkono wake amenisitiri; naye amenifanya kuwa mshale ulionguliwa; katika podo lake amenificha; ³ akaniambia; wewe u mtumishi wangu, Israeli, ambaye katika wewe tukuzwa. ⁴ Lakini nisakema, nimejitaabisha bure, nimetumua nguvu zangu bure bila faida lakini hakika hukumu yangu ina Bwana na dhawabu yangu ina Mungu wangu. ⁵ Na sasa Bwana asema hivi, yeye aliyeniumba tangu tumboni niwe mtumishi wake, ili nimletee Yakobo tena, na Israeli wakusanyike mbele zake tena, (maana mimi nimepata heshima mbele ya macho ya Bwana na Mungu amekuwa nguvu zangu); ⁶ naam asema hivim ni neno dogo sana wewe kuwa mtumishi wangu na kuziinua kabila za Yakobo na kuwarejea watu wa Israeli waliohifadhiwa; daidi ya hayo nitakutoa uwe nuru ya mataifa upate kuwa wokovu wangu hata miisho ya dunia. ⁷ Bwana mkombozi wa Israeli, matakatifu wake, amwambia hivi yeye anayedharauliwa na taifa hili; yeye aliye mtumishi wao watawalao; wafalme wataona watasimama wakuu nao watsujudu; kwa sababu ya bwana aliye mwaminifu, mtakatifu wa Israeli aliyekuchagua. ⁸ Bwaba asema hivi, wakati uliokubalika nimekujibu, na siku ya wokovu nimekusaidia nami nitakuhufadhi, nitakutoa uwe agano la watu hawa, ili kuinua nchi hii, na kuwarithisha urithi uliokuwa ukiwa; ⁹ Kuwaambia waliofugnwa haya, tokeni; na hao waliokuwa katika giza jionyesheni. Watajilisha katika njia, na juu ya majabali watapata malisho. ¹⁰ Hataona njaa wala kiu; hari haitawapiga, wala jua; kw maana yeye aliyewarehemu atawatangulia, naama karibu na chemic hemi za maji atawaongoza. ¹¹ Nami nitafanya milima yangu yote kuwa njia, na njia kuu zangu zitatukuzwa zote. ¹² Tazama hawa watakuja kutoka mbali na tazama hawakutoka nchi ya Sinimu. ¹³ Imbeni eny mbinguni, ufurahi ewe nchi, pazeni sauti ya kuimba enyi, milima; kwa kuwa Bwana amewafariji watu wake, naye atawahurumia watu wake walioteswa.

Dhabihu ilikuwa muhimu kwa kazi ya Mungu ilivyoyoanzishwa kweny kutoka (Kut 5:3). Hii iliokezwa kutoka kwa Mesia kwenye wateule (Tazama karatasi The Harvests of God, the New Moon Sacrifices and the 144,000 (No. 120).

Israeli ilimtakataa Mungu na kuteand dhambi kaliki Mungu akawawahahu na kuwaacha katika giza (1Sam 8:8; 12:10; Amu 2:14; 3:8; 4:2; 10:7) na wakateswa na kuwekwa ufumwani Mungu hakusikiza vilio vyao (Kum 28:68; Isa 52:3; Yer5:19; Hos 11:7; Mk 3:4). Ukommbozi kutoka kwenye hukumu huu ulitegemea kutubu kwao. Baada ya jayo anawakusanya tena kutoka kwa utumwa (Isa 41:8-10; 52:3; Yer 46:27-28). Mungu ndiye mfalme wao tena (Isa 43:15; 44:6).

Lengo la huduma katika isreali kama jeshi la Mungu ni kumsujudu Munguna kuyaletea mataifa mwangaza na njili ya ukombozi kote duniani (Isa 49:3, 6).

Shamba la Mungu lenye Mzabibu

Shamba la mzabibu la Bwana ni jumba zima la Israeli (Isa 5:7). Mungu alitatarisha shamba hilo kwa kutoa na kutayarisha shamba hilo na kufanya Israeli kuwa wenye shamba hilo. Nanatarajia shamba hilo kuwa la manufaa (Zab 1:1-3; 80:8-11).

Yohana 15:1-4 Mimi ndimi mzabibu wa kweli na Baba yangu ndiye mkulima. ² Kila tawi yangu lisilozaa huliondao; na kila tawi lizaalo, hulisafisha ili lizidi kuzaa. ³ Ninyi mmekuwa safi kwa ajili ya lile neno niliniwaambia. ⁴ Kaeni ndani ynagu, mani ndani yenu. Kama vile tawi lisivyoweza kuzaa peke yake, lisipokea ndani ya mzabibi, kadhalika, nanyi msipokaa ndani yangu.

Kwa hivyo taifa la Israeli ndio shamba la mzabibu. Taifa hili ndilo haswa ufalme wa Mungu (Mat 21:33-43). Mbegu lazima zitoke kwa Masia na kwa hivyo asili ya kweli. Mungu aondoa magugu kwenye kila mzabibu kwa hivyo wateule ni lazima wawe shehemu ya taifa la Israeli ili kuingia kwenye uhusiano na Mesia. Kwa hivyo wateule wanakuwa wanachi wa Israeli wanapoingia kanisani kupitia ubatizo. Wateule sasa ndio shamba la Mungu (1 Kor 3:9). Ni lazima watowe matunda (Isa 5:1-4; Mik 12:1-9; Yn 15:1-6; Gal 5:21). Matawi ya mataifa yanakatwa na kwa hivyo mahali pao kuchukuliwa na matawi mapya (Rum 11:17-24). Wageni ndio mzabibi mpya nay ale ambayo hayatoi matunda yanang’olewa. Toba na ubatizo katika mwili wa Kristo ni lazima kwa hali hiyo kama mwanaisraeli katika ufufuzi wa kwanza (Tazama vilevile Lk 3:9 ili kupata kieleleza cha mti huo).

Uananachama wa jamii ya Mungu kama eloimu inapotikana kwenye na kupitia Israeli chini ya Mesia.

Taifa la moja kwa moja likidhiririshwa kutofaulu kwake kwa sababu halikuheshimu Mungu bila roho mtakatifu na tama ya kuwa na heshima. Israeli haswa Yuda haikutoa matunda (Mat 21:43). Hili halikuwa kosa la Mungu kwa sababu yeye alilinda sehemu yake kwenye agano. Hata hivyo mavuni ilikosa thamani (Yer 12:13). Ilihitajika kung’olewa na kuchomwa (Isa 9:18; 33:12; Yer 45:4; Ezek 19:10-14; Hos 9:10; Yer 11:16-17; Mal 4:1; Lk 3:8-9). Baadaye akaamua kuliandoa (Zab 8:12; Isa 5:4-7; 7:23-24; 32; 34:13).

Isaya 5:4-7 Je! Ni kazi ganu iliyoweza kutendeka katika shamba langu la mizabibu nisiyoitenda? Basi zabibu – mwitu? ⁵ Haya basi, sasa nitawaambieni nitakalolitendea shamba langu la mzabibu; nitaliondoa kitaulu chake nalo litaliwa nitabomoa ukuta wake nalo litakanyagwa; ⁶ nami nitaliharibu, wala halitapogolewa wala kulimwa, bali litamea mpigili na mina; nami nitayaamuru mawingu yasinye mvua juu yake. ⁷ Kwa maana shamba la mzabibu la bwana wa majeshi ndilo nyumba ya Israeli, na watu wa Yuda nimche wake wa kupendeza; akatumaini kuona kuhuku ya haki, na kumbe! Aliona dhuluma alitumaini kuona haki na kumbe! Alisikia kilio.

Ukombozi huu pia umewekwa katika shamba la mzabibu kwenye wakati huu katika MILENIA (Isa 37:31-32). Yanatofautiana kwa hivyo Mungu ameapa kukomboa Israeli ambayo ni shamba lake la mzabibu nah ii itajaza ulimwengu kwa matunda (Isa 27:1-6; Yer 24:6; Hos 14:6-8).

Israeli kama kondoo la agano la Mungu

Tofauti na kuwa shamba la mzabibu, Israeli pia ni kondoo wanaochungwa na Mungu. Israeli ilikataa mchungaji wao (Zab 95:7-10). Mesia ndie mchungaji mkuu (Zek 11:4; Heb 13:20). Mungu anamiliki shamba la mzabibu na pia kondoo hao. Anapalilia mzabibu na kuchagua kondoo. Israeli kama kondoo walimkataa mchangaji mwema kwa kumana Mesia. Wachungaji katika Israeli hawakutekeleza kazi yao vizuri na kwa hivyo Mungu akawatoa katika mwezi wa mitume (Zek 11:7-9; Tazama karatasi Measuring the Temple (No. 137).

Kondoo wa Mungu walivamiwa na wanyama mwitu kwa sababu ya wachungaji hao (Hos 13:7-9). Hii ilifanyika kwanza chini ya ukuhaini ya walawi lakini inaendelea kanisani.

Mungu anachagua wengine kulinda kondoo huo (Yn 21:15; Mit 20:28-29; 1 Pet 5:5-4). Shetani pia hujaribu kuwaaangamiza kondoo hao kwa kuwatawanya na kuwaua. Anawapa wanyama wa mwitu kondoo hawa (Ezek 34:1-14; Yn 10:8-10; Mit 20:29 Tazama karatasi Measuring the Temple (No. 137)).

Baadaye kondoo hao wanapelekwa kwenye hukumu na kuchangezwa walivyoshungulikia wenzao (Eze 34:17-21; Zek 11:9). Mesia anawekwa juu yao ili kwalinda thidi ya maadui miongoni mwao.

Hata hivyo, Mungu anawarejesha kwake na kuwapa ufahamu mwafaka kumhusu (Eze 34:30-31; Yn 10:3-6; 17:3; 1Yn 5:20). Hii inafanywa kwa kulisha na kuchunga (Zab 23:2; Ezel 34:14). Mungu ndiye mwalimu wa weteule katika roho matifa ambayo mwalimu wa wateule katika roho mtakatifu ambayo ndiyo maji mtulivu inayotolewa kwao (Zab 23:2; 46:4 Isa 49:9-10; Ufu 7:17; 21:6; 22:1, 17). Kristo atekeleza wajibu wake kulingana na ratiba wa Mungu kupitia roho mtakatifu, kondoo hao wanarejeshwa katika maisha ya Kiroho mtakatifu kupitia dhabihu ya mwanakondoo (Zab. 23:2 Yn 10:11) kutoka kwa kieleza cha Masia wateule wanapokezwa utakatifu (Zab 23:3; 19:7-8). Wanapanywa na kuishi nyumbani mwa Mungu milele (Zab 23:6; Isa 40:10-11; 66:5-24; Yer 50:17-20; Eze 34:11-16; Mik 2:12-13; Zek 10:9-10).

Daudi atakuwa mfalme wao (Yer 23:4-5; Eze 34:22-24; 37:24-25). Mika 21:12-13 inaonyesha kuwa ikiwa mkuu wao. Hii ikiwa juu ya nyumba da Daudi malaika wa Yehova, Eloimu wa Israeli (Zab 45:6-7; Zek 12:8; Ebr 1:8-9).

Soma sura ya 34 ya kitabu cha Ezekieli ili kupata mipangilio kwa ajili ya Israeli.

Kwa hivyo kuna wajibu tofauti unayopewa wateule. Isreali kama taifa ndilo laongoza mpango wa ukombozi ndani na nje ya Israeli ambayo ndio sasa mwili wa kiroho, haiwezekani. Wanaokosa kubadilika watakuwa sehemu ya ufufuzi wa pili bila kujali jinsi wamekuwa wakiishi. Taifa hilo linaitwa ili wawe wawe wana wa Mungu katika nyakati za mataifa na wanaweza kutwa na kuwekwa katika Israeli. Msa huo sasa unafikia kikomo. Mataifa yalipewa mara sabini pamoja na miaka thelathini ili yaweze kuimarisha misimamo yao na kukumbana na Israeli. Wako karibu sasa kurejelea hukumu atakaporejea Mesia hivi karibuni. Agano la Mungu lilibuniwa na Mesia kupitia yeye mwenyewe. Alitoa agano la kwanza kama malaika wa Yehova katika Sinai na kutoa Israeli kutoka Misri. Alianzisha agano la pili kwanzia ufufa wake alipokuwa mwana wa Mungu mamlakani aliposhinda kifo (Rum 1:4).

Kwa hivyo alikuja kuwa wa kwanza kwenye Israeli mpya na kama mwana kufungua mamba miongoni mwa ndugu zake. Agano la pili halikutoa hata kijisehemu cha sheria. Sheria za Mungu na agano lake lifasimama hadi mwaisho wa mbingu na dunia. Kwanza hapo, agano letu ambalo latuhusisha na Mungu litakuwa kama Eloimu kwenye jamii yake.

PO Box 369, WODEN ACT 2606, AUSTRALIA