Maoni juu ya Mathayo Sehemu ya 3 [F040iii]

Katika Sehemu ya 2 tuliona maagizo ya Mitume na maendeleo ya Beatitudes (Na. 040). Katika Sehemu ya 3 tunaendelea kukabiliana na ukweli kwamba Kristo aliendelea kufundisha katika miji ya mitume na kwamba Yohana alisikia matendo yake na akatuma wanafunzi kwake ili kujua kama kweli alikuwa Kristo aliyeahidiwa kutoka Sura ya 11. Jukumu la Yohana linajadiliwa katika karatasi Ishara ya Yona na Historia ya Ujenzi wa Hekalu (Na. 013); Umri wa Kristo wakati wa ubatizo na muda wa huduma yake (Na. 019); Nasaba ya Masihi (Na. 119); Kifo cha Manabii na Watakatifu (Na. 122C); na pia Kifo cha Mwanakondoo (Na. 242); na Ratiba ya Makanisa ya Mungu (Na. 030) (F044vii).

Mathayo Sura ya 11-14 (RSV)

Sura ya 11

1 Yesu alipomaliza kuwafundisha wanafunzi wake kumi na wawili, aliendelea kutoka huko kufundisha na kuhubiri katika miji yao. 2 Basi Yohana aliposikia gerezani kuhusu matendo ya Kristo, alituma neno na wanafunzi wake 3 naye akamwambia, "Je, wewe ndiye utakayekuja, au tutamtafuta mwingine?" 4 Yesu akawajibu, "Nendeni mkamwambie Yohana yale mnayoyasikia na kuyaona: 5 vipofu wapokee macho yao na kilema kutembea, wakoma wanatakaswa na viziwi wanasikia, na wafu wanafufuliwa, na maskini wana habari njema zinazohubiriwa kwao. 6 Na heri yeye asiyenitendea kosa." 7 Wakaondoka, Yesu akaanza kuzungumza na umati uliomhusu Yohana: "Ulitoka jangwani kutazama nini? Mwanzi uliotikiswa na upepo? 8 Kwa nini basi ulitoka? Kumuona mtu akiwa amevaa nguo laini? Tazama, wale wanaovaa uvamizi laini wako katika nyumba za wafalme. 9Kwa nini basi ulitoka? Kumuona nabii? Ndiyo, nakuambia, na zaidi ya nabii. 10 Huyu ndiye aliyeandikwa, 'Tazama, namtuma mjumbe wangu mbele ya uso wako, atakayetayarisha njia yako mbele yako.' 11 Kwa kweli, nawaambia, kati ya wale waliozaliwa na wanawake hakuna aliyefufuka kuliko Yohana Mbatizaji; lakini yeye aliye mdogo katika ufalme wa mbinguni ni mkuu kuliko yeye. 12 Siku za Yohana Mbatizaji mpaka sasa ufalme wa mbinguni umepitia vurugu, na wanaume wa vurugu huichukua kwa nguvu. 13 Kwa maana manabii na sheria yote walitabiri mpaka Yohana; 14 Ikiwa mko tayari kukubali, yeye ndiye Eliya atakayekuja. 15 Mwenye masikio ya kusikia, asikie. 16 "Lakini nitalinganisha nini kizazi hiki? Ni kama watoto waliokaa sehemu za sokoni na kuwaita wachezaji wao, 17'Tulikupigia, na hukucheza; tuliomboleza, wala hamkuomboleza." 18 Kwa maana Yohana hakuja kula wala kunywa, nao wanasema, 'Ana pepo'; - 19 Mwana wa mwanadamu alikuja kula na kunywa, na wanasema, 'Tazama, mlevi na mlevi, rafiki wa watoza ushuru na wenye dhambi!' Lakini hekima inahesabiwa haki kwa matendo yake." 20 Kisha akaanza kuinua miji ambayo kazi zake nyingi kubwa zilikuwa zimefanywa, kwa sababu hawakutubu. 21 "Ole wako, Chora'zin! ole wako, Beth-sa'ida! kwani kama kazi kubwa zilizofanywa ndani yenu zingefanyika Tiro na Sidoni, wangetubu zamani sana nguo za magunia na majivu. 22 Lakini nawaambieni, itavumilika zaidi siku ya hukumu kwa Tiro na Sidoni kuliko kwenu. 23 Nawe, Caper'na-um, mtainuliwa mbinguni? Utashushwa kuzimu. Kwa maana kama kazi kubwa iliyofanywa ndani yenu ingefanyika Sodoma, ingebaki mpaka leo. 24 Lakini nawaambieni kwamba itavumilika zaidi siku ya hukumu kwa ajili ya nchi ya Sodoma kuliko kwenu." 25 Wakati huo Yesu alitangaza, "Nakushukuru, Baba, Bwana wa mbinguni na ardhi, kwamba umeyaficha mambo haya kutoka kwa wenye hekima na ufahamu na kuyafunua kwa watoto; 26 yea, Baba, kwa kuwa hayo yalikuwa mapenzi yako ya neema. 27 Vitu vyote nimekabidhiwa kwangu na Baba yangu; na hakuna mtu anayemjua Mwana isipokuwa Baba, na hakuna mtu anayemjua Baba isipokuwa Mwana na yeyote ambaye Mwana anachagua kumfunulia. 28 Kwangu mimi, wote wanaofanya kazi na ni wazito, nami nitawapumzisha. 29 Nami nira juu yako, na ujifunze kutoka kwangu; kwa maana mimi ni mpole na mwenye moyo mdogo, nanyi mtapata pumziko kwa ajili ya nafsi zenu. 30 Kwa maana nira yangu ni rahisi, na mzigo wangu ni mwepesi."

Nia ya Sura ya 11

vv. 11:2-12:50. Masimulizi kuhusu mamlaka yaliyodaiwa na Yesu kama Masihi.

vv. 11:2-19. Yesu na Yohana (Lk. 7:18-35; 16:16)

vv. 2-3 Kristo kama Masihi ambaye atakuja. 4-5 Yesu hufanya kazi za Masihi aliyetabiriwa (Isa. 29:18-19; 35:5-6; 61:1; tazama Lk. 4:18-19. v. 6 Kisha Yesu anamwalika Yohana kujibu swali lake mwenyewe kulingana na shughuli zake kulinganisha na kile alichoambiwa kutoka kwa maneno ya nabii Isaya (Lk. 4:17-21).

vv. 7-15 Yohana alikuwa muhimu katika udhihirisho wa kuja na Ufalme wa Milele wa Mungu (Na. 144) na kama ilivyoamuliwa katika Ishara ya Yona n.k (Na. 013).

v. 10 kutoka Mal. 3:1 linganisha. Mk. 1:2

v. 14 Mal. 4:5; Lk. 1:17; Mk. 9:11-13. Unabii wa Kibiblia unategemea kukubalika kwa binadamu kwa masharti ya Mungu ya kutimizwa. Kama ujumbe wa Yohana ungekubaliwa unabishaniwa, na wasomi wengine, kwamba ungekamilisha shughuli iliyotabiriwa kwa jina la Eliya. Hata hivyo, unabii haukutarajia kamwe Yohana kufanikiwa na unabii wote unaonyesha haikufanikiwa kwani Kristo alipaswa kufa ili kuwaokoa wanadamu na kufungua njia kwa Wateule kama Elohim (Na. 001) katika Mpango wa Wokovu (Na. 001A). Wasomi wengine wanashikilia kwamba Kristo hakuonekana kutarajia kurudi halisi kwa Eliya (Oxf. Annot. RSV n. & 17:10-13 inarejelea; Mk. 9:9-13).

v. 18 Ona Lk. 7:33 n.

v. 23 Isa. 14:13,15

vv. 25-30 Lk. 10:21-22

v. 25 9:14; 10:32; ona 16:17 n. Lk. 10:21-22; 24:16. mstari wa 27 Kristo alidai uhusiano maalum na Mungu ambao angeweza kushiriki na wengine (Yohana 3:35; 13:3).

v. 29 Makaburu walizungumzia nira ya sheria. Yesu anashikiliwa kuwa amechukulia kazi yake kama ya kudai zaidi, na thawabu zaidi (5:17-20).

Sura ya 12

1 Wakati huo Yesu alipitia mashamba ya nafaka siku ya sabato; Wanafunzi wake walikuwa na njaa, wakaanza kupasua vichwa vya nafaka na kula. 2 Lakini Mafarisayo walipoiona, wakamwambia, "Tazama, wanafunzi wako wanafanya yale ambayo si halali kuyafanya siku ya sabato." 3 Akawaambia, "Je, hamkusoma nini Daudi alifanya hivyo, alipokuwa na njaa, na wale waliokuwa pamoja naye: 4 Naye akaingia katika nyumba ya Mungu na kula mkate wa Uwepo, ambao haukuwa halali kwake kula wala kwa wale waliokuwa pamoja naye, bali kwa ajili ya makuhani tu? 5 Je, hamjasoma katika sheria jinsi siku ya sabato makuhani katika hekalu wanaichafua sabato, na hawana hatia? 6 Nawaambieni, kitu kikubwa kuliko hekalu kiko hapa. 7 Nanyi kama mngejua maana ya hii, 'Natamani rehema, wala si dhabihu,' mngekuwa hawajalaani wasio na hatia. 8 Kwa maana Mwana wa Adamu ndiye bwana wa sabato." 9 Naye akaendelea kutoka huko, akaingia katika sinagogi lao. 10 Na tazama, kulikuwa na mtu mwenye mkono uliopooza. Wakamuuliza, "Je, ni halali kuponya siku ya sabato?" ili wamshtaki. 11 Akawaambia, "Ni mtu gani kati yenu, ikiwa ana kondoo mmoja na akaanguka katika shimo siku ya sabato, hataishika na kuiinua? 12 Ni kiasi gani zaidi cha thamani zaidi mtu kuliko kondoo! Hivyo ni halali kutenda mema Sabato." 13 Kisha akamwambia yule mtu, "Nyosha mkono wako." Yule mtu akainyoosha, ikarejeshwa, nzima kama nyingine. 14 Lakini Mafarisayo wakatoka na kuchukua ushauri dhidi yake, jinsi ya kumwangamiza. 15 Yesu, akijua hili, akaondoka huko. Wengi wakamfuata, akawaponya wote, 16 akawaamuru wasimjulishe. 17 Ilikuwa ni kutimiza yale yaliyosemwa na nabii Isaya: 18 "Tazama, mtumishi wangu niliyemchagua, mpendwa wangu ambaye nafsi yangu imependezwa naye. Nitaweka Roho wangu juu yake, naye atatangaza haki kwa Mataifa. 19 Hatagombana wala kulia kwa sauti, wala mtu yeyote hatasikia sauti yake mitaani; 20 Hatavunja mwanzi uliochubuka wala kuzima mwovu mkali, mpaka atakapoleta haki Ushindi; 21 Na kwa jina lake Watu wa Mataifa watatumaini." 22 Kisha demonia kipofu na bubu ikaletwa yeye, naye akamponya, ili yule mtu bubu akaongea na kuona. 23 Watu wote wakashangaa, wakasema, "Huyu anaweza kuwa Mwana wa Daudi?" 24 Lakini Mafarisayo waliposikia hayo walisema, "Ni kwa Be-el'zebuli tu, mkuu wa pepo, ndipo mtu huyu anatoa pepo." 25 Kwa kujua mawazo yao, akawaambia, "Kila ufalme uliogawanyika juu yake umewekwa taka, wala hakuna mji au nyumba iliyogawanyika yenyewe itakayosimama; 26 Shetani akimtupa Nje Shetani, amegawanyika juu yake mwenyewe; jinsi gani basi itakuwa Ufalme wake umesimama? 27 Nami nikiwatoa pepo kwa Be-el'zebulu, wana wenu mnawatupa nje kwa nani? Kwa hiyo watakuwa waamuzi wenu. 28 Lakini ikiwa ni kwa Roho wa Mungu kwamba ninatoa pepo, basi ufalme wa Mungu umewajia. 29 Mtu anawezaje kuingia katika nyumba ya mtu mwenye nguvu na kupora bidhaa zake, isipokuwa kwanza amfunge mtu mwenye nguvu? Kisha kweli anaweza kupora nyumba yake. 30 Asiyekuwa pamoja nami ananipinga, wala asiyekusanyika pamoja nami kutawanyika. 31 Kwa hivyo ninawaambia, kila dhambi na kufuru zitasamehewa watu, lakini kufuru dhidi ya Roho hakutasamehewa. 32 Na yeyote atakayesema neno dhidi ya Mwana wa Adamu atasamehewa; lakini yeyote atakayenena dhidi ya Roho Mtakatifu hatasamehewa, ama katika enzi hii au katika enzi ijayo. 33 "Ama uufanye mti uwe mzuri, na matunda yake kuwa mazuri; au kuufanya mti kuwa mbaya, na matunda yake kuwa mabaya; kwani mti hujulikana kwa matunda yake. 34 Wewe brood ya nyoka! unawezaje kuongea vizuri, wakati wewe ni Uovu? Kwani kutokana na wingi wa moyo mdomo huongea. 35 Mtu mwema kutokana na hazina yake mema huleta mema, na mtu mwovu kutoka katika hazina yake mbaya huleta uovu. 36 Nawaambieni, siku ya hukumu watu watatoa hesabu kwa kila neno lisilojali watakalolitangaza; 37 Kwa maana kwa maneno yako utahesabiwa haki, na kwa maneno yako utahukumiwa." 38 Kisha baadhi ya waandishi na Mafarisayo wakamwambia, "Mwalimu, tunatamani kuona ishara kutoka kwako." 39 Lakini akawajibu, "Kizazi kibaya na cha uzinzi kinatafuta ishara; lakini hakuna ishara itakayotolewa isipokuwa ishara ya nabii Yona. 40 Maana kama Yona alivyokuwa siku tatu na usiku tatu katika tumbo la nyangumi, ndivyo Mwana wa Adamu atakavyokuwa siku tatu na usiku tatu katika moyo wa dunia. 41 Watu wa Nin'eveh wataibuka katika hukumu pamoja na kizazi hiki na kukilaani; kwani walitubu katika mahubiri ya Yona, na tazama, kitu kikubwa kuliko Yona kiko hapa. 42 malkia wa Kusini ataibuka katika hukumu na kizazi hiki na kukilaani; kwani alitoka katika miisho ya dunia kusikia hekima ya Sulemani, na tazama, kitu kikubwa kuliko Sulemani kiko hapa. 43 "Roho mchafu inapotoka kwa mtu, anapita sehemu zisizo na maji akitafuta pumziko, lakini haoni. 44 Kisha anasema, 'Nitarudi nyumbani kwangu nilikotoka.' Na wakati gani anakuja anakuta ni tupu, akafagia, akaweka utaratibu. 45 Kisha anakwenda na kuleta pamoja naye pepo wengine saba waovu zaidi kuliko yeye mwenyewe, nao wanaingia na kukaa huko; na hali ya mwisho ya mtu huyo inakuwa mbaya zaidi kuliko ya kwanza. Ndivyo itakavyokuwa pia kwa kizazi hiki kiovu." 46 Alipokuwa bado akizungumza na watu, tazama, mama yake na ndugu zake walisimama nje, wakiomba kuzungumza naye. 47 *[Hakuna maandishi g ] 48 Lakini akamjibu yule mtu aliyemwambia, "Ni nani wangu mama, na ndugu zangu ni akina nani?" 49 Akanyoosha mkono wake kwa wanafunzi wake, akasema, "Hapa kuna mama yangu na ndugu zangu! 50 Kwa maana yeyote afanyaye mapenzi ya Baba yangu aliye mbinguni ni ndugu yangu, na dada yangu, na mama yangu." [Footnote: g Mamlaka nyingine za kale zinaingiza mstari wa 47, Wengine walimwambia "Mama yako na ndugu zako wamesimama nje, wakiomba kuzungumza nawe."]

Nia ya Sura ya 12

Katika sura ya 12 tunaona kwamba Kristo alitoa kauli yake ya kwanza na kuu kwa umma, katika kuitunza Sabato (Na. 031), na kujitangaza kama Bwana wa Sabato (Na. 031B). Kristo alitunza Sheria na Ushuhuda kama tulivyoona kutoka Sehemu ya 1 na Sehemu ya Pili na Kristo na Mitume na Kanisa lote la Mungu kuanzia wakati huu na kuendelea kutunza Sheria ya Mungu na Ushuhuda wa Manabii kwa mujibu wa mahitaji ya Isaya (8:20) na Masihi, na kutunza Kalenda ya Mungu (Na. 156) kwa ukamilifu wake kama ilivyokuwa kwa wote ya Yuda, wakati Hekalu lilisimama hadi uharibifu wake mnamo 70 BK angalau kulingana na Ishara ya Yona... (Na. 013). Kristo ndiye aliyempa Musa sheria kama Malaika wa Uwepo huko Sinai kama tunavyoambiwa katika 1Wakorintho 10:1-4 (F046ii) na katika Matendo 7:30-53 (F044ii). Hapa alijitangaza kuwa Bwana wa Sabato akiwa ameamuru Amri ya Nne kwa Israeli kama ilivyo kwa muundo mzima wa Sheria ya Mungu (L1). Kwa kitendo hiki alijitangaza kuwa Malaika wa YHVH (Na. 024) na Jaji wa Ufufuo katika Ufunuo Sura ya 20 (F066v). Malaika huyu wa Uwepo aliyemtokea Musa alikuwa Elohim wa mababu wa Ibrahimu, Isaka na Yakobo. Alikuwa Malaika wa Ukombozi wa Ayubu 33:23 na Malaika aliyemkomboa Yakobo na ambaye alikuwa Elohim wa Israeli (Mwa. 48:15-16). Hii elohim alikuwa mmoja wa wana wa Mungu ambao Eloa alikuwa amewapa taifa la Israeli (Kumb. 32:8 RSV, LXX, DSS). Hii ilikuwa bila shaka Elohim wa Zaburi 45: 6-7 (angalia Zaburi 45 (Na. 177)) ambaye anatambuliwa wazi kama Yesu Kristo (Waebrania 1:8-9). Kwa hivyo pia hii inaelezea hasa kile Kristo alimaanisha kwa kauli yake katika Yohana 17: 3-5 na pia kile kilichokusudiwa katika Mwanzo 48:15f; Kumbukumbu la Torati 32: 8; na pia katika 1Wakorintho 10: 1-4 (F046II) (taz. Malaika wa YHVH (Na. 024); na muhimu zaidi kuonyesha uwepo wa Yesu Kristo (Na. 243); na ona Maoni juu ya Waebrania (F058)). Tunaona huko kwamba Masihi amefanywa Kuhani Mkuu wa Agizo la Melchisdek kama mkuu wa elohim (tazama pia Zaburi 110 (Na. 178)). Ilikuwa kwa madai haya kwamba Kristo alishtakiwa katika 30 CE ili kuuawa kwa kukufuru na Sanhedrini. Maandishi haya yanapuuzwa na Wagnostiki wa Antinomia na Wabinitariani / Watrinitariani wanaotaka kuficha utambulisho wake na kuwepo kwake na kutangaza kwake Sheria ya Mungu (L1) kwa Israeli huko Sinai, na ilikuwa kusimama milele.

Israeli ilitumwa utumwani ca 722 KWK na Waashuru kaskazini mwa Waaraksi kama ilivyoelezwa kwa kina katika Wazao wa Ibrahimu Sehemu ya VI: Israeli (Na. 212F). Yuda iliachwa mahali mpaka Wababeli walipoishinda ili warudishwe Israeli ili Masihi azaliwe Israeli na kuitwa kutoka Misri kwa mujibu wa unabii wa kuishi na kuanzisha Kanisa la Mungu katika awamu inayofuata ya Mpango (taz. Uchaguzi kama Elohim (Na. 001); Mpango wa Wokovu (Na. 001A)), kama tulivyoona katika F040i, na ili Yuda iweze kuhukumiwa na kisha kuvunjwa hadi Siku za Mwisho kama ilivyotabiriwa na Habbakuk (F035). Kipengele hiki cha kuwepo na utumwa wa Yuda kimeelezewa katika maandishi ya Wazao wa Ibrahimu Sehemu ya V: Yuda (Na. 212E). Yuda ilijumuishwa, na Karne ya Pili BCE, ya mataifa mengi ikiwa ni pamoja na Waedomu wapya waliotekwa walioingizwa katika Uyahudi na Wamakabayo pamoja na Wafoinike wa Afrika Kaskazini na bandari za Mediteranea ambao pia walijiunga na E1b Waafrika Kaskazini na Wamisri wa E3b na Wakanaani na Wahiti wa R1b. R1a Ashkenazim walikuwa bado katika hatua kama wapagani wa Khazzar Scythian Horde hadi 730 BK. Hekalu lilikuwa chini ya udhibiti wa Masadukayo. Mafarisayo hakuwahi kuwa na udhibiti, isipokuwa kwa kipindi kifupi cha siku tisa chini ya Malkia Alexandra. Kalenda ya Mungu (Na. 156) haikuwahi kuathiriwa chini ya Masadukayo katika mfumo wa Hekalu na iliamuliwa kulingana na Mwezi Mpya kama ilivyoamuliwa na wasomi katika shule za angani, kama tunavyoarifiwa kihistoria. Mafarisayo walijaribu kubadilisha mambo kulingana na kile kinachoitwa Sheria za Mdomo, lakini hawakufanikiwa hadi vizuri baada ya kuanguka kwa Hekalu mnamo 70 BK na uharibifu wa aristocracy na Masadukayo. Kisha wakaanzisha uzushi wa uchunguzi, ambao pia ulisababisha Uzushi wa Karaite (Na. 156C), na kisha sio kikamilifu kama tunavyoona kutoka kwa Mishnah (ca 200 CE), hadi 358 BK wakati Maingiliano ya Babeli yalitolewa chini ya Rabbi Hillel II katika Kalenda ya Hekalu la Posta ya 358 BK na Uyahudi ukawa uasi kabisa. Wayahudi na Wayahudi mara chache wametunza Siku Takatifu katika siku sahihi tangu mwaka 358 BK, na katika miaka mingi, hata katika miezi sahihi au hata miaka sahihi, hadi leo.

Hata hivyo, Kalenda ya Hekalu daima ilikuwa sahihi kulingana na Mwezi Mpya kama ilivyoamuliwa mapema kutoka kwa mikusanyiko katika shule za angani (Philo spec. leg. 39), wakati ilisimama, na Makanisa ya Mungu yalikuwepo, hadi katikati ya Karne ya Ishirini. Kanisa liliendelea kutunza Kalenda ya kweli ya Hekalu kwa karne nyingi chini ya mateso wakati ibada za Jua na Siri zilipopenya Kanisa la Kikristo huko Roma katika Karne ya Pili kuanzisha ibada ya Jumapili na mfumo wa Ibada ya Pasaka kutoka ibada ya mungu Attis huko Roma kuanzia 111 BK na kisha 154 BK na 192 BK (taz. Migogoro ya Quartodeciman (Na. 277)) na Pasaka na kisha mfumo wa Krismasi kuanzia karne ya tano BK (taz. Asili ya Krismasi na Pasaka (Na. 235)). Hakuna Mkristo aliyewahi kutunza siku ya ibada kama Siku ya Kwanza ya juma, kama Jumapili, saa yote, milele, katika karne ya kwanza, mahali popote duniani hadi ilipoanzishwa mnamo 111 BK huko Roma kama siku ya kukutana bega kwa bega na Sabato. (Jukumu la Amri ya Nne katika Makanisa ya Kihistoria ya Kutunza Sabato ya Mungu (Na. 170); Ratiba ya Makanisa ya Mungu (Na. 030) (F044vii)).

vv. 12:1-14. (Kristo na Sheria za Sabato Mk. 2:23-3:6; Lk. 6:1-11)

v. 1 (Kumb. 23:25)

v. 2 Pingamizi lililoibuliwa dhidi ya Kristo na mitume walipumzika juu ya tafsiri ya jadi kwamba kuchuma nafaka kwa mkono ilikuwa shughuli iliyokatazwa na Kut. 20:8-11, ambayo haikuwa (ona mstari wa 8 hapa chini).

vv. 3-4 1Sam. 21:1-6; Lev. 24:5-9

v. 5 Num. 28:9-10

6 Hakuna adhabu iliyotolewa kutoka kwa wale walioweka kando masharti ya Sheria kwa ajili ya mahitaji fulani ya binadamu au huduma muhimu zaidi kwa Mungu, wanafunzi wa Yesu humla na kumtumikia yeye ambaye anadaiwa kuwa mkuu zaidi kuliko taasisi za sheria (RSVn.) cf. vv. 41-42

v. 7 (Hos. 6:6; Mt. 9:13)

8 Masihi anadai kama Bwana wa mamlaka ya Sabato kuamua jambo hilo chini ya Sheria na Amri na kuamua hukumu kuhusu sheria. Yeye yuko chini ya sheria za Mungu hivyo tafsiri au ufahamu wao haukuwa sahihi (11:27; Yohana 5:1-18).

vv. 11-12 Mapadre walikubaliana kwamba majeraha ya ajali au hatari inapaswa kuwa walihudhuria siku ya Sabato, lakini walidhani kwamba hali sugu inapaswa kusubiri (Lk. 13:14). Kristo alidhani ni muhimu zaidi kumrejesha mtu katika maisha yenye manufaa. v. 12 (10:31)

12:15-21 Kazi ya Uponyaji (Mk. 3:7-12; Lk. 6:17-19; 4:40; vv. 17-21 (Isa. 42:1-4)

vv. 12:22-27 Vyanzo vya nguvu za Masihi (Mk. 3:20-30; Lk. 11:14-23; 12:10).

vv. 22-24 Unyenyekevu hapa unaosemekana kusababishwa na umiliki wa pepo unasemwa katika Lk. 11:14 kusababishwa na pepo lenyewe. Injili zinasema juu ya kumponya mtu au kumtoa pepo (mstari wa 24; 9:32-33; Lk. 11:14-15).

v. 23 Mwana wa Daudi - cheo cha Masihi (21:9).

24 Mafarisayo wanahusisha nguvu za Kristo kwa pepo na uadui kwa wanadamu (Lk. 7:33 n.). Beelzebuli (2Kgs. 1:2n); Mk. 3:22 n.

v. 27 Wana wenu – wanafunzi wenu (Linganisha 1Pet. 5:13). Kutoa pepo hakukuwa tu kwa Yesu na wafuasi wake (7:22-23; Mk. 9:38; Matendo 19: 13-19).

v. 28 (Lk. 4:18-20).

vv. 31-32 Dhambi isiyosameheka inahusishwa na wasomi wengine kama uasi kamili dhidi ya Mungu kwamba inamkana kama mtendaji wa Matendo yake mwenyewe (Lk. 12:10). Maneno yanaonyesha kukataa shughuli za Mungu kwa njia ya Roho Mtakatifu (Na. 117) ambayo inazuia utendaji wa Mungu kwa mtu binafsi. v. 32 (Mk. 3:28-30; vv. 33-36 (7:16-20; Mk. 7:14-23; Lk. 6:43-45). v. 33 kufanya- Tambua kwamba matunda na mti utakuwa sawa (Yakobo 3:11-12). v. 36 bila uangalifu - haina maana (Yakobo 2:20).

v. 37 (linganisha Rom. 2:6).

12:38-42 Ombi la Ishara (Lk. 11:16, 29-32). Wanafunzi waliomba Ishara ya Masihi lakini aliwataja kama kizazi kibaya na cha uzinzi ambacho kilikuwa jina la jadi na manabii wa Israeli ambao walikuwa wamegeuka kutoka kwa Mungu wake (Yer. 3:8; Eze. 23:37; Hos. 2:2-10). (taz. mstari wa 40; 16:1-4). Ishara ya Yona ni ishara ya kufikia mbali na pekee iliyopewa Kanisa la Mungu kwa miaka 2000 tangu kuundwa kwa kanisa katika 27 BK na kufungwa katika Wiki Sabini za miaka (Maoni juu ya Danieli (F027ix)) ikimalizika mnamo 70-71 BK, baada ya miaka 40 ya majaribio kwa Yuda na kuanguka kwa Yudea (Vita na Roma na Kuanguka kwa Hekalu (Na. 298)) na kisha kumalizika katika siku za mwisho baada ya majaribio ya jubilei 40 kwa pepo na mataifa ya ulimwengu, na jubilei ya 2027 (tazama Ishara ya Yona na Historia ya Ujenzi wa Hekalu (Na. 013); Maoni juu ya Yona (F032)). (Tazama pia Sura ya 16:1-4.)

Maelezo ya Kukamilika kwa Ishara ya Yona (Na. 013B) yanaeleza jinsi Mungu anavyoshughulika na ulimwengu juu ya Jubilei arobaini kutoka Jubilei ya 27 BK na Azimio la mwaka unaokubalika wa Bwana na Kristo na jubilei arobaini kwa ajili ya majaribio ya mataifa na uharibifu wa mwisho wa Kristo na Azimio la Kristo wa Jubilei katika Upatanisho 2027 na maandalizi ya Milenia katika mwaka mpya wa 2028. Hii ndiyo Ishara pekee tunayopewa kuelewa Unabii

v. 40 Nyangumi - Mnyama wa baharini (tazama Yona. 1:17) v. 41 (Yona. 3:5; Mt. 11:20-24; 12:6). v. 42 (1Kgs. 10:1-10; 2Chron. 9:1-9).

12:43-45 Kurudi kwa roho mchafu (Lk. 11:24-26; ona Mk. 1:23 n.). v. 43 Sehemu zisizo na maji au jangwa zilipaswa kuwa makao ya pepo (linganisha Isa. 13:21-22; 34:14). v. 44 Nyumba yangu - Mtu mwenyewe. - Tupu - Ingawa uovu ulikuwa umefukuzwa kwa muda hakuna kitu kizuri kilichowekwa ndani yake

Mahali.

12:46-50 Familia ya kweli ya Yesu (Mk. 3:31-35; Lk. 8:19-21). Ona 13:55 n.

v. 47 mamlaka nyingine za kale zinaingiza v. 47. Mmoja mmoja alimwambia, "mama yako na ndugu zako wamesimama nje wakiomba kuzungumza na wewe."

Sura ya 13

1 Siku hiyo hiyo Yesu akatoka nje ya nyumba, akaketi kando ya bahari. 2 Umati mkubwa wa watu ukakusanyika juu yake, hata akaingia ndani ya mashua, akaketi huko; na umati wote ukasimama ufukweni. 3 Naye akamwambia wao vitu vingi katika mifano, wakisema: "Mpandaji akatoka kwenda kupanda. 4 Naye alipopanda, mbegu zingine zikaanguka njiani, na ndege wakaja wakazila. 5 Mbegu zikaanguka juu ya ardhi yenye miamba, ambapo hazikuwa na udongo mwingi, na mara moja zikachipuka, kwa kuwa hazikuwa na kina cha udongo, 6 lakini jua lilipochomoza; na kwa kuwa hawakuwa na mizizi waliondoka. 7 Mbegu zikaanguka juu ya miiba, miiba ikakua, ikaikata. Mbegu 8 zilianguka udongo mzuri na kuleta nafaka, zingine mara mia, wengine sitini, wengine thelathini. 9 Mwenye masikio, na asikie." 10 Kisha wanafunzi wakaja, wakamwambia, "Kwa nini unasema nao kwa mifano?" 11 Naye akawajibu, "Kwenu mmepewa kujua siri za ufalme wa mbinguni, lakini kwao hazijatolewa. 12 Kwa maana yeye atakayepewa zaidi, naye atakuwa na wingi; lakini kutoka kwake ambaye hana, hata kile alichonacho itaondolewa. 13 Ndiyo maana ninazungumza nao kwa mifano, kwa sababu kuona hawaoni, na kusikia hawasikii, wala hawaelewi. 14 Hakika hao wametimiza unabii wa Isaya unaosema: "Hakika mtasikia lakini hamtaelewa, na hakika mtaona lakini hamtambui kamwe. 15 Kwa maana moyo wa watu hawa umekua mgumu, na masikio yao ni mazito ya kusikia, na macho yao wameyafumba, wasije wakatambua macho yao, na kusikia kwa masikio yao, na kuelewa kwa moyo wao, na kunigeukia kuwaponya." 16 Lakini heri macho yenu, kwa maana wanaona, na masikio yenu, kwa maana wanasikia. 17 Kwa kweli, ninawaambia, manabii wengi na watu wenye haki walitamani kuona kile unachokiona, wala hawakukiona, na kusikia kile unachosikia, wala hawakukisikia. 18 "Sikia kisha mfano wa mkulima. 19 Mtu yeyote anaposikia neno la ufalme wala haelewi, Mwovu huja na kunyakua kile kilichopandwa moyoni mwake; Hiki ndicho kilichopandwa kando ya njia. 20 Kwa maana yale yaliyopandwa juu ya ardhi yenye miamba, huyu ndiye anayelisikia neno hilo na kulipokea mara moja kwa furaha; 21 Hana mizizi ndani yake mwenyewe, bali huvumilia kwa muda, na wakati dhiki au mateso yanapotokea kwa sababu ya neno, mara moja anaanguka. 22 Kwa maana yale yaliyopandwa kati ya miiba, huyu ndiye anayesikia neno, lakini anajali ulimwengu na furaha katika utajiri hukata neno, na inathibitisha kuwa haina matunda. 23 Kwa maana yale yaliyopandwa kwenye udongo mzuri, huyu ndiye anayelisikia neno hilo na kulielewa; kwa kweli huzaa matunda, na mavuno, katika kisa kimoja mara mia, katika sitini nyingine, na katika thelathini nyingine." 24 Mfano mwingine aliouweka mbele yao, akisema, "Ufalme wa mbinguni unaweza kulinganishwa na mtu aliyepanda mbegu nzuri shambani mwake; 25 Lakini watu walipokuwa wamelala, adui yake akaja akapanda magugu kati ya ngano, akaondoka. 26 Basi mimea ilipokuja na kuzaa nafaka, kisha magugu yakaonekana pia. 27 Watumishi wa yule mwenye nyumba wakaja, wakamwambia, 'Bwana, hukupanda mbegu nzuri shambani mwako? Inakuwaje basi ina magugu?' 28 Akawaambia, 'Adui amefanya hivi.' Watumishi wakamwambia, 'Halafu unataka twende tukawakusanye?' 29 Lakini akasema, Hapana; Usije katika kukusanya magugu unang'oa ngano pamoja nayo. 30 Na wote wawili hukua pamoja mpaka mavuno; na wakati wa mavuno nitawaambia reapers, Kusanya magugu kwanza na kuyafunga kwa mafungu ili yachomwe moto, lakini ukusanye ngano kwenye ghala langu.'" 31 Mfano mwingine aliouweka mbele yao, akisema, "Ufalme wa mbinguni ni kama punje ya mbegu ya haradali ambayo mtu aliichukua na kupanda shambani mwake; 32 Ni mbegu ndogo kuliko zote, lakini inapokuwa imekua ni vichaka vikubwa zaidi na kuwa mti, ili ndege wa angani waje kutengeneza viota katika matawi yake." 33 Akawaambia mfano mwingine. "Ufalme wa mbinguni ni kama chachu ambayo mwanamke aliichukua na kujificha katika hatua tatu za unga, hadi yote ikachachuka." 34 Yesu akawaambia umati wa watu kwa mifano; hakika hakuwaambia chochote bila mfano. 35 Ilikuwa kutimiza kile kilichosemwa na nabii: "Nitafungua kinywa changu kwa mifano, nitatamka yale yaliyofichwa tangu mwanzo wa ulimwengu." 36 Kisha akauacha umati wa watu na kuingia ndani ya nyumba. Wanafunzi wake wakamjia, wakisema, "Tuelezee mfano wa magugu ya shambani." 37 Akajibu, "Yeye apandaye mbegu nzuri ni Mwana wa Adamu; 38 Shamba ni ulimwengu, na uzao mzuri unamaanisha wana wa ufalme; magugu ni wana wa yule mwovu, 39 na adui aliyeyapanda ni shetani; mavuno ni mwisho wa umri, na reapers ni malaika. 40 Kama magugu yanavyokusanywa na kuchomwa kwa moto, ndivyo itakavyokuwa mwishoni mwa enzi. 41 Mwana wa Adamu atawatuma malaika wake, nao watakusanyika katika ufalme wake sababu zote za dhambi na watenda maovu wote, 42 nao huwatupa katika tanuru la moto; hapo wanaume watalia na kusaga meno yao. 43 Kisha wenye haki watang'aa kama jua katika ufalme wa Baba yao. Mwenye masikio, na asikie. 44 "Ufalme wa mbinguni ni kama hazina iliyofichwa katika shamba, ambalo mtu alilipata na kulifunika; halafu kwa furaha yake anakwenda kuuza vyote alivyonavyo na kununua shamba hilo. 45 "Tena, ufalme wa mbinguni ni Kama mfanyabiashara katika kutafuta lulu nzuri, 46who, juu ya kutafuta lulu moja yenye thamani kubwa, alikwenda na kuuza yote aliyokuwa nayo na kuyanunua. 47 "Tena, ufalme wa mbinguni ni kama nyavu iliyotupwa baharini na kukusanya samaki wa kila aina; 48 Ilipojaa, watu wakaivuta pwani na kukaa chini na kupanga mema kwenye vyombo lakini wakatupa mabaya. 49 Kwa hiyo itakuwa mwishoni mwa umri. Malaika watatoka na kutenganisha uovu na wenye haki, 50 nao watawatupa katika tanuru la moto; hapo wanaume watalia na kusaga meno yao. 51 "Je, umeelewa haya yote?" Wakamwambia, "Ndiyo." 52 Naye akawaambia, "Kwa hiyo kila mwandishi aliyefundishwa kwa ajili ya ufalme wa mbinguni ni kama mwenye nyumba anayetoa hazina yake yaliyo mapya na ya kale." 53 Yesu alipokuwa amemaliza mifano hii, akaondoka huko, 54 akija katika nchi yake mwenyewe aliwafundisha katika sinagogi lao, hata wakashangaa, akasema, "Mtu huyu alipata wapi hekima hii na matendo haya makuu? 55 Je, huyu si mwana wa seremala? Si mama yake anaitwa Mariamu? Na si ndugu zake Yakobo na Yusufu na Simoni na Yuda? 56 Je, si dada zake wote pamoja nasi? Huyu mtu alipata wapi haya yote?" 57 Nao wakamkosea. Lakini Yesu akawaambia, "Nabii hana heshima isipokuwa katika nchi yake mwenyewe na katika nyumba yake mwenyewe." 58 Naye hakufanya kazi nyingi zenye nguvu huko, kwa sababu ya kutoamini kwao.

Nia ya Sura ya 13

Katika sura hii Kristo anaelezea matumizi ya mifano ya maisha ya kila siku katika kuzungumza na watu. Alitumia mfano wa Mpanzi. Mchakato wa matumizi ya mifano kwa kweli ni maendeleo yote ya Predestination (Na. 296) kulingana na Ufahamu wa Mungu. Mfano wa Mpanzi wenyewe unaonyesha kuwa mbegu iliyotawanyika ni ya kubahatisha. Watu wameazimia kuitwa na kuletwa katika Ufalme ya Mungu wakati Mungu anaamua wanapaswa kuitwa wakati wao mzuri zaidi. Wengine wanaitwa lakini hawachaguliwi maana yake ni kwamba wanapatikana na mbegu na huletwa kwenye mfumo lakini kwa bahati mbaya na hawakukusudiwa kuitwa na watashindwa na kuanguka kando ya njia. Walioitwa na kuchaguliwa wanakusudiwa kuingia katika imani na kisha kupangiwa Ufufuo wa Kwanza (Na. 143A) wakati wa kurudi kwa Masihi (Ufu. Sura ya 20 (F066v)).

Kila mtu mwingine ambaye amewahi kuishi kwa Uumbaji wa Adamu ambao haujapangiwa Ufufuo wa Kwanza atafufuliwa na Mungu katika Ufufuo wa Pili au wa Jumla wa Wafu na Hukumu kuu ya Kiti cha Enzi Cheupe (Na. 143B).

Faida ya Ufufuo wa Kwanza ni kwamba Kifo cha Pili mwishoni mwa Ufufuo wa Pili hakina nguvu juu ya ufufuo huo na wamekusudiwa kufufuliwa kama Elohim au wana wa Mungu, na kama elohim mbadala wa Mapepo wa Jeshi la Walioanguka, ambao watapelekwa Tartaros, wakati wa kurudi kwa Masihi na Mwenyeji Mwaminifu. Wataachiliwa kutoka Tartaros mwishoni mwa Milenia na kisha kuchochea uasi wa mwisho dhidi ya Kristo na kuuawa, na kisha kufufuliwa kwa Ufufuo wa Pili na kuelimishwa tena na Jeshi la Binadamu kwa kipindi hicho na Mapepo watahukumiwa pamoja na wanadamu wa rika na enzi zote (taz. Hukumu ya Mapepo (Na. 080)).

Wateule kama Elohim (Na. 001) wa Ufufuo wa Kwanza wanapewa Roho Mtakatifu kulingana na Mpango wa Wokovu (Na. 001A), ama kama mababu na manabii, au kama washiriki waliobatizwa wa Mwili wa Kristo (taz. Toba na Ubatizo (Na. 052) na kuwekwa mikono kwa ajili ya kupokea Roho Mtakatifu (Na. 117).

Masihi hufanya tofauti ijulikane kwa Wanafunzi na jinsi wanavyopewa kuelewa maelezo na Wito na Siri za Mungu ilhali wale wasioitwa huzungumzwa kwa mifano ili wasielewe kama ilivyosemwa na nabii Isaya (Isa. 6:9-13) na hivyo huja chini ya hukumu kabla ya wito wao uliopangwa na hivyo kushindwa. Roho Mtakatifu hufanya kazi na Mwita na Kuchaguliwa mpaka waletwe ubatizo na kisha kuwekwa katika Wito wa ubatizo.

13:1-52 Kufundisha kwa mifano (Mk. 4:1-34; Lk. 8:4-18; 13:18-21).

v. 1 Bahari ya Galilaya.

v. 3 Kinyume na kile ambacho kimefundishwa na mifano ya dini za kawaida zilitumiwa ili watu wasione na kuelewa imani isipokuwa Roho Mtakatifu angewaita katika wakati wao uliotengwa kama wateule wa Mungu. Zilikuwa pointi rahisi za aina ambayo ingeweza kuhusiana na maisha ya kawaida, lakini haikuhusiana na Mpango wa Wokovu kama ilivyoamuliwa kabla na Mungu. Madai kwamba ilipunguza ubishi na wasikilizaji wenye uhasama inaweza kuwa na sifa fulani.

vv. 3b-8 Mkulima ameelezewa katika vv. 18-23 (Mk. 4:1-9).

v. 9 mamlaka nyingine za kale zinaongeza kusikia baada ya masikio kama ilivyo katika mstari wa 43.

mstari wa 11 Wanafunzi walikuwa sehemu ya Walioitwa na Waliochaguliwa na hivyo walipewa kuelewa maana na matokeo ya kiroho ya kile kilichokuwa kikifundishwa (tazama Mk. 4:11n.).

v. 12 (25-29; Mk 4:24-25; Lk. 8:18; 19:26).

mstari wa 13 Kristo alisema kwa mifano ili watu wasikie ujumbe kimwili lakini hawaelewi siri pana za Mungu na Roho Mtakatifu akifanya kazi pamoja nao, au ndani yao kutokana na ubatizo katika imani (ona 13:14-15). Ndiyo sababu ilikuwa muhimu sana kwa pepo kuanzisha ubatizo wa watoto wachanga makanisani mapema kama walivyofanya. Watakatifu wa Ufufuo wa Kwanza (Na. 143A) walikuwa wale wanaoshika Amri za Mungu na Ushuhuda na Imani ya Yesu Kristo (Ufunuo 12:17; 14:12). Ndiyo sababu walipaswa kuteswa na kuuawa na kanisa la uongo la Mungu wa Utatu (Ufu. 6:9-11; (F066ii) (taz. Na. 170) na Kalenda ya Hekalu, iliyoamriwa na Mungu (Na. 156) chini ya Sheria, iliondolewa, kama ilivyofanywa na mifumo ya Kirumi na Kigiriki, au kubadilishwa kama ilivyofanywa na kupitishwa kwa Wayahudi kwa Maingiliano ya Babeli na kuahirishwa mnamo 358 BK chini ya Hillel II. Shughuli na mabadiliko yote hayo

kuondoa washiriki kutoka Ufufuo wa Kwanza. Wale walioteswa, ambao walikuwa watakatifu, walipewa thawabu na nguvu kutoka kwa Ufufuo wa Kwanza. Ona:

Mashambulizi ya Antinomia juu ya Agano la Mungu (Na. 096D)

Uharibifu wa Antinomia wa Ukristo kwa Matumizi Mabaya ya Maandiko (Na. 164C)

Mashambulizi ya Antinomia juu ya Sheria ya Mungu (Na. 164D)

Antinomian Denial of Baptism (Na. 164E)

vv. 14-15 Isa. 6:9-10; Mk. 8:18; ona Matendo 28:26n.

vv. 16-17 (Lk. 10:23-24n.)

vv. 17 Tazama... sikia ujumbe wa Yesu kuhusu ufalme wa Mungu.

vv. 18-23 Majibu ya ujumbe wa Yesu yanaathiriwa na hali ya kila siku ambayo wateule hujikuta. Ndiyo maana mapepo, wanaojua wateule ni akina nani, hujaribu sana kuifanya iwe vigumu iwezekanavyo kukamilisha kazi na kufuzu na kuwa na utawala juu yao. v. 22 (19:23).

vv. Magugu 24-30 katika ngano Mungu anaruhusu mema na mabaya kuwepo pamoja hadi mwisho wa Enzi na Kurudi kwa Masihi kwa Milenia na utawala wa Masihi na wateule (ona vv. 36-43; ona pia Mchungaji Ch. 20; (F066v).

vv. 31-32 Mbegu ya Mustard (Lk. 13:18-19). Mwanzo wa Ufalme wa Mungu huanza na kupandikizwa kwa punje ya ukweli kupitia Roho Mtakatifu na kisha mtu binafsi huletwa kwa ubatizo na

Roho Mtakatifu huwekwa ndani yao kwa kuwekewa mikono na kukua kwa matokeo bora. v. 32 (Dan 4:12).

v. 33 Chachu (Lk. 13:20-21). Roho Mtakatifu kama Nguvu ya Mungu, akifanya kazi katika wateule, atabadilisha maisha ya wateule wakati wa kuitwa.

v. 35 Nabii yaani. Asafu Mwonaji (2Chron. 29:30), alikuwa mwandishi wa Zaburi 78 ambayo nukuu katika mstari wa 2 ilichukuliwa.

v. 42 Lk. 12:49 n. v. 43 (Dan. 12:3).

vv. 44-46 Hazina iliyofichwa na lulu ya thamani kubwa v. 44 Baadhi ya wanaume huitikia wito huo kwa kujitolea kwa moyo wote bila kufikiria matunda ya wito. vv. 45-46 Baadhi ya watu hujiweka wakfu kwa Ufalme wa Mungu, kwa sababu wanaweza kuona kwamba ni wa thamani kubwa kuliko njia mbadala zote.

vv. 47-50 Dragnet

v. 52 Mwandishi Kila mtu ambaye amefundishwa kama mwandishi katika ufalme wa mbinguni anaweza kuchukua kutoka maandiko "ya Kale" ya manabii na Ushuhuda na mafundisho "Mapya" ya Kristo na kama yalivyohifadhiwa na kutolewa na Mitume na Wazee wa Kanisa la Mungu.

13:53-17:27 Matukio ya kukubalika au kukataliwa kwa Masihi. 13:53-58 Kukataliwa nyumbani. v. 53 Kumaliza tazama 7:28 n. v. 54 Nchi yake mwenyewe Nazareti (Lk. 4:16,23). v. 55 Ndugu Maandishi yanachukuliwa na wasio Wakatoliki kama watoto wa Mariam na Yusufu mdogo kuliko Yesu, kama kweli inaonekana kama ilivyoelezwa kutoka kwenye rekodi ya Biblia. Wakatoliki, na wale wa ibada za mungu wa mama, wanadai maandishi yanaweza kutaja familia iliyopanuliwa na hivyo sio watoto wa Mariam au vinginevyo ni watoto wake wa kambo kutoka kwa mke mkubwa, ambayo hakuna rekodi kabisa. Madai hayo yanatokana na ibada ya mungu wa bikira upande wa mashariki na mungu wa wa Capitoline Bikira Minerva huko Roma pamoja na Jupita ya mwaloni isiyostahili na mkewe Juno kama mfumo wa Utatu (taz. pia Mt. 12:46; Mk. 3:31-32; 6:3; Lk. 8:19-20; Yoh. 2:12; 7:3,5; Matendo 1:14; 1Wakorintho 9:5; Gal. 1:19) (taz. pia Mt. 1:25n. Lk. 2:7n kwa Oxford Annot. RSV). v. 58 (ona Mk. 6:5-6 n.)

Kwa maana ndugu na dada wa Kristo na familia yake wanaona kazi Bikira Mariam na Familia ya Yesu Kristo (Na. 232)).

Sura ya 14

1 Wakati huo Herode tetrarch alisikia juu ya umaarufu wa Yesu; 2 Akawaambia watumishi wake, "Huyu ndiye Yohana Mbatizaji, amefufuliwa kutoka kwa wafu; ndiyo maana mamlaka haya yanafanya kazi ndani yake." 3 Kwa maana Herode alikuwa amemkamata Yohana na kumfunga na kumweka gerezani, kwa ajili ya Hero'di-as, mke wa kaka yake Filipo; 4 Yohana akamwambia, "Si halali kwako kuwa naye." 5 Ingawa alitaka kumwua, aliwaogopa watu, kwa sababu walimshikilia kuwa nabii. 6 Lakini siku ya kuzaliwa kwa Herode ilipowadia, binti wa Hero'di-kama alivyocheza mbele ya kampuni hiyo, akamfurahisha Herode, 7kwamba aliahidi kwa kiapo kumpa chochote atakachoomba. 8 Prompted na mama yake, alisema, "Nipe kichwa cha Yohane Mbatizaji hapa kwenye platter." 9 Mfalme akasikitika; lakini kwa sababu ya viapo vyake na wageni wake aliamuru itolewe; 10 Akatumwa, Yohana akakatwa kichwa gerezani, 11 kichwa chake kikaletwa juu ya platter na kupewa yule msichana, akamletea mama yake. 12 Wanafunzi wake wakaja wakauchukua mwili na kuuzika; wakaenda, wakamwambia Yesu. 13 Basi Yesu aliposikia haya, aliondoka kutoka huko kwenye mashua hadi mahali pa upweke. Lakini umati wa watu uliposikia hivyo, walimfuata kwa miguu kutoka mijini. 14 Akaenda ufukweni akaona kishindo kikubwa; naye akawaonea huruma, akawaponya wagonjwa wao. 15 Ilipofika jioni, wanafunzi wakamjia na kumwambia, "Hapa ni mahali pa upweke, na siku imekwisha; tuma umati wa watu kwenda kwenye vijiji na kununua chakula kwa ajili yao wenyewe." 16Yesu akasema, "Hawahitaji kuondoka; unawapa kitu cha kula." 17 Wakamwambia, "Tuna mikate mitano tu hapa na samaki wawili." 18 Akasema, Waleteni hapa kwangu. 19 Kisha akaamuru umati wa watu ukae chini juu ya nyasi; akachukua mikate mitano na samaki wawili akawatazama mbinguni, akabarikiwa, akavunja na kuwapa wanafunzi mikate, na wanafunzi waliwapa umati wa watu. 20 Na wote wakala na wakaridhika. Wakachukua vikapu kumi na mbili vilivyojaa vipande vilivyovunjika vilivyoachwa. 21 Na wale waliokula walikuwa karibu wanaume elfu tano, isipokuwa wanawake na watoto. 22 Kisha akawafanya wanafunzi waingie ndani ya mashua na kwenda mbele yake kwenda upande wa pili, huku akiwafukuza umati wa watu. 23 Na baada ya kufukuza umati wa watu, akapanda juu ya mlima peke yake kuomba. Jioni ilipofika, alikuwa pale peke yake, 24but mashua kwa wakati huu ilikuwa na manyoya mengi mbali na nchi, iliyopigwa na mawimbi; kwani upepo ulikuwa dhidi yao. 25 Na katika saa ya nne ya usiku akawajia, akitembea juu ya bahari. 26 Lakini wanafunzi walipomwona akitembea juu ya bahari, waliogopa, wakisema, "Ni roho!" Wakalia kwa hofu. 27 Lakini mara moja akazungumza nao, akisema, "Jipe moyo, ni mimi; usiwe na hofu." 28 Petro akamjibu, "Bwana, kama ni wewe, nikuombe nije kwako juu ya maji." 29 Akasema, "Njoo." Basi Petro akatoka ndani ya boti na kutembea juu ya maji na kuja kwa Yesu; 30 Lakini alipoona upepo, aliogopa, na kuanza kuzama alilia, "Bwana, niokoe." 31Yesu mara moja akanyosha mkono wake, akamkamata, akamwambia, "Ewe mtu wa imani ndogo, kwa nini ulikuwa na shaka?" 32 Walipoingia ndani boti, upepo ulikoma. 33 Nao wale waliokuwa ndani ya mashua wakamwabudu, wakisema, "Hakika wewe ndiwe Mwana wa Mungu." 34 Nao walipokuwa wamevuka, wakaja kutua Gennesaret. 35 Na watu wa mahali hapo walipomtambua, wakazunguka katika eneo lote hilo, wakamletea wote waliokuwa wagonjwa, 36 wakamsihi ili waguse tu vazi lake; na kadiri wengi walivyoguswa walifanywa vizuri.

Nia ya Sura ya 14

Sura inaanza na maelezo ya Herode Tetrach ambaye anamsikia Yesu na anadhani kwamba ni kweli Yohana Mbatizaji ambaye amefufuliwa kutoka kwa wafu baada ya kumnyonga kwa ombi la Solome binti yake wa kambo (Josephus, A wa J xviii 5.4) baada ya kuahidiwa thawabu na Herode aliyechanganyikiwa baada ya kumchezea ngoma. Alikuwa amemfunga John kwa ombi la Herodias, mke wa kaka yake Philip, kwa sababu John alisema haikuwa halali kwa Herode kuwa naye kama mke. Herodias alikuwa na Salome ombi kichwa cha John kwenye platter. Hivyo Herode aliwekwa katika nafasi hii na Yohana akauawa; na kwa hivyo, alikuwa na hatia kwa uhalifu huu.

14:13-21

Elfu tano walilishwa. (Mk. 6:30-44; Lk. 9:10-17; Yohana 6:1-13) v. 13 Juu ya kifo cha Yohana Masihi alikabiliwa na awamu iliyofuata katika maisha yake iliyofuata kwa kuanzishwa kwa kanisa na miaka miwili iliyofuata ya huduma yake, na kulingana na Ishara ya Yona... (Na. 013) (taz. pia 16:1-4). (Tazama pia Mk. 1:14-15).v. 14 (20:25-28).

14:22-36 Yesu anatembea juu ya maji. 6:45-52; Yohana 6:15-21). v. 24 furlong takriban yadi 220 au moja ya maili nane. v. 25 Saa ya Nne (ona Mk. 6:48n.) v. 26 (Lk. 24:37) v. 33 (Mk. 6:51-52). Tazama pia karatasi Mkate na Mvinyo (Na. 100) re kulisha 5000.

Karatasi Nyingine:

Wana wa Shemu: Sehemu ya I (Na. 212A)

Wazao wa Ibrahimu Sehemu ya II: Lutu, Moabu, Amoni na Esau (Na. 212b)

Uzao wa Ibrahimu Sehemu ya III: Ishmaeli (Na. 212C)

Wazao wa Ibrahimu Sehemu ya IV: Wana wa Ketura (Na. 212D)

Wazao wa Ibrahimu Sehemu V: Yuda (Na. 212E)

Uzao wa Ibrahimu Sehemu ya VI: Israeli (Na. 212F)

Wana wa Shem Part VII: Chati za P212A-212F (Na. 212G)

Uzao wa Ibrahimu Sehemu YA VIII: Njaa kumi na tatu za Uasi (Na. 212H)

Uzao wa Ibrahimu Sehemu ya IX: Njaa Kuu ya Mwisho (Na. 212i)

Wana wa Hamu: Sehemu ya I (Na. 045A)

Wana wa Hamu: Sehemu ya II Cush (Na. 045B)

Wana wa Hamu: Sehemu ya IV Phut (Na. 045D)

Wana wa Hamu: Sehemu V Kanaani (Na. 045E)

Wana wa Yafethi: Sehemu ya I (Na. 046A)

Wana wa Yafethi Sehemu ya 1A: Wana wa HN (Na. 046A1)

Wana wa Yafethi Sehemu ya II: Gomeri (Na. 046B)

Wana wa Yafethi: Sehemu ya III Magogu (Na. 046C)

Wana wa Yafethi: Sehemu V Javan (Na. 046E)

Wana wa Yafethi: Sehemu ya VI Tubal (Na. 046F)

Wana wa Yafethi: Sehemu ya VII Mesheki (Na. 046G)

Wana wa Yafethi: Sehemu ya VIII Tiras (Na. 046H)

Siku Takatifu za Mungu (Na. 097)

Pasaka (Na. 098)

Mavuno ya Mungu, Sadaka za Mwezi Mpya, na 144,000 (Na. 120)

Miezi mipya (Na. 125)

Miezi mipya ya Israeli (Na. 132)

Mwezi na Mwaka Mpya (Na. 213)

Sabato na Mzunguko wa Mwezi (Na. 156B)

Asili na Msingi wa Idara ya Karaite (Na. 156C)

Kalenda ya Mungu, Ibada ya Hekalu na Vitabu vya Henoko na Jubilei (Na. 156D)

Uunganisho re Asili ya Mungu na Kalenda ya Hekalu (Na. 156E)

Tishri kuhusiana na Equinox (Na. 175)

Pasaka na Equinox (Na. 175B)

Yeroboamu na Hillel Kalenda (Na. 191)

Kalenda na Mwezi: Kuahirishwa au Sikukuu? (Na. 195)

Upotoshaji wa Kalenda ya Mungu katika Yuda: Sehemu ya I (Na. 195B)

Hillel, Intercalations ya Babeli na Kalenda ya Hekalu (Na. 195C)

Funga Nne za Yuda (Na. 195D)

Mafundisho ya Awali ya Imani ya Kikristo (Na. 088)

Uzushi katika Kanisa la Kitume (Na. 089)

Mashambulizi ya Antinomia juu ya Agano la Mungu (Na. 096D)

Uharibifu wa Antinomia wa Ukristo kwa Matumizi Mabaya ya Maandiko (Na. 164C)

Mashambulizi ya Antinomia juu ya Sheria ya Mungu (Na. 164D)

Antinomian Denial of Baptism (Na. 164E)

Other Papers:

Sons of Shem: Part I (No. 212A)

Descendants of Abraham Part II: Lot, Moab, Ammon and Esau (No. 212B)

Descendants of Abraham Part III: Ishmael (No. 212C)

Descendants of Abraham Part IV: Sons of Keturah (No. 212D)

Descendants of Abraham Part V: Judah (No. 212E)

Descendants of Abraham Part VI: Israel (No. 212F)

Sons of Shem Part VII: Charts for P212A-212F (No. 212G)

Descendants of Abraham Part VIII: Thirteen Famines of Rebellion (No. 212H)

Descendants of Abraham Part IX: The Last Great Famine (No. 212i)

Sons of Ham: Part I (No. 045A)

Sons of Ham: Part II Cush (No. 045B)

Sons of Ham: Part IV Phut (No. 045D)

Sons of Ham: Part V Canaan (No. 045E)

Sons of Japheth: Part I (No. 046A)

Sons of Japheth Part 1A: The Sons of HN (No. 046A1)

Sons of Japheth Part II: Gomer (No. 046B)

Sons of Japheth: Part III Magog (No. 046C)

Sons of Japheth: Part V Javan (No. 046E)

Sons of Japheth: Part VI Tubal (No. 046F)

Sons of Japheth: Part VII Meshech (No. 046G)

Sons of Japheth: Part VIII Tiras (No. 046H)

The Holy Days of God (No. 097)

The Passover (No. 098)

The Harvests of God, the New Moon Sacrifices, and the 144,000 (No. 120)

The New Moons (No. 125)

The New Moons of Israel (No. 132)

The Moon and the New Year (No. 213)

The Sabbath and the Lunar Cycle (No. 156B)

The Origin and Basis of the Karaite Division (No. 156C)

God’s Calendar, Temple Worship and the Books of Enoch and Jubilees (No. 156D)

Connection re the Nature of God and the Temple Calendar (No. 156E)

Tishri in Relation to the Equinox (No. 175)

Passover and the Equinox (No. 175B)

Jeroboam and the Hillel Calendar (No. 191)

The Calendar and the Moon: Postponements or Festivals? (No. 195)

Distortion of God’s Calendar in Judah: Part I (No. 195B)

Hillel, Babylonian Intercalations and the Temple Calendar (No. 195C)

The Four Fasts of Judah (No. 195D)

The Original Doctrines of the Christian Faith (No. 088)

Heresy in the Apostolic Church (No. 089)

Antinomian Attacks on the Covenant of God (No. 096D)

Antinomian Destruction of Christianity by Misuse of Scripture (No. 164C)

Antinomian Attacks on the Law of God (No. 164D)

Antinomian Denial of Baptism (No. 164E)

Maelezo ya Bullinger juu ya Mathayo chs. 11-14 (kwa KJV)

Sura ya 11

Mstari wa 1

Yesu. Programu-98.

kuhubiri = kutangaza. Programu-121. Kuendelea na utume wake (Mathayo 4:17).

Mstari wa 2

alisikia akiwa gerezani. Kukamatwa kwa Yohana kulikuwa kumetajwa katika Mathayo 4:12.

Kristo = Masihi. Tazama Programu-98.

alituma. Kigiriki. PEMPO. Kutumwa kama wajumbe. Tazama maelezo kwenye Luka 7: 3 na Luka 7: 6. Hii sio dhamira sawa kama hiyo katika Luk 7.

(1) Katika hili (la zamani) hakuna idadi ya wale waliotumwa (angalia maelezo juu ya "mbili" hapa chini): mwishowe kulikuwa na "mbili" (Luka 7:19). Antecedents na matokeo yake ni tofauti.

(2) Katika zamani, Kumi na Wawili walikuwa wameteuliwa hivi karibuni, jambo ambalo huenda liliibua maswali katika akili ya Yohana; katika mwisho, antecedent ilikuwa kulelewa kwa mtoto wa mjane, kabla ya wito wa Kumi na Wawili.

(3) Katika kesi ya zamani, Bwana aliwaita kuona na kutambua kile alichokuwa akifanya wakati huo, "ambacho mnasikia na kuona" (Mathayo 11:4).

(NB., mivutano yote ipo. Ona Mathayo 11:5.) Katika kesi ya mwisho, wanapaswa te11 Yohana "kile mlichoona na kusikia" (Mathayo 11:22). Matokeo yake ni marudio yanayofaa kwa hali tofauti. Tazama App-97.

Mbili. Maandiko yote yanasoma dia = kwa njia ya (App-104. Mathayo 11: 1), badala ya duo = mbili, kama katika Luka 7:18.

Mstari wa 3

Yeye ajaye = Yeye ajaye, au yule wa mahindi: yaani yule aliyetarajiwa kuja.

Linganisha Mathayo 3:11; Mathayo 21:9; Mathayo 23:39. Yohana 3:31. Zaburi 118:26. Mwanzo 49:10. Isaya 35:4. Ezekieli 21:27. Zakaria 9:9.

je, tunatafuta = ni sisi kutarajia.

mwingine = tofauti [moja].

Mstari wa 4

Yesu = Na Yesu. Programu-98.

akajibu na kusema. Kiebrania. Tazama kumbuka kwenye Kumbukumbu la Torati 1:41.

shew = ripoti.

Tena. Si kwa Kigiriki. Katika.

Mstari wa 5

Kipofu = Kipofu (hakuna Sanaa. katika aya hii, kwa sababu ni baadhi tu ya kila aina inamaanisha. Sio vipofu wote, &c.)

Hii ilikuwa miujiza iliyotabiriwa juu yake (Isaya 35: 5, Isaya 35: 6; Isaya 61: 1). Hakuna wengine (qua, miujiza) wangetosha kama sifa zake.

wafu = waliokufa (watu). Hakuna Sanaa. Tazama Programu-139.

kuinuliwa = kuinuliwa kwa maisha.

Injili imehubiriwa kwao. Hili ni neno moja katika Kigiriki (euangelizo) = wanaambiwa habari njema au habari njema (Isaya 61: 1).

Mstari wa 6

heri = furaha. Kumbuka kwenye Mathayo 5:3.

usikosee = tafuta chochote cha kujikwaa.

Mimi: yaani katika Nafsi Yangu, mafundisho Yangu, Neema Yangu, &c.; kama wengi walivyofanya. Linganisha Luka 4:22 na Luka 4:28.

Mstari wa 7

kuondoka = walikuwa wanasonga mbele. Tazama kumbuka kwenye Mathayo 11:1.

Kuhusu. Kigiriki. Mbeya. Programu-104.

Kile...? Kielelezo cha hotuba Erotesis, na Anaphora. Ona mistari: Mathayo 8:9.

kuona = kutazama. Kigiriki. Theaomai. Programu-133.

na = kwa. Kigiriki. Hupo. Programu-104.

Mstari wa 8

kwa kuona = kuona. Kigiriki. Eidon. Programu-133.

uvamizi laini = laini, au ufanisi [raiment]. Tandiko hukusudiwa, hutengenezwa kwa hariri au kitani, kama inavyovaliwa na effendis au upole, mashariki, hadi siku.

Tazama. Kielelezo cha hotuba Asterismos. Programu-6.

Mstari wa 9

Nabii. Tazama Programu-49.

zaidi ya = mbali zaidi kuliko.

Mstari wa 10

ya = kuhusu. Kigiriki. peri, kama katika Mathayo 11:7.

imeandikwa = inasimama imeandikwa.

Natuma, &c. Imenukuliwa kutoka Malaki 3:1. Tazama Programu-107 na Programu-117. Linganisha Marko 1:2. Luka 1:17, Lk. 1:76; Luka 7:27.

mjumbe = malaika. Kigiriki. Mbeya.

Mstari wa 11

Amini. Tazama kumbuka kwenye Mathayo 5:18.

Miongoni mwa. Kigiriki. en na wingi

waliozaliwa na wanawake = walioletwa na wanawake (angalia maelezo juu ya Mathayo 1: 2, Mathayo 1:16, Mathayo 1:18). Kiebrania (yelud "ishshah). Ona Ayubu 14:1; Ayubu 15:14; Ayubu 25:4.

angalau = chini: yaani mdogo, maana yake Mwenyewe.

ufalme. Yohana alikuwa akiitangaza tu (lakini si "ndani yake"). Ufalme ulikataliwa kama ilivyotangazwa na Yohana (Mathayo 3: 2), na Kristo (Mathayo 4:17), na Petro (Matendo 2:38; Matendo 3:19-26); na, tangu kukataliwa kwake mwisho katika Matendo 28:25, Matendo 28:26, imeahirishwa, na sasa iko katika uasi. Ona Waebrania 2:8 ("bado"). Mmiliki ni mkubwa kuliko mtangazaji.

ufalme wa mbinguni. Tazama Programu-114.

mbinguni = mbingu (wingi)

yeye: yaani John.

Mstari wa 12

Na = Lakini.

kuteseka kwa vurugu = kujilazimisha juu ya tahadhari ya wanaume. Kigiriki. biazomai. Hutokea tu hapa na Luka 16:16. Inatakiwa kuwa passive tu (kama ilivyotolewa hapa), lakini hii haikubaliani na ukweli wala na muktadha. Deissmann (Bib. Stud., uk. 258) anasimulia juu ya ugunduzi wa maandishi ya Xanthus the Lycian, yaliyopatikana karibu na Sunium (E. Attica), yenye kanuni za kukaribia uungu wa uponyaji wa patakatifu pa Watu Tyrannos: "Ikiwa mtu yeyote anajilazimisha mwenyewe, sadaka yake haikukubalika. " Wale waliotimiza masharti walikuwa na matakwa mema ya mwanzilishi. Kifungu hiki cha mwisho ni cha kuhitimisha na kinakubaliana na Luka 16:16.

vurugu = zile za nguvu. Hakuna Sanaa. Kigiriki. upendeleo. Hutokea tu hapa.chukua kwa nguvu = weka shikilia.

Mstari wa 13

manabii wote. Ona Matendo 3:21.

sheria. Tazama kumbuka kwenye Mathayo 5:17.

mpaka Yohane. Na yote yangetimia basi kama taifa lingetubu.

Mstari wa 14

ikiwa, &c. Kuchukulia kama ukweli. Tazama App-118., kama ilivyo katika mistari: Mathayo 11:21, Mathayo 11:23.

will = wako tayari. Kigiriki. Mbeya.

kupokea = kupokea. Linganisha Matendo 2:41.

hii ni = anawakilisha. Kama taifa lingetubu, Yohana angehesabiwa kama Eliya.

ni = inawakilisha. Kielelezo cha Sitiari ya hotuba. Programu-6.

Elia = Eliya.

ilikuwa ni kwa ajili ya kuja = inakaribia kuja. Ona Malaki 4:5, na Luka 1:17.

Mstari wa 15

Mwenye masikio ya kusikia. Kiebrania. Kielelezo cha hotuba Polyptoton. Programu-6. Kutumiwa tu na Bwana, na kuashiria mgogoro wa zahanati (kama hii ilivyokuwa) mara kumi na nne tofauti. Tazama programu-142.

Mstari wa 16

kizazi hiki? Usemi muhimu, unaotokea mara kumi na sita (Mathayo 11:16; Mathayo 12:41, Mathayo 12:42; Mathayo 23:36; Mathayo 24:34. Marko 8:12, Marko 8:12; Marko 13:30. Luka 7:31; Luka 11:30, Luka 11:31, Luka 11:32, Luka 11:50, Luka 11:51; Luka 17:25; Luka 21:32). Sifa ya maandishi mengine, "uovu" na "uzinzi" (Mathayo 12:39, Mathayo 12:45; Mathayo 16:4. Marko 8:38. Luka 11:29); "wasio na imani na wapotovu" (Mathayo 17:17. Marko 9:19. Luka 9:41); "untoward" (Matendo 2:40). Yote haya kwa sababu ni kizazi fulani kilichomkataa Masihi.

watoto = watoto wadogo. Dim. wa pais. Programu-108.

wenzake = maswahaba. Kigiriki. Hetairos. Baadhi ya maandiko yalisomeka "wengine" (yaani heteros kwa hetairos). Hutokea hapa tu; Mathayo 20:13; Mathayo 22:12; na Mathayo 26:50 ("rafiki").

Mstari wa 17

hawana = hawakucheza ngoma . . . aliomboleza. Kielelezo cha hotuba Paronomasia (App-6) katika orchesasthe ya Kigiriki . . . ekopsasthe; lakini Kielelezo cha hotuba Parechesis, pia katika Ararnaic =rakkedton . . . arkkedton. Katika Eng. "hamkuruka . . . hakulia"; au "stept not . . . hakulia". Desturi ya kawaida hadi leo; majibu kama hayo kwa upande wa hadhira kuthaminiwa sana.

Mstari wa 18

Alikuja. Katika Kigiriki hii ni Kielelezo cha hotuba Hyperbaton (iliyowekwa nje ya mahali pake kwa kuanza aya), na kusababisha Kielelezo cha hotuba Anaphora (App-6).

kula wala kunywa. Kusambaza Ellipsis, kula wala kunywa [na wengine].

shetani = pepo.

Mstari wa 19

Mwana wa Adamu. Tazama App-98.

winebibber = kunywa kwa ziada.

umma na wenye dhambi. Tazama maelezo kwenye Mathayo 5:46; Mathayo 9:10.

Lakini = Na: yaani Na [kwa yote hayo] Hekima [katika kila hali] ilithibitishwa na watoto wake; vivyo hivyo kwa Masihi (Hekima ya Mungu. 1 Wakorintho 1:24, 1 Wakorintho 1:30. Linganisha Mathayo 23:34 na Luka 11:49).

ya = kwa. Kigiriki. Mbeya. Programu-104.

Watoto. Programu-108. Tr. anasoma "kazi".

Mstari wa 20

Kisha. Kuashiria hatua nyingine ya kukataliwa kwake. Kielelezo cha hotuba Chronographia.

Miji. Imewekwa na Kielelezo cha hotuba Metonymy (ya Somo) kwa wakazi wao. Programu-6.

ambapo = ambayo. Kigiriki. en, kama katika Mathayo 11:1.

matendo makuu. Wingi wa Kigiriki wa dunamis (App-172.) Kumbuka kwenye Yohana 2:18.

yalifanyika = yalikuwa yamefanyika.

Walitubu. Kigiriki. Metanoeo. Programu-111.

Mstari wa 21

Ole, &c. Kielelezo cha hotuba Maledictio. Programu-6. Ushuhuda kuhusu kukataliwa kwake.

Chorazin. Haikutajwa mahali pengine, na hakuna miujiza iliyorekodiwa kama ilivyofanywa huko, au Bethsaida. Tazama Programu-169.

imefanyika = imefanyika.

Tiro na Sidoni. Hakuna kutajwa kwa Bwana kuwa huko.

Tiro. Sasa es Sur.

Sidoni. Sayuni ya O.T.; sasa Saida, maili ishirini na tano kusini mwa Beirout.

Mstari wa 22

saa = ndani, kama katika Mathayo 11: 1.

siku, &c. Sasa kukaribia. Tazama kumbuka kwenye Mathayo 16:23.

Mstari wa 23

Kapernaumu. Tazama kumbuka kwenye Mathayo 4:13, na App-169.

sanaa = wast.

mbinguni = mbinguni. Kuimba, kwa sababu tofauti na dunia. Tazama kumbuka kwenye Mathayo 6:9, Mathayo 6:10.

Kuzimu. Gr. Hades. Tazama Programu-131.

Mstari wa 25

wakati huo. ya kukataliwa kwake. Kielelezo cha hotuba Chronographia (App-6), ikisisitiza somo.

wakati = msimu.

akajibu na kusema = aliomba na kusema. Kiebrania. Tazama kumbuka kwenye Kumbukumbu la Torati 1:41.

Nakushukuru = Nakiri wazi kwako.

Baba. Tazama Programu-98.

ardhi = ardhi. Programu-129.

hast hid = alijificha.

wenye hekima = wenye hekima (hakuna Sanaa.)

busara = busara: yaani kwa macho yao wenyewe.

Mstari wa 26

eemed good = ikawa inapendeza vizuri. Hutokea kwa ginomai, hapa tu na Luka 10:21.

Mstari wa 27

hutolewa = zilikuwa [wakati fulani dhahiri] zilizotolewa.

ya = kwa. Kigiriki. Hupo.

Hakuna mwanaume = hakuna mtu. Kigiriki. odes, au kiwanja cha. Programu-105.

kujua = kujua kikamilifu.

itafunua = intendeth (Kigiriki. boulomai) kwa funua = funua. Kigiriki. Apokalupto.

Mstari wa 28

Njoo, &c. Hapa Kristo anarejelea, si kwa dhambi, bali kwa huduma; si kwa hatia, bali kufanya kazi; si kwa dhamiri, bali kwa moyo; si toba, bali kujifunza; si kutafuta msamaha, bali kutafuta pumziko.

Wote. Hapa mdogo kwa wale wanaotafuta "kupumzika".

kazi = choo.

nzito nzito = mzigo.

Kutoa. Pumziko lake limetolewa. Yetu lazima ipatikane katika zawadi yake. Hatuna cha kutoa.

Mstari wa 29

nafsi zenu = nafsi zenu wenyewe (emph.)

Sura ya 12

Mstari wa 1

wakati = msimu

mahindi = mashamba ya mahindi.

Mstari wa 2

Mafarisayo. Tazama Programu-120.

Mstari wa 3

Hamjasoma. ? Swali hili liliulizwa na Bwana mara sita tofauti, na lilirejelea vitabu saba tofauti vya O.T., na vifungu kumi tofauti. Tazama Programu-143.

kile Daudi alifanya. Rejea 1 Samweli 21:6. Programu-117.

Mstari wa 4

Katika. Kigiriki. eis. Programu-104.

nyumba ya Mungu: yaani hema.

mkate wa shew. Ona Kutoka 25:30. Mambo ya Walawi 24: 5-8.

ambayo ilikuwa . . . lakini tu, &c. Ona Mambo ya Walawi 24:9.

Mstari wa 5

katika sheria. Tazama kumbuka kwenye Mathayo 5:17. Linganisha Hesabu 28:9, Hesabu 28:10 na App-143.

Sabato. (Hesabu 28:9, Hesabu 28:10. Linganisha Nehemia 13:17. Ezekieli 24:21. Yohana 7:22, Yohana 7:23.) Kulikuwa na dhabihu nyingi siku ya sabato kuliko siku nyingine yoyote.

Profane. Neno letu la Eng. "profane" = mbali na hekalu. Neno la Kigiriki hapa = kukanyaga chini na hivyo kuchukulia kama kawaida. Linganisha Matendo 24:6.

wasio na hatia = wasio na hatia, kama katika Mathayo 12: 7. Kigiriki. anaitios. Hutokea tu hapa na Mathayo 12: 7.

Mstari wa 6

mahali hapa = hapa.

kubwa kuliko hekalu. Linganisha Mathayo 12:41, nabii mkuu; na Mathayo 12:42, mfalme mkuu; ambaye anaweza kuwa Mungu Mwenyewe tu.

Mstari wa 7

ikiwa, &c. Kuashiria kwamba haukuwa ukweli. Tazama Programu-118. Si hali sawa na katika mistari: Mathayo 12:11, Mathayo 12:26, Mathayo 12:27, Mathayo 11:28.

alikuwa amejua = walikuwa wanajua. Gr. ginosko. .

maana = ni.

Nita = natamani. Kigiriki. Mbeya. Programu-102. Imenukuliwa kutoka Hosea 6:6.

rehema = upendo, au neema.

bila hatia. Kigiriki. anaitios. Angalia kumbuka juu ya wasio na hatia, Mathayo 12:5.

Mstari wa 8

Mwana wa Adamu. Tazama App-98.

Hata. Maandiko yote yanaondoa neno hili.

ya Sabato. Kama Mwana wa Adamu. Linganisha Mathayo 12:6, Bwana wa Hekalu kama Mwana wa Mungu.

Mstari wa 9

Yao. Pengine wakazi wa Tiberia. Kwa maana, katika Marko 3: 6, Mafarisayo walikutana na Herodiani, ili Bwana awe katika mamlaka ya Herode.

Sinagogi. Tazama Programu-120.

Mstari wa 10

mtu. Kigiriki. anthropos. Programu-123.

siku za sabato. Hii ilikuwa miujiza ya kwanza kati ya saba iliyofanywa siku ya sabato. Ona. Luka 13:11; Luka 14:2. Yohana 5:8, Yohana 5:9; Yohana 9:14.

hiyo = kwa utaratibu huo.

Mstari wa 11

Na = Lakini.

kati ya = ya. Kigiriki. ek.

Kama...? Hali hiyo ni ya kinafiki.

Mstari wa 12

Kiasi gani? Kielelezo cha hotuba Erotesis, kwa msisitizo. Programu-6.

vizuri: yaani tendo jema.

Mstari wa 13

Nyingine. Kigiriki. Mbeya. Programu-124.

Mstari wa 14

Kisha = Lakini.

alifanya baraza. Hutokea tu katika Mathayo 22:15; Mathayo 27:1, Mathayo 27:7; Mathayo 28:12. Marko 3:6; Marko 15:1.

Mstari wa 15

kutoka hapo = kisha, kama katika Mathayo 12: 9.

Mstari wa 16

inayojulikana = inayojulikana hadharani. Kigiriki. Phaneros. Linganisha Programu-106.

Mstari wa 17

Hiyo = Hadi mwisho huo.

aliongea. Pamoja na kuandikwa.

kwa = kwa njia ya. Kigiriki.

Esaias = Isaya (App-79). Imenukuliwa kutoka. Tazama Programu-107. Kutoka kwa kiebrania moja kwa moja; lakini kifungu cha mwisho kinatofautiana, kwa sababu Roho Mtakatifu anarekodi tendo la utimilifu, na kulitofautisha kwa njia ya maoni ya Mungu.

Mstari wa 18

Tazama, &c. Imenukuliwa kutoka Isaya 41:8; Isaya 42:1. Tazama Programu-107.

Mtumishi. Kigiriki. Pais. Tazama Programu-108.

Waliochaguliwa. Kigiriki. hairetizo. Hutokea hapa tu.

Katika. Kigiriki. eis (App-104.); lakini L A WH omit. Tr. inasoma en (App-104.)

Nafsi yangu = Mimi (emph.) Kiebrania. nephesh. Programu-9. Kigiriki. psuche. Programu-110.

imefurahishwa vizuri = imepata furaha.

Roho. Tazama Programu-101.

Juu. Kigiriki. EPI. Programu-104.

shew = tangazo.

Mataifa = mataifa.

Mstari wa 19

jitahidi = kushindana. Kigiriki. Erizo. Hutokea hapa tu.

Kilio = fanya kilio au ugomvi.

Mstari wa 20

Enyi uvutaji sigara. Kigiriki. tuphoomai. Hutokea hapa tu. 1 Timotheo 3:6; 1 Timotheo 6:4. 2 Timotheo 3:4.

tuma mbele = leta (kilichokuwa kabla ya kufichwa), kama katika Mathayo 12:35 na Mathayo 13:52. Linganisha Kumbukumbu la Torati 32:34.

Mstari wa 21

Katika. Maandiko yote yanaondoa hili, na kusoma "juu".

Jina lake. Kiebrania. Tazama maelezo kwenye Zaburi 20:1.

uaminifu = tumaini. Linganisha Isaya 41:8; Isaya 42:1. Moja ya vifungu kumi na nane ambapo "uaminifu" unapaswa kutolewa hivyo.

Mstari wa 22

mtu aliyemilikiwa na shetani = demoniac. Kigiriki. Daimonizomai.

insomuch hiyo = ili.

Mstari wa 23

watu = umati.

Si hii . . . ? Toleo la 1611 la Toleo lililoidhinishwa linasomeka "Je, Hii? " = Huenda hii isiwe? Tangu 1638 inasomeka "Sio Hii".

mwana wa Daudi. Tukio la tatu kati ya tisa la cheo hiki cha Kimasihi katika Mathayo. Tazama Programu-98.

Mstari wa 24

Mafarisayo. Tazama Programu-120.

Huyu mwenzetu = huyu [mtu]. Sio msisitizo.

mashetani = mapepo.

lakini = isipokuwa.

by = katika [nguvu ya]. Kigiriki. En.

Beelzebuli. Tazama kumbuka kwenye Mathayo 10:25.

Mstari wa 25

Yesu = Yeye. Maandiko yote yanaondoa "Yesu" hapa.

itakuwa = mapenzi.

Mstari wa 27

watoto = wana: yaani wanafunzi. Mafarisayo waliamini na kufanya mazoezi ya upasuaji. Ona Josephus (Mambo ya Kale viii. 2-5), na ulinganishe Matendo 19:13.

kwa hivyo = kwa sababu ya hii. Kigiriki. Dia Touto. Programu-104.

Mstari wa 28

Roho. Hakuna Sanaa. Kigiriki. pneuma. (App-101.) = kwa pneuma ya Mungu, weka kwa nguvu za Kimungu. Katika Luka 11:20 "kidole" cha Mungu kilichowekwa kwa nguvu iliyotekelezwa nayo na Kielelezo cha hotuba Metonymy (ya Sababu). Hivyo katika Kutoka 8:19.

halafu = inafuata hiyo.

ufalme wa Mungu. Tukio la pili kati ya matano katika Mathayo. Tazama kumbuka kwenye Mathayo 6:33 na App-114.

Mstari wa 29

mtu mwenye nguvu"s = mwenye nguvu [mmoja].

nyara = uporaji.

Mstari wa 31

Kwa hivyo = Kwenye akaunti hii. Kigiriki. dia touto, sawa na "kwa hiyo", Mathayo 12:27.

kufuru = kuongea vibaya au kusema mabaya.

dhidi ya Roho Mtakatifu = [kuhusu] Roho. Kigiriki. pneuma na Sanaa. Tazama Programu-101.

Mstari wa 32

Roho Mtakatifu = Roho, Mtakatifu [Roho], emph. Programu-101.

ulimwengu = umri, wakati wa umri, au utoaji. Kigiriki. aion. Programu-129. Lazima irejelee wakati mmoja wa umri kinyume na mwingine, unaoitwa "umri unaokuja". Linganisha Waebrania 1:2 na uone maelezo juu ya Waebrania 11:3.

ulimwengu ujao = [umri] karibu kuwa. Programu-129.

Mstari wa 33

yake = yake.

inajulikana = getteth inayojulikana. Kigiriki. Ginosko. Programu-132.

kwa = kutoka. Kigiriki. ek.

Mstari wa 34

kizazi = uzao au brood. Linganisha Mathayo 3:7; Mathayo 23:33.

Uovu. Tazama Programu-128.

nje. Kigiriki. ek.

wingi: au kufurika.

Mstari wa 35

A = Mhe.

hazina = hazina.

moyo. Maandiko yote yanaondoa "moyo".

an = Mhe.

Mstari wa 36

idle = bila kujali au haina maana. Linganisha Mathayo 20:3. 1 Timotheo 5:13. Tito 1:12.

neno = kusema. Si sawa na katika Mathayo 12:37.

hiyo = ambayo.

toa akaunti yake = kuteseka matokeo yake. Kiebrania.

kwa hivyo = kuhusu (App-104.) ni.

Mstari wa 37

Maneno. Wingi wa nembo za Kigiriki. Si sawa na katika Mathayo 12:36. Kumbuka kwenye Marko 9:32. "Maneno" yanahesabiwa kama "matendo" (2 Wakorintho 5:10). Tazama Programu-121.

Mstari wa 38

Mwalimu = Mwalimu. Tazama Programu-98. Mathayo 12:1.

ingekuwa = tamaa. Kigiriki. Mbeya. Programu-102.

ona = kuona. Kigiriki. Eidon.

ishara. "Ishara" ya kwanza kati ya sita iliomba. Linganisha Mathayo 16:1; Mathayo 24:3. Luka 11:16. Yohana 2:18; Yohana 6:30.

Kutoka. Kigiriki. Mbeya.

Mstari wa 39

uzinzi. Kiroho. Ona Yeremia 3:9. Ezekieli 23:37, &c

Kizazi. Kigiriki. Genea. Si sawa na katika Mathayo 12:34. Tazama kumbuka kwenye Mathayo 11:16.

kutafuta: au, ni kwa ajili ya kutafuta milele.

Jonas = Yona. Tazama programu-117.

Mstari wa 40

kama = kama vile. Bwana alikuwa amekufa, kwa hiyo Yona lazima alikuwa. Hakuna kinachosemwa kuhusu "kuhifadhiwa kwake akiwa hai". "Ishara" hiyo isingekuwa na uhusiano wowote na kile kilichoashiriwa hapa. Tazama maelezo juu ya Yona.

usiku wa tatu. Mbali na maneno haya, "siku tatu" inaweza kumaanisha sehemu yoyote ya siku. Lakini "usiku wa tatu" unakataza tafsiri hii. Tazama Programu-144and App-156. Imenukuliwa kutoka kwa Yona 1:17.

nyangumi"s. Kigiriki. Ketos. Occ tu hapa. Hakuna chochote kuhusu "nyangumi" ama kwa Kiebrania cha Yona (Mathayo 1:17) au katika Kigiriki hapa. "Samaki mkubwa" alikuwa maalum "aliyeandaliwa" na Muumba wake. Ona Yona 1:17.

moyo wa dunia = duniani: yaani sepulchre, au kaburi, Mathayo 27:60. Marko 15:46. Luka 23:53. Yohana 19:40. Matendo 13:29. Ni Kielelezo cha hotuba Pleonasm (Kiebrania), App-6, = katikati, au "ndani". Ona Kutoka 15:8. Zaburi 46:2. 2 Samweli 18:14. Kumbukumbu la Torati 4:11. Kwa vyovyote vile si "kituo", zaidi ya moyo kuwa katikati ya mwili, badala ya karibu na juu. Tunapaswa kuhitimisha kwamba Bwana anaanzisha "uhalali halisi wa historia ya Yona", kama Hakusema"si maneno yake mwenyewe bali maneno ya Baba tu" (ona Yohana 7:16; Yohana 8:28, Yohana 8:46, Yohana 8:47; Yohana 12:49; Yohana 14:10, Yohana 14:24; Yohana 17:8); ili madai ya wakosoaji wa kisasa yawe karibu kabisa kumkufuru Mungu Mwenyewe

Dunia. Kigiriki. Ge. Programu-129.

Mstari wa 41

Watu. Kigiriki Hakuna Sanaa., wingi wa aner. Programu-123.

kupanda = simama. Si neno sawa na katika Mathayo 12:42.

hukumu = hukumu, kama katika Mathayo 12:42. Linganisha Zaburi 1:5.

Walitubu. Kumbukumbu ya mwisho ya toba katika Mathayo. Tazama Programu-111.

kuhubiri = tangazo. Linganisha Programu-121.

Kubwa. Tazama kumbuka kwenye Mathayo 12:6.

Mstari wa 42

Malkia = Malkia.

kuinuka. Katika ufufuo. Sio neno sawa na "kuinuka" katika Mathayo 12:41.

alikuja. Ona 1 Wafalme 10:1, &c.

kutoka = Nje ya

Mstari wa 43

Wakati = Lakini lini. Kuanzisha allegory.

= an. Sanaa. kuwa jumuishi na unafiki kama "mtu", ambayo pia ina Sanaa. na hutolewa "a".

Roho. Kigiriki. pneuma. Tazama Programu-101.

imetoka. Ikiwa kwa hiari yake mwenyewe, imetoka, inarudi (Mathayo 12:44). Lakini si wakati "imefungwa" na kutupwa nje, kama katika Mathayo 12:29.

nje ya = mbali na (Kigiriki. apo. Programu-104.) kwa muda, kama katika tangazo la Yohane.

a = Mhe.

yeye = yake.

Walketh. = Roameth. Linganisha Matendo 8:4.

kavu = isiyo na maji: yaani mahali ambapo hakuna binadamu. Ni.

findeth none = findeth [it] not; haina mapumziko. Kigiriki. ou, kama katika Mathayo 12:2.

Mstari wa 44

kutoka wakati = wakati.

garnished = kupambwa.

Mstari wa 45

mwenyewe = yenyewe.

waovu zaidi. Kuonyesha kwamba kuna viwango vya uovu kati ya roho na mapepo. Ona Mathayo 17:21. Matendo 16:16, Matendo 16:17, &c.

Jimbo la mwisho. Ona Danieli 9:27; Danieli 11:21, Danieli 11:23, &c. Ufunuo 13; na kulinganisha Yohana 5:43.

ni = kuwa.

Pia... kizazi = kizazi pia

hii = hii [sasa].

Waovu. Kigiriki. Poneros. Programu-128.

kizazi kiovu. Tazama maelezo kwenye Mathayo 11:16; Mathayo 23:25; Mathayo 24:34. Marko 13:30. Luka 21:32. Matendo 2:40.

Mstari wa 46

kuongea = alikuwa anaongea.

watu = umati.

alisimama = walikuwa wamesimama.

kutamani kuongea = kutafuta kuzungumza. Madhumuni yao ya kuepuka. Lakini katika Marko 3:21, Marko 3:31 kusudi lao halisi lilikuwa "kumshikilia", na sababu imetolewa: "kwa maana walisema " Yeye yuko kando yake "". Hii inahusu jibu la Bwana.

Mstari wa 47

simama bila = wanasimama bila. Sababu ya kutoingia ni dhahiri.

Mstari wa 49

alinyoosha mkono wake kuelekea = Alionyesha.

Mstari wa 50

Yeyote. Kielelezo cha hotuba Synecdoche (ya Jenasi), App-6, iliyokataliwa na utii, na kufanya

nadharia kwa chembe "an".

fanya = wamefanya.

mbinguni = [mbingu]. Wingi, kwa sababu hakuna tofauti na "dunia". Tazama kumbuka kwenye Mathayo 6:9, Mathayo 6:10.

sawa = yeye.

Sura ya 13

Mstari wa 1

Siku hiyo hiyo. Kigiriki. en Siku inayotajwa katika .

Yesu. Programu-98.

nje ya nyumba. Mafundisho kutoka kwa aya: yalikuwa ya umma; Kutoka kwa mistari: Mathayo 13: 36-52 ilikuwa ndani ya nyumba, kwa faragha, nje. Kigiriki. apo, kama katika Mathayo 12:43. Lakini Tr. anasoma [ek] na apo pembeni WH omit apo na usome ek katika margin L na T soma ek (104. vii.) katika maandishi.

nyumba: au nyumba yake, huko Kapernaumu (Mathayo 9:28). Programu-169.

kukaa = alikuwa amekaa.

Kwa... upande = kando. Kigiriki. Aya.

Mstari wa 2

kukusanyika pamoja. Si sawa na katika mistari: Mathayo 13:28, Mathayo 13:29, Mathayo 13:30, Mathayo 28:40, Mathayo 28:41, Mathayo 28:48, lakini sawa na katika mistari: Mathayo 13:30, Mathayo 13:47.

Katika. Kigiriki. eis.

a = Mhe. Tazama maelezo kwenye Mathayo 4:21; Mathayo 8:23.

Kwenye. Kigiriki. EPI.

Mstari wa 3

mambo mengi. Baadhi ya mifano hii ilirudiwa (na kutofautiana) mara nyingine. Hakuna "discrepancies".

katika = kwa. Kigiriki. En. Programu-104.

Mifano. Hapa, nane (sio "saba" kama inavyodaiwa wakati mwingine) huchaguliwa kwa kusudi maalum la Roho Mtakatifu katika Injili hii. Tazama App-96and App-145.

Tazama. Kielelezo cha hotuba Asterismos. Programu-6.

mkulima = mkulima. Kama mifano hii nane inahusiana na "Ufalme wa Mbingu" (App-114), kupanda lazima kuhusiana na tangazo lake (Mathayo 13:19): (1) na Yohana, "njia", Mathayo 3: 2, Mathayo 3: 5, Mathayo 3: 6; (2) na Kristo, Kumi na Wawili, na Sabini, "ardhi ya mawe", Mathayo 4:12, Mathayo 4:26, Mathayo 4:35; (3) na Wale Kumi na Wawili katika nchi, na Paulo katika masinagogi ya Mtawanyiko (Matendo); (4) bado wakati ujao (Mathayo 24:14) na juu ya "mema", kwa sababu imeandaliwa Ardhi. Tazama App-140., na 145.

Mstari wa 4

alipopanda = ndani (kama katika Mathayo 13: 3): katika kupanda kwake.

wengine = wengine kweli.

upande wa njia. Sehemu ya shamba kando ya njia.

fowls = ndege.

Mstari wa 5

Wengine = Na wengine.

maeneo ya mawe = ardhi yenye miamba au iliyovunjika.

sio dunia sana. Sio kina cha kutosha cha dunia.

forthwith = mara moja.

kwa sababu = kupitia (Kigiriki. dia.) kutokuwa na kina cha dunia.

Mstari wa 7

kati ya = juu. Kigiriki. EPI. Programu-104.

Mstari wa 8

ndani = juu. Kigiriki. EPI. Programu-104.

ardhi nzuri = ardhi, [ardhi]. Nzuri, kwa sababu imeandaliwa.

imeletwa. Vitenzi vyote viko katika mivutano iliyopita.

Mstari wa 9

Nani: yaani yeye anayesikia.

Mstari wa 11

Yeye = Na Yeye.

imetolewa = imetolewa: yaani imetolewa kabisa.

kujua = kupata kujua. Kigiriki. Ginosko. Programu-132.

Siri = Siri; Au vitu hitherto vilitunza siri.

ya = mali ya. Sehemu za siri za uhusiano. Programu-17.

ufalme wa mbinguni. Tazama Programu-114.

mbinguni = mbingu (wingi) Tazama maelezo juu ya Mathayo 6: 9, Mathayo 6:10.

haijatolewa = haijatolewa.

Mstari wa 12

Yeyote. Kielelezo cha hotuba Synecdoche (ya Jenasi). yeyote aliye nayo, &c. Kielelezo cha hotuba Paroemia. Linganisha Mathayo 25:29.

kuwa na wingi zaidi = kufanywa kuzidi.

Mstari wa 13

Kwa hiyo = Kwenye akaunti hii. Kigiriki. Dia Touto. Tazama programu-104. Mathayo 13:2.

kuona tazama . . . Kusikia... Kusikia. Kielelezo cha hotuba Polyptoton. Programu-6.

Mstari wa 14

katika = juu. Kigiriki. EPI.

imetimia = inatimiza. Ona Isaya 6:9. Linganisha Yohana 12:40. Matendo 28:26.

Esaias = Isaya. Imenukuliwa kutoka Isaya 6:9, Isaya 6:10. Linganisha mengine mawili: Yohana 12:39. Matendo 28: 25-27.

sio = kwa njia yoyote. Gr. ou me. Tazama programu-105.

Mstari wa 15

waxed gross = mafuta yaliyopandwa.

Ona. Kigiriki. Blepo. Programu-133.

kuongoka = kugeuzwa kuwa [Bwana].

Mstari wa 16

heri = furaha, kama katika Mathayo 5: 3, &c.

macho yako . . . masikio yako = ye. "Macho" na "masikio" yakiwekwa na Kielelezo cha hotuba Synecdoche (ya Sehemu), App-6, kwa watu wenyewe.

Mstari wa 17

Amini. Tazama kumbuka kwenye Mathayo 5:18.

wametaka = tamaa [kwa bidii].

kuona = kwa

pata kuona. Kigiriki. Eidon. Programu-133.

mnaona = mnaona. Kigiriki. Dodoma.

hawajaona = hawajawahi kuona.

Kuonekana. Kigiriki. Eidon.

hawajasikia = hawajawahi kusikia.

Mstari wa 19

neno la ufalme: yaani tangazo la kuwa limevuta nigh, kama katika Mathayo 3: 2; Mathayo 4:17. Matendo 2:28; Matendo 3: 19-26.

Neno. Kigiriki. Logos.

yule mwovu = mwovu [mmoja]. Tazama Programu-128.

Kupokea. Linganisha Matendo 2:41. 1 Wathesalonike 2:13. Si neno moja katika Kigiriki, lakini ukweli huo huo.

Mstari wa 20

anon = mara moja. Neno sawa na "by and by" katika Mathayo 13:21.

Mstari wa 21

lakini dureth kwa muda = lakini ni ya muda, au ya kuvumilia lakini kwa msimu.

kwa na kwa = mara moja. Neno sawa na "anon". Mathayo 13:20. Kosa ni la haraka kama furaha.

anachukizwa = anajikwaa.

Mstari wa 22

Miongoni mwa. Kigiriki. eis. Programu-104. Si neno sawa na katika Mathayo 13:5.

ni yeye = huyu ndiye.

ulimwengu = umri. Kigiriki. aion. Tazama Programu-129.

yeye = yake.

Mstari wa 23

ambayo pia = ni nani kweli.

na kuleta = mazao pia.

wengine = wengine kweli.

wengine = lakini wengine.

Mstari wa 24

Mwingine. Kigiriki. Mbeya. Programu-124. Mifano inayozungumzwa nje (Mathayo 13: 1) imeletwa hivyo; wale walio ndani ya nyumba kwa neno "tena" (Mathayo 13:36): kuashiria Muundo uk. 1336; na App-144.

Ufalme wa mbinguni. Tazama Programu-114.

mbinguni = mbingu. Tazama kumbuka kwenye Mathayo 6:9, Mathayo 6:10.

Mstari wa 25

Akalala. Programu-171.

kupanda = kupanda juu [na kwa hivyo kati ya]. Kigiriki. epispeiro = kupanda. Hutokea hapa tu. Maandiko yote yalisomeka "yamepandwa juu".

Magugu. Kigiriki. zizania (hutokea tu katika sura hii, mistari: Mathayo 13:25, Mathayo 13:36.) Sio "darnel" (temulentum ya Lolium ya wataalamu wa asili), lakini zewan kama inavyojulikana hadi siku huko Palestina. Wakati kukua inaonekana kama ngano, lakini ikipandwa kamili masikio ni marefu na nafaka karibu nyeusi. Kila punje ya zewan lazima iondolewe kabla ya kusaga ngano, au mkate ni mchungu na sumu. Ngano ni dhahabu; lakini magugu huonyesha rangi yao halisi kadiri yanavyoiva.

kati ya = katika (Kigiriki. ana,) katikati.

akaenda zake. Hakuwa na shaka juu ya matokeo hayo. Wala wale hawapaswi kuwa na shaka ni nani anayepanda "uzao mzuri" wa Neno la Mungu. Wanapaswa kuwa na ujasiri mkubwa katika kupanda kwao kama "adui" alivyokuwa nayo kwake; na kwenda njia yao, na kupanda zaidi.

Mstari wa 26

Alionekana. Kigiriki. Phaino. Programu-106.

Mstari wa 27

watumishi = bondservants.

mwenye nyumba = bwana wa nyumba. Tazama Programu-98.

Mheshimiwa Mgiriki. Kurios.

Mstari wa 28

Yeye = Na yeye.

Adui = Mtu adui. Kielelezo cha hotuba Pleonasm (App-6), kwa msisitizo.

amefanya = alifanya.

Dodoma. Kigiriki. Mbeya. Tazama Programu-102.

kuwakusanya? = kuzikusanya pamoja?

Mstari wa 29

Hapana. Kigiriki. Ou. Programu-105.

mnakusanyika = [wakati] mkiwakusanya pamoja.

Mstari wa 30

kukua pamoja. Kigiriki. Sunauxanomai. Hutokea hapa tu.

reapers. Kigiriki. Wataalamu. Hutokea hapa tu, na katika Mathayo 13:39.

katika = ndani. Kigiriki. eis.

mafungu. Kigiriki. Dodoma. Hutokea hapa tu, kwa namna hii.

kuchoma = ili kuchoma.

Mstari wa 32

kidogo = kidogo kweli.

ya mbegu zote. Ugavi wa Ellipsis kutoka Mathayo 13:31 = "kuliko mbegu zote [ambazo mtu hupanda shambani mwake] ''imekua = itakuwa imekua au inaweza kuwa imekua. Ukuaji huu ni kinyume na maumbile: kuonyesha kwamba unaashiria matokeo yasiyo ya kawaida, na matokeo yake.

kubwa kati ya mimea = kubwa kuliko mimea [ya bustani].

hewa = mbingu (umoja)

nyumba ya kulala wageni = perch.

Mstari wa 33

chachu = unga wa sour. Daima hutumiwa kwa maana mbaya, kama chakula ni kwa maana nzuri: kwa hiyo tafsiri ya kawaida kuhusu kuboresha Injili ni kinyume kabisa cha chachu inayoharibu chakula chote. Vivyo hivyo kwa alama ya "mwanamke", angalia hapa chini. Bwana anataja aina tatu za chachu, ambazo zote zilikuwa mbaya katika kazi yao: chachu (1) ya Mafarisayo = unafiki au utaratibu (Luka 12: 1); (2) ya Mafarisayo na Masadukayo = mafundisho mabaya au mafundisho (Mathayo 16:11, Mathayo 16:12); (3) ya Herode = dini ya kisiasa, au ulimwengu (Marko 8:15). Linganisha pia Mwanzo 19:3. 1 Wakorintho 5:6-8. 1 Wakorintho 23:14, 1 Wakorintho 23:16, 1 Wakorintho 23: 23-28 mwanamke. Ishara ya kawaida ya uovu katika nyanja za kimaadili au kidini. Ona Zekaria 5:7, Zakaria 5:8. Ufunuo 2:20; Ufunuo 17:1-6.

kujificha. Linganisha Mathayo 13:44, na uone Muundo. Programu-145.

chachu = kuharibika.

Mstari wa 34

umati = umati (wingi).

spake Yeye si = hakuwa akiongea.

Mstari wa 35

Hiyo = Ili.

Alitimiza. Imenukuliwa kutoka Zaburi 78:2. Tazama Programu-107 na Programu-117.

kwa = kwa njia ya. Kigiriki. dia. App-104. Mathayo 13:1.

kutamka = kumwaga mbele. Kigiriki. Ereugomai. Hutokea hapa tu.

kutoka kwa msingi wa ulimwengu. Kumbuka matukio saba ya usemi huu (hapa; Mathayo 25:34. Luka 11:50. Waebrania 4:3; Waebrania 9:6. Ufunuo 13: 8; Ufunuo 17: 8). Tofautisha "kabla ya kupinduliwa", &c. (Yohana 17:24. Waefeso 1:4. 1 Petro 1:20).

msingi = kupinduliwa. Ona Mwanzo 1:2. Programu-146.

Dunia. Kigiriki. kosmos. Programu-129.

Mstari wa 36

akaingia ndani ya nyumba. Hii inaamua Muundo, kwenye uk. 1336.

nyumba. Nyumba ya Petro.

Tangaza = Expound. Kigiriki. Phrazo. Hutokea hapa tu, na katika Mathayo 15:15.

Mstari wa 37

Mwana wa Adamu. Tazama App-98. Linganisha Mathayo 8:20. Hapa Bwana anafafanua mfano.

Mstari wa 38

ni = hizi ni: yaani zinawakilisha. Kielelezo cha Sitiari ya hotuba. Programu-6.

watoto = wana. Programu-108.

Mstari wa 39

mwisho wa dunia = mwisho wa umri, wakati wa umri, au utoaji. Usemi hutokea mara sita (hapa, mistari: Mathayo 13:40, Mathayo 13:49, Mathayo 13: 3; Mathayo 28:20. Waebrania 9:26), daima kwa maana hii.

Mwisho. Kigiriki. Sunteleia (sio "telos") = wakati wa kufunga, kuashiria kujiunga na mara mbili za umri: yaani wakati wa kufunga wa mmoja kuongoza kwa mwingine. Sunteleia inaashiria kipindi cha kufunga, wakati telos inaashiria halisi na mwisho wa mwisho.

malaika = malaika. Katika Mathayo 13:41 "malaika wake".

Mstari wa 40

ulimwengu huu = wakati huu wa umri [wa sasa] (linganisha mistari: Mathayo 13:22, Mathayo 13:39).

Mstari wa 41

nje. Kigiriki. ek.

kukosea = kusababisha kosa, au kukwama.

uovu = uvunjaji wa sheria.

Mstari wa 42

tanuru = tanuru, kama katika Mathayo 13:50.

kuomboleza na kusaga. Tazama kumbuka kwenye Mathayo 8:12.

kusaga = kusaga.

Mstari wa 43

Angaza mbele. Kigiriki. Eklampo. Hutokea hapa tu.

ufalme, &c. Tazama App-112.

Nani ana, &c. Tazama kumbuka kwenye Mathayo 11:15. Tazama programu-142.

Mstari wa 44

Tena. Neno hili linaashiria na kuunganisha pamoja mifano mitatu ya mwisho. Angalia Muundo, uk. 1336 (App-145), na kumbuka juu ya "mwingine", Mathayo 13:24.

siri = uongo umefichwa. Linganisha Mathayo 13:33 na Mathayo 13:35.

kwa = kutoka. Kigiriki. Mbeya.

Mbeya. Si neno la "ukombozi". Kumbuka kwenye 2 Petro 2:1.

Mstari wa 45

mfanyabiashara = mtu, mfanyabiashara. Linganisha Mathayo 13:28, "adui".

Mstari wa 47

wavu = wavu wa drag, au seine. Kigiriki. Mbeya. Hutokea hapa tu.

ya = nje ya. Kigiriki. ek. Programu-104.

Mstari wa 48

kuchora = kuchora. Kigiriki. Anabibazo. Hutokea hapa tu.

pwani = juu (Kigiriki. epi.) pwani.

mbaya = wasio na maana: yaani paka-samaki, wengi katika Bahari ya Galilaya.

mbali = nje.

Mstari wa 49

saa = ndani, kama katika Mathayo 13:3.

njoo = ondoka. Bwana alikuwa akiongea duniani.

sever = tofauti.

waovu = waovu. Kigiriki wingi wa poneros. Programu-128.

kutoka miongoni mwa. Kigiriki. ek

tu = wenye haki.

Mstari wa 51

Yesu akawaambia. Maandiko yote yanaondoa kifungu hiki.

Bwana. Maandiko yote yanaacha "Bwana" hapa.

Mstari wa 52

kuagizwa = mwanafunzi, au kuanzishwa kama mwanafunzi.

Kwa. Maandiko yote yanaondoa eis (App-104.), L inasoma en, ikisoma "katika ufalme", kwa "kwa ufalme".

mwenye nyumba = mtu mwenye nyumba. Kielelezo cha hotuba Pleonasm (App-6), kwa msisitizo. Ona Mathayo 13:27.new = mpya (kwa tabia). Kigiriki. Kainos; sio neos, ambayo = mpya (kwa wakati). Tazama maelezo kwenye Mathayo 9:17; Mathayo 26:28, Mathayo 26:29.

Mstari wa 53

Kumaliza. Hivyo kuashiria mwisho wa ushirikiano huu maalum wa mifano, ukionyesha kwa yeye mmoja mzima.

Akaondoka. Kigiriki. Metairo. Hutokea hapa tu na Mathayo 19: 1; akimaanisha labda kwa kwenda kwake kwa maji.

Mstari wa 54

kufundishwa = ilikuwa kufundisha

Sinagogi. Tazama Programu-120.

hii = hii [wenzake].

matendo makuu. Wingi wa dunamis. Programu-172.

Mstari wa 55

Na. Kumbuka Kielelezo cha hotuba Polysyndeton (App-6), ikisisitiza kila mmoja mmoja.

Mstari wa 56

pamoja na Kigiriki. Faida.

Mstari wa 57

kukosewa = kujikwaa.

katika = saa. Kigiriki. En.

nyumba yake mwenyewe. Familia yake mwenyewe: "nyumba" ikiwekwa na Kielelezo cha hotuba Metonymy (ya Adjunct), App-6, kwa ajili ya familia inayoishi ndani yake.

Sura ya 14

Mstari wa 1

Saa = Katika. Kigiriki. En.

wakati = msimu.

Herode = Herode Antipas. Mwana wa Herode Mkuu na Malthace. Tazama Programu-109.

tetrarch. Neno la Kigiriki lililotafsiriwa = gavana juu ya sehemu ya nne ya mkoa wowote; lakini neno hilo baadaye lilipoteza maana yake kali ya kihisia, na likaja kuashiria mwanamfalme yeyote mdogo asiyetawala nchi nzima. Hivyo kuitwa kutoka tetartos = nne.

alisikia umaarufu. Kielelezo cha hotuba Polyptoton. Kigiriki. ekousen. . Mbeya.

umaarufu = kusikia, au ripoti.

ya = kuhusu. Sehemu za siri (za uhusiano). Programu-17.

Mstari wa 2

watumishi = vijana au mahakama. Kigiriki. Pais. Programu-108.

wafu. Pamoja na Sanaa. Tazama Programu-139.

kwa hivyo = kwenye akaunti hii. Kigiriki. Dia Touto.

matendo makuu. Tazama kumbuka kwenye Mathayo 13:54, hapo juu.

Katika. Kigiriki. En.

Mstari wa 3

Herode. Mmoja wa watawala kumi na moja alichukizwa na makaripio ya Mungu. Angalia kumbuka juu ya Kutoka 10:28.

Shahidi: yaani alikuwa amemweka.

Kwa... sake = kwa sababu ya. Kigiriki. Dodoma.

Filipo"s = Filipo I, mwana wa Herode Mkuu na Mariamne II. Tazama Programu-109.

mke: yaani mjane.

Mstari wa 4

alisema = alikuwa akisema.

Mstari wa 5

wakati angemuua. = kutamani (App-102.) kumuua.

kuhesabiwa = kushikiliwa. Linganisha Mathayo 21:26, Mathayo 21:46

Mstari wa 6

kuhifadhiwa = kusherehekewa.

binti. Salome (Josephus, Mambo ya Kale xviii. 5. 4).

Herodias. Tazama Programu-109.

mbele yao = katikati yao: yaani hadharani.

Mstari wa 7

Na. Kigiriki. Meta. Programu-104.

Mstari wa 8

kabla ya kuagizwa = kusukumwa, au kuchochewa.

ya = kwa. Kigiriki. Hupo.

katika = juu. Kigiriki. EPI.

chaja = trencher ya mbao, au sahani. Kigiriki. pinax;. Occ tu hapa, Mathayo 14:11. Marko 6:25, Marko 6:28 na Luka 11:39 ("platter"). Eng. ni kutoka kwa chargrer ya Kifaransa = kupakia. Kisha kwa Kielelezo cha hotuba Metonymy (ya Somo) App-6, weka kwa kile kilichowekwa; kwa hivyo, hutumiwa kwa farasi, pamoja na sahani.

Mstari wa 9

kiapo"s = kiapo chake kikubwa au cha dhati.

Mstari wa 11

Dodoma. Kigiriki. korasion. Programu-108.

Mstari wa 12

mwili., Marko 6:29 inasoma ptoma = maiti.

Mstari wa 13

kuondoka = kujiondoa. by = ndani. Kigiriki. En.

watu = umati.

nje ya = kutoka. Kigiriki. Mbeya. Programu-104.

Mstari wa 14

akaenda mbele. Kutoka upweke wake, Mathayo 14:13.

kuelekea. Kigiriki. EPI.

Mstari wa 15

muda = saa.

sasa = tayari.

Mstari wa 17

Na = Lakini.

kuwa na hapa lakini = usiwe na (Kigiriki. ou, kama katika Mathayo 14: 4) hapa [chochote] isipokuwa.

Mstari wa 19

on = juu. Kigiriki. EPI.

kwa = ndani. Kigiriki. eis.

mbinguni = mbinguni (kuimba). Tazama kumbuka kwenye Mathayo 6:9, Mathayo 6:10. breki = baada ya kuvunjika. Mkate huo ulitengenezwa kwa keki nyembamba, ambazo zilipaswa kuvunjwa (hazikatwi) kabla ya kuliwa. Kwa hiyo ujinga "kuvunja mkate" unamaanisha kula mkate, kama katika Luka 24:35; Matendo 27:35. Tazama maelezo juu ya Hesabu 18:19, na Isaya 58:7. Imewekwa na Kielelezo cha hotuba Metonymy (ya Adjunct). Programu-6.

kwa = [alitoa] kwa. Ellipsis lazima itolewe kutoka kwa kifungu kilichotangulia.

Mstari wa 20

kujazwa = kuridhika.

Vikapu. Kigiriki. Kophinos. Kikapu kidogo cha mkono cha wicker.

Mstari wa 21

wanaume = wanaume. Kigiriki wingi wa aner. Tazama Programu-123.

Mstari wa 22

moja kwa moja = mara moja, kama katika Mathayo 14:31.

a = Mhe.

Akatuma, &c. Huu ulikuwa muujiza wenyewe.

Mstari wa 24

na = kwa. Kigiriki. Hupo. Programu-104.

mawimbi = mawimbi.

Mstari wa 25

Saa ya nne. Tazama Programu-51.

Mstari wa 26

roho = phantom. Kigiriki. phantasma. Hutokea tu hapa na Marko 6:49.

kwa = kutoka. Kigiriki. Mbeya. Programu-104.

Mstari wa 27

ni mimi = mimi ni [Yeye].

Mstari wa 28

Bwana. Kigiriki. Kurios. Programu-98.

ikiwa, &c. Kuchukulia kama ukweli.

Mstari wa 29

kwa. Kigiriki. faida. App-104.

Mstari wa 30

aliona upepo ukiwa mkali. Aliangalia mazingira badala ya Bwana. Hii ilikuwa siri ya kushindwa kwake (na ya kwetu).

kuzama = kuzidiwa baharini. Kigiriki. Katapontizomai. Hutokea hapa tu na Mathayo 18: 6

Mstari wa 31

Enyi wenye imani ndogo. Tazama kumbuka kwenye Mathayo 6:30.

kwa hivyo = kwa nini, au kwa nini. Kigiriki. eis.

shaka = kuyumbayumba, au kusita. Kigiriki. Distazo. Hutokea tu hapa na Mathayo 28:17.

Mstari wa 33

Mwana wa Mungu = Mwana wa Mungu (hakuna Sanaa.) Programu-98.

Mstari wa 34

Gennesaret. Ilikuwa upande wa kaskazini wa ziwa na upande wa magharibi wa Yordani (App-169). Talmud inaitambua na Chinnereth wa O.T. Josephus anasema ilikuwa na urefu wa kilomita nne kwa upana wa maili mbili na nusu.

Mstari wa 35

alikuwa na ujuzi wa = baada ya kutambua.

Mstari wa 36

hem = mpaka, au fringes. Linganisha Mathayo 9:20.

imefanywa nzima kabisa = kuokolewa kabisa au kuponywa. Kigiriki. diasozo = kuokoa kote. Hutokea mara nane (Luka 7: 3. Matendo 23:24; Matendo 27:43, Matendo 27:44; Matendo 28:1, Matendo 28:4; 1 Petro 3:20). Zote zinavutia na kutumika kwa kuokoa mwili.

PO Box 369, WODEN ACT 2606, AUSTRALIA